Wikipedysta:Armaron/Brudnopis
Biologia medyczna - dziedzina naukowa z pogranicza biologii i medycyny, obejmująca działy nauki i techniki posiadające zwykle w nazwie przedrostek "bio-", znajdujące jednocześnie zastosowanie w ochronie zdrowia[1] i/lub diagnostyce laboratoryjnej[2]. Biologia medyczna od kilku lat stanowi osobny kierunk nauczania na poziomie uniwersyteckim [3] [4] [5] i doktoranckim [6] [7], jak również specjalizację wielu zakładów naukowo-badawczych: [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] Alternatywne nazewnictwo dziedzin biologicznych mających zastosowanie w medycynie (podział w zależności od profilu i przedmiotu zainteresowań)[16] [17] [18]:
* klasyczna biologia medyczna * biotechnologia [19] medyczna * biologia molekularna, * biologia medyczna w medycynie molekularnej, * biotechnologia medyczna w medycynie molekularnej, * biologia molekularna w medycynie molekularnej, * medyczna biologia molekularna, * i inne.
Biologia medyczna obejmuje::
I) działy związane z BIOLOGIĄ MOLEKULARNĄ, która stanowi podstawę naukowo-technologiczną rozwijającej się medycyny molekularnej[20]:
* Dział: biologia molekularna, mająca zastosowanie w ochronie zdrowia w metodach analitycznych, diagnostycznych i terapeutycznych na poziomie genomu, transkryptomu, proteomu i metabolomu pojedynczej komórki, wykorzystuje techniki badające zależności między strukturą różnych cząsteczek a ich funkcją w komórce, co ma bezpośrednie przełożenie na funckję całego organizmu, obejmuje również takie zagadnienia jak: przewidywanie fizjologicznych/patologicznych konsekwencji mutacji/zmian genetycznych, bada przepływ informacji między poszczególnymi strukturami molekulanrymi: DNA - [RNA|RNA]] - białko - przewidywany efekt biologiczny (cecha), dostarcza narzędzi do tworzenia nowej predykcyjnej i prewencyjnej medycyny molekularnej, a w przyszłości umożliwi prowadzenie rutynowych zabiegów polegających na ukierunkowanej zmianie procesów biologicznych wybranych komórek (np rutynowej terapii genowej). Metody biologii molekularnej umożliwiły pozytywne zakończenie jednego z największych, wieloletnich programów międzynarodowych Projektu Pznania Ludzkiego Genomu(en. Human Genome Project, HUGO Project [21] [22]), jak również rozpoczęcie bardziej skomplikowanego technologicznie projektu "TCGA" budowania atlasu genomu raka (en. The Cancer Genome Atlas)</ref> [23] [24]. Metody biologii molekularnej znajdują swoje zastosowanie zarówno w badaniach naukowych jak i w wynikających z nich aplikacjach medycznych i diagnostycznych[25] [26] [27] [28], * Dział: biochemia, wykorzystywana również powszechnie w ochronie zdrowia i diagnostyce laboratoryjnej, gdzie nacisk kładzie się na badanie chemicznych właściwości cząsteczek występujących w organizmach żywych (głównie organicznych), jakościową oraz ilościową analizę biochemiczną, oznaczanie aktywności enzymatycznej itp. [29] [30] * Dział: biofizyka, zwłaszcza molekularna, wykorzystywana w ochronie zdrowia np. w celu: oceny wpływu fizykochemicznych właściwości oddziaływania powierzchni komórek z innymi komórkami jak również z różnymi biomateriałami, stosowania terapii fotodynamicznych nowotworów, badania wewnątrzkomórkowych zjawisk energetycznych i mechanicznych, diagnostyki z wykorzystaniem zjawiska Elektronowego Rezonansu Magnetycznego(EMR) jak również Magnetycznego Rezonansu Jądrowego (MNR)[31], * Dział: biologia komórki, wykorzystywana w ochronie zdrowia np. w celu: analizy morfometrycznej, parametrów przyżyciowych komórek i tkanek, zajmująca się hodowlą komórkową w tym keratynocytów (hodowla skóry dla pacjentów po oparzeniach), diagnostyką przyżyciową komórek (np namnażaniem wyselekcjonowanej puli komórek o określonych parametrach lub namnażaniem komórek w celu diagnostyki wewnątrzkomórkowych pasożytów, bakterii i wirusów) badaniami nad hodowlą komórek, tkanek i narządów do transplantacji, terapią ex-vivo, badaniem komórek nowotworowych [32], [33], * Dział: biotechnologia, znajdująca zastosowanie w ochronie zdrowia i diagnostyce laboratoryjnej, obejmująca opracowywanie i wdrażanie technologii związanych z profilaktyką, diagnostyką i terapią chorób w tym genetycznych jak również zakaźnych, umożliwia rozwój technologii molekularnych na rzecz mikrobiologii, wirusologii i parazytologii, opracowywanie nowoczesnych metod i systemów diagnostycznych, opracowywanie