Przejdź do zawartości

Znak Honorowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Znak Honorowy za Długoletnią i Nieskazitelną Służbę
Awers
Awers odznaki za 25 lat służby urzędniczej
Awers
Awers odznaki za 25 lat służby urzędniczej
Awers
Awers za 40 lat służby wojskowej
Ustanowiono

12 maja 1829

Wycofano

1831

Kruszec

złoto

Wydano

ok. 2 tys.

Znak Honorowy za Długoletnią i Nieskazitelną Służbęodznaka ustanowiona w Królestwie Kongresowym 12 maja 1829[1] roku (starego stylu) „na wynagrodzenie ciągłej i nieskazitelnej służby” (zarówno wojskowych, jak i urzędników cywilnych).

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Odznaczenie to zostało ustanowione przez cesarza Mikołaja I na pamiątkę jego koronacji na króla Polski. Wkrótce po ogłoszeniu dekretu powołano dwie komisje: wojskową i cywilną. Kandydatury mieli zatwierdzać: w przypadku wojskowych – naczelny wódz armii Wojska Królestwa Polskiego Wielki Książę Konstanty, a w przypadku urzędników – Namiestnik Królestwa Polskiego. Ostateczną decyzję miał podejmować król.

W związku z brakiem precyzji warunków przyznawania i wysyłaniem przez komisje szeregu pytań do Petersburga ostateczne ustalenie składu pierwszej listy nominowanych znacznie się przedłużyło, co spowodowało, że uroczystości dekoracji nie mogły odbyć się w pierwszą rocznicę koronacji Mikołaja na króla Polski. Ostateczna lista wojskowych, ogłoszona drukiem we wrześniu 1830 roku, liczyła ponad 1000 nazwisk. Ustalenie listy urzędników cywilnych jeszcze bardziej się opóźniło: cesarz zatwierdził 1045 nazwisk dopiero w listopadzie.

Natychmiast po zatwierdzeniu, rozsyłano do odznaczonych te „ozdoby” wraz z odpowiednimi patentami, za które każdy odznaczony musiał zapłacić 10 złotych polskich przeznaczonych na „koszta kancelarii”.

Było to jedyne nadanie Znaku Honorowego. Po powstaniu listopadowym król nie kontynuował odznaczania Znakiem Honorowym.

Przyznawanie

[edytuj | edytuj kod]

Odznaczoną mogła być jedynie osoba, która ze wszech miar nienagannie pełniła służbę przez co najmniej 15 lat. Wszelkie wyroki sądowe lub administracyjne uniemożliwiały staranie się o Znak Honorowy. W przypadku wojskowych do okresu służby wliczano również lata wysługi w wojskach I Rzeczypospolitej, Legionach, Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego.

Istniały Znaki Honorowe za 15, 20, ... i 50 lat służby. W zamierzeniu odznaczony Znakiem Honorowym – jeśli nie sprzeniewierzył się jego zasadom i kontynuował służbę – miał mieć co pięć lat Znak wymieniany (poprzedni) należało oddać.

Przywileje

[edytuj | edytuj kod]

Wyróżniony miał prawo do zmniejszenia liczby lat pracy do emerytury, o ile był także odznaczony Orderem św. Stanisława I, II albo III klasy. Rodzina zmarłego odznaczonego Znakiem Honorowym miała prawo do 3-miesięcznego zasiłku (w przypadku Znaku Honorowego za 15 lat służby), 6-miesięcznego (za 20 lat) i za każde kolejne 5 lat – półroczna pensja oraz dodatek pensji 3-miesięcznej.

Wygląd odznaki

[edytuj | edytuj kod]

Znak Honorowy był wykonany z 14-karatowego złota i miał wymiary 27 mm x 33 mm. Była to prostokątna, ażurowa brosza z liczbą zapisaną rzymskimi cyframi wskazującą liczbę lat służby, otoczoną wieńcem dębowym. Podkładka broszy (widoczna przez ażur) była taka sama jak wstążka Orderu Virtuti Militari dla wojskowych i jak wstążka Orderu Świętego Stanisława dla urzędników cywilnych. Wykonawcą odznak był Paweł Siennicki, posługujący się wtedy tytułem „fabrykanta Jego Cesarskiej i Królewskiej Mości biżuterii i robót jubilerskich”.

Odznaczeni

[edytuj | edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Znakiem Honorowym.
Wojskowi
Cywilni

Znaku Honorowego nie należy mylić z Polskim Znakiem Honorowym, ustanowionym przez cara Mikołaja I 31 grudnia 1831 roku (starego stylu) po likwidacji Orderu Virtuti Militari.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Stefan Oberleitner: Polskie ordery, odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705-1990. T. 1. Zielona Góra: Wyd. Kanion, 1992, s. 88. ISBN 83-85571-00-7.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Wanda Bigoszewska: Polskie ordery i odznaczenia. Warszawa: Wyd. Interpress, 1989, s. 36–37. ISBN 83-223-2287-9.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]