Uzdowo
53°20′49″N 20°06′08″E/53,346944 20,102222| wieś | |
 Gotycki kościół św. Michała Archanioła | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
770[2] |
| Strefa numeracyjna |
23 |
| Kod pocztowy |
13-200[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NDZ |
| SIMC |
0113773 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Działdowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu działdowskiego  | |
| 53°20′49″N 20°06′08″E/53,346944 20,102222[1]
| |
Uzdowo (dawniej niem. Usdau) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Działdowo. W miejscowości tej znajduje się siedziba klubu sportowego UKS Uzdowo.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś założono około roku 1321. Z tego okresu pochodzi również kościół gotycki, kamienno-ceglany[4]. W wieży kościoła znajduje się zabytkowy dzwon odlany w Gdańsku w 1707 roku przez ludwisarza Absalama Witterwecka[5]. W Uzdowie stał do niedawna dom, w którym (według legendy) miał nocować Napoleon Bonaparte podczas kampanii w Prusach. W 1914 roku podczas I wojny światowej koło miejscowości doszło do starcia pruskiego I Korpusu generała von François z rosyjskim I Korpusem Artamowa podczas Bitwy pod Tannebergiem. W 1921 roku stacjonowała tu placówka 13 batalionu celnego.
W okresie międzywojennym miejscowość była siedzibą Komisariatu Straży Celnej „Uzdowo” oraz ulokowana była tu placówka Straży Celnej „Uzdowo”[6], następnie stacjonowała w Uzdowie placówka Straży Granicznej I linii „Uzdowo”[7].
12 lipca 1931 roku w Uzdowie odsłonięto pomnik zwycięstwa pod Grunwaldem. Wieś leżała wtedy przy granicy z Prusami, 20 km od miejsca bitwy. Pomnik został zniszczony przez hitlerowców we wrześniu 1939 roku. Na początku XXI wieku odbudowany z inicjatywy mieszkańców.
W Uzdowie znajduje się Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza.
W latach 1973–1976 miejscowość była siedzibą gminy Uzdowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.
W centrum wsi znajdują się pozostałości pierwszego na Mazurach pomnika grunwaldzkiego wzniesionego w 1931 r. W roku 1939 w pierwszych dniach II wojny światowej monument został wysadzony przez Niemców. W roku 2006, dzięki inicjatywie i staraniom mieszkańców, dokonano uroczystego odsłonięcia kopii pomnika, obok którego leżą pozostałości przedwojennej budowli.
Według miejscowej legendy w karczmie, która stała nieopodal pomnika, miał w roku 1806 nocować sam cesarz Napoleon.
Komunikacja
[edytuj | edytuj kod]Przez Uzdowo przechodziła nieistniejąca już linia kolejowa z Turzy Wielkiej do Samborowa[8] oddana do użytku w 1909 roku[9].
We wsi krzyżują się drogi wojewódzkie nr 538 i 542.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- gmina Uzdowo – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1973–1976
- Manfred Oskar Lorek – polski zootechnik, profesor Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, urodzony w Uzdowie
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 143432
- ↑ na podstawie bazy.hoga.pl
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1328 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ na podstawie zabytki.pl
- ↑ Wojciech Wółkowski: "Działdowo i okolice. Przewodnik." (2006)
- ↑ Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927, s. 229.
- ↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 14. ISBN 83-87424-77-3.
- ↑ za kolej.one.pl
- ↑ informator turystyczno-przyrodniczy. [dostęp 2008-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-05-15)].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Uzdowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 867.