technologii biofarmaceutycznych (np. leków białkowych jak insulina, hormon wzrostu, leki genetyczne t.j. aptamer pegaptanib stosowany w leczeniu zwyrodnienia plamki żółtej związanej z wiekiem (AMD)[34]). Biotechnologia wraz z bioinformatyką mają największy wpływ na postęp technologiczny biomedycyny [35] [36][37], * Dział: bioinformatyka medyczna, intensywnie rozwijający się dział biologii medycznej (mierzony liczbą publikacji bioinformatycznych),[38] mający zastosowanie w ochronie zdrowia, a zwłaszcza w badaniach in silico genomu, transkryptomu, proteomu i metabolomu komórki jak również w diagnostyce laboratoryjnej np. w analizie mikromacierzy ekspresyjnych, analizie wyników badań spektrometrii masowej. Bioinformatyka ma również zastosowanie w medycznym modelowaniu biologicznym w tym przewidywania aktywności substancji farmaceutycznych, budowie użytecznych wizualizacji anatomicznych i funkcjonalnych, medycynie obrazowej i tworzeniu coraz bardziej użytecznego w ochronie zdrowia oprogramowania bio-medycznego [39],[40] [41], * Dział: biologia systemowa, zajmującą się badaniem złożonych oddziaływań i zależności genomu transkryptomu, proteomu i metabolomu na poziomie wzajemnego oddziaływania poszczególnych szlaków sygnałowych, oddziaływań całych systemów funkcjonalnych komórki i organizmu [42]. [43], * Dział: nanobiotechnologiamedyczna, dział biotechnologii zajmujący się tworzeniem struktur/urządzeń o rozmiarach nanometrycznych(na poziomie pojedynczych atomów i cząteczek)[44] [45] [46], * Dział: tkankowa bioinżynieria materiałowa, mająca zastosowanie w ochronie zdrowia przez opracowywanie materiałów biomedycznych nowej generacji, określania właściwości i przydatności różnych biomateriałów do bezpośredniego zastosowania w organiźmie człowieka lub też dla działu biologii komórki (np. kolagenowe trójwymiarowe hodowle komórkowe) [47] [48] * Dział: molekularna laboratoryjna biologia medyczna- dział diagnostyki laboratoryjnej, wykorzystującej metody biologii molekularnej, w tym amplifikacji DNA/RNA, technik immunohistochemicznych, spektrometrii masowej białek i metabolitów, mikromacierzy ekspresyjnych, SNP, sekwencjonowania genomowego [49], sekwencjonowanie białek itp. [50],[51], [52] * Dział: terapia molekularna, rozwijający się coraz intensywniej dział operujący wiedzą w zakresie biologii molekularnej (etap opracowania technologicznego) i medycyny molekularnej(etap badań klinicznych)[53] [54],
Biologia medyczna oparta o metody biologii molekularnej łączy w sobie wszystkie zagadnienia rozwijającej się medycyny molekularnej, obejmującej wielkoskalowe zależności strukturalne i funkcjonalne między genomem, transkryptomem, proteomem i metabolomem człowieka, stanowiące podstawę systemu kształcenia w naukach biomedycznych, zwłaszcza w kierunkach nazywanych często "life science”. II) działy związane z BIOLOGIĄ KLASYCZNĄ:
* cytologia, * fizjologia człowieka, * fizjologia rozwoju z embriologią * fizjologia żywienia,
Nauczanie na tym kierunku obejmuje też elementy toksykologi, parazytologii i ekologii. Absolwenci znajdują zatrudnienie w przemyśle farmaceutycznym, medycznym i spożywczym jak też laboratoriach medycznych oraz placówkach dydaktycznych i naukowo badawczych.
III) jak również działy BIOLOGII, mające już dziś szczególne zastosowanie w OCHRONIE ZDROWIA:
* mikrobiologię, * wirusologię, * parazytologię, * toksykologię, * immunologię, * genetykę klasyczną, , * cytogenetykę, ,
Działy te wyodrębniane są z biologii medycznej jako zupełnie niezależne dziedziny mające zastosowanie w ochronie zdrowia i diagnostyce laboratoryjnej. Biomedycyna, w której skład wchodzą wymienione powyżej działy biologii medycznej, została również ujęta w Konwencji o Prawach Człowieka i Biomedycynie (Europejskiej Konwencji Bioetycznej).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Lista ekspertów dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia
- ↑ Lista dziedzin mających zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej wg CMKP
- ↑ Biologia medyczna jako kierunek nauczania na poziomie studiów wyższych:UMK,
- ↑ PAM,
- ↑ UJ,
- ↑ Biologia medyczna jako specjalność/specjalizacja na poziomie studiów doktoranckich:CMKP,
- ↑ ŚUM
- ↑ Biologia medyczna i nauki bio-medyczne jako specjalizacje zakładów naukowo-badawczych: UWM,
- ↑ CBM PAN,
- ↑ WUM,
- ↑ UMK,
- ↑ PAM,
- ↑ CM-UJ
- ↑ KB-PAN,
- ↑ [1] LBM-CMKP.
- ↑ Biomedycyna - dziedziny -rys historyczny,
- ↑ CMKP,
- ↑ CBM PAN,
- ↑ Biotechnologia wg PWN
- ↑ [[2] Biologia molekularna jako podstawa metodologiczna medycyny molekularnej]
- ↑ Human Genome Project
- ↑ Human Genome Organization
- ↑ The Cancer Genome Atlas - projekt opracowania atlasu genomu raka
- ↑ Wyśledzić złe geny raka - archiwum Rzeczpospolitej
- ↑ Biologia molekularna w medycynie, pod redakcją Jerzego Bala, PWN 2008,
- ↑ Biologia molekularna. Krótkie wykłady] P.C. Turner, A.G. McLennan, A.D. Bates, M.R.H. White, tytuł oryginalny: Instant Notes in Molecular Biology, PWN 2007,
- ↑ Programy kształcenia ustawicznego w zakresie Technik biologii molekularnej znajdujących zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej Uniwersytet Medyczny w Łodzi,
- ↑ Program konferencji - Metody biologii molekularnej w medycznej diagnostyce laboratoryjnej,
- ↑ Biochemia, Jeremy M. Berg, Lubert Stryer, John L. Tymoczko, tytuł oryginalny: Biochemistry, Fifth edition, 2002 W.H. Freeman and Company, New York and Basingstoke, PWN 2007,
- ↑ Biochemia Harpera Ilustrowana, tytuł oryginalny: HARPER'S ILUSTRATED BIOCHEMISTRY, Murray Robert K., Granner Daryl K., Rodwell Victor W., przekład: Kokot Franciszek, Koj Aleksander, Kozik Andrzej, PWN 2008,
- ↑ Biofizyka molekularna, PWN 2010
- ↑ Podstawy biologii komórki, tytuł oryginalny: Essential Cell Biology, Second Edition, Bruce Alberts et al., Tłumaczenie: Hanna Kmita, Przemysław Wojtaszek, PWN 2007
- ↑ Zakład Biologii Komórki UJ,
- ↑ Nowoczesne metody leczenia zwyrodnienia plamki związanej z wiekiem
- ↑ Najwazniejsze zadania biotechnologii medycznej w Polsce, Komitet Biotechnologii PAN,
- ↑ Biotechnologia wg PWN
- ↑ Biotechnologia molekularna, pod redakcją Jerzego Buchowicza,PWN 2009,
- ↑ {http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed, Pubmed NCBI]
- ↑ Bioinformatyka i ewolucja molekularna, Tytuł oryginalny: Bioinformatics and Molecular Evolution, Paul G. Higgs, Teresa K. Attwood, PWN 2008
- ↑ [http://www.mimuw.edu.pl/dla_kandydata/rekrutacja-bioinformatyka.html?cookie=1 Bioinformatyka i Biologia systemów UW
- ↑ Zakład bioinformatyki i telemedycyny CM-UJ,
- ↑ Biologia systemowa w projekcie DrugDiscovery@Home
- ↑ Pracownia bioinformatyki i biologii systemowej PAN
- ↑ Akceleratory biomedyczne -Waldemar Scharf, PWN 1994,
- ↑ Nanotechnologie, tytuł oryginalny: Nanoscale Science and Technology, redakcja naukowa: R.W. Kelsall, I.W. Hamley, M. Geoghegan, PWN 2008,
- ↑ Nanotechnologia literatura dziedzinowa Zakładu Bioinżynierii UZ,
- ↑ Inżynieria tkankowa - przegląd,
- ↑ [http://frk.pl/ Fundacja Rozwoju Kartiochirurgii - inżynieria tkankowa
- ↑ Sekwencjonowanie Genomu -publikacja prasowa
- ↑ Diagnostyka molekularna -artykuł
- ↑ [http://www.laboratoria.net/pl/modules.php?name=News&file=article&sid=1266 Współczesna diagnostyka molekularna - artykuł
- ↑ Uniwersytet Medyczny w Poznaniu - Diagnostyka molekularna
- ↑ Terapia genowa, PWN, pod redakcją Stanisława Szali.
- ↑ Biologia Molekularna w Medycynie pod redakcją Jerzego Bala, PWN 2008
Kategoria:nauki medyczne Kategoria:Nauki biologiczne