Urząd Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Urząd Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – centralna jednostka organizacyjna istniejąca w latach 1983–1985, pełniąca funkcję naczelnego organu administracji państwowej w zakresie całokształtu spraw związanych z funkcjonowaniem i zarządzaniem środowiskiem i gospodarką wodną.

Utworzenie urzędu

Na podstawie ustawy z 1983 r. o utworzeniu Urzędu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ustanowiono nowy urząd.

W latach 1983–1985 ministrem-kierownikiem urzędu był Stefan Jarzębski.

Zakres działania urzędu

Do zakresu działania urzędu należały sprawy:

• ochrony środowiska i jego kształtowania;
• ochrona powierzchni ziemi i jej zasobów;
• ochrona wód, powietrza atmosferycznego i zieleni;
• ochrona przed hałasem, wibracjami i promieniowaniem;
• gospodarki wodnej;
• utrzymania rzek i potoków oraz ochrony przeciwpowodziowej;
• dróg wodnych i śródlądowych;
• meteorologii i hydrologii.

Szczegółowy zakres działania

Zakres działania

Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 1983 r. do zakresu działania Urzędu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej   należały sprawy:

• badań i ocen stanu środowiska oraz zachodzących w nim zmian,
• kontroli przestrzegania przepisów prawa w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej,
• opracowywania normatywów dopuszczalnych zanieczyszczeń oraz innych uciążliwości dla środowiska,
• nadzoru i koordynacji prac normalizacyjnych oraz kontroli stosowania norm z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej,
• inicjowania i opiniowania programów badawczych, rozwoju nowej techniki i technologii z punktu widzenia ochrony środowiska i gospodarki wodnej,
• inicjowania i opiniowania zamierzeń oraz określania potrzeb w zakresie produkcji urządzeń i aparatury kontrolno-pomiarowej służących celom ochrony środowiska i gospodarki wodnej,
• inicjowania opracowywania zasad ustalania obszarów podlegających szczególnej ochronie,
• opracowywania zasad tworzenia i zagospodarowywania stref ochronnych,
• ustalania zasad racjonalnego gospodarowania zasobami przyrodniczymi środowiska oraz zasad racjonalnej gospodarki wodnej i ściekowej,
• opiniowania lokalizacji oraz założeń techniczno-ekonomicznych inwestycji szczególnie uciążliwych dla środowiska lub wywierających istotny wpływ na gospodarkę wodną,
• prowadzenia katastru gospodarki wodnej i bilansowania wodno-gospodarczego,
• inicjowania i współdziałania w opracowywaniu wzorcowych wskaźników zużycia wody na jednostkę produkcji,
• reglamentacji poboru wód podziemnych i powierzchniowych,
• nadzoru techniczno-budowlanego nad budownictwem w dziedzinie gospodarki wodnej,
• realizacji inwestycji gospodarki wodnej na administrowanych rzekach i potokach górskich, a w szczególności wielozadaniowych zbiorników wodnych, stopni wodnych, kanałów, dróg wodnych oraz robót regulacyjnych,
• utrzymywania administrowanych wód śródlądowych oraz eksploatacji zbiorników, stopni wodnych i kanałów żeglownych na tych wodach,
• utrzymania i rozwoju śródlądowych dróg wodnych,
• ochrony przeciwpowodziowej,
• systemów wodno-gospodarczych,
• obsługi hydrologicznej i meteorologicznej kraju,
• nadzoru, koordynacji oraz realizacji prac i badań geologicznych na potrzeby Urzędu.

Funkcja koordynacyjna urzędu

Urząd koordynował działalność organów administracji państwowej, organizacji spółdzielczych i społecznych w sprawach ochrony środowiska oraz gospodarki wodnej, w szczególności przez:

• uzgadnianie zasad ochrony środowiska i racjonalnej gospodarki wodnej przy prowadzeniu działalności produkcyjnej, usługowej, badawczej, a także zasad wprowadzania nowych technik i technologii,
• wydawanie w miarę potrzeby zaleceń koordynacyjnych,
• opiniowanie działań zmierzających do realizacji zadań w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, w tym również ochrony przyrody i wód Bałtyku.

Zakres kompetencji urzędu

W celu realizacji zadań  urząd:

• opracowywał prognozy i wieloletnie programy rozwoju,
• współdziałał w opracowywaniu planów społeczno-gospodarczych, analizował przebieg ich realizacji, a w razie potrzeby przedstawiał odpowiednie propozycje,
• gospodarował powierzonymi mu funduszami celowymi oraz oceniał efektywność zadań realizowanych z tych funduszów,
• współdziałał w kształtowaniu systemów ekonomiczno-finansowych gospodarki narodowej oraz ekonomicznych instrumentów kierowania działalnością jednostek organizacyjnych,
• analizował i oceniał skuteczność funkcjonowania opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska i wprowadzanie w nim zmian oraz kar pieniężnych za nieprzestrzeganie wymagań ochrony środowiska,
• prowadził obsługę Głównego Komitetu Przeciwpowodziowego,
• współdziałał z Głównym Urzędem Statystycznym w ustalaniu programów badań statystycznych oraz inicjował resortowe badania statystyczne,
• prowadził listy rzeczoznawców,
• opracowywał projekty przepisów prawnych w zakresie całokształtu działalności Urzędu,
• inicjował  i opiniował oraz tworzył warunki do prowadzenia prac naukowo-badawczych, rozwojowych, studialnych i projektowych,
• stwarzał warunki do działalności twórczej związanej z powierzonym zakresem działania,  
• inicjował i popierał działalność naukową, wynalazczość, racjonalizację, konkursy i wystawy,
• przyznawał nagrody za wybitne osiągnięcia twórcze,
• popierał działalność organizacji społecznych, zajmujących się ochroną środowiska i gospodarką wodną,
• nadzorował działalność jednostek organizacyjnych resortu w zakresie ustalonym w odrębnych przepisach, współdziałał w kształtowaniu struktur organizacyjnych, ustalał kierunki polityki kadrowej, dokonywał analizy i oceny ich działalności oraz oceny warunków pracy w tych jednostkach,
• prowadził działalność informacyjną i wydawniczą,
• współpracował z zagranicą w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, w szczególności prowadził w trybie określonym w odrębnych przepisach prace związane z zawieraniem umów międzynarodowych,
• współdziałał w opracowywaniu zasad organizacji i programów nauczania oraz doskonalenia zawodowego w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, a także prowadził szkolenie specjalistycznych kadr,
• realizuje zadania obronne oraz inne, określone w odrębnych przepisach.

Urząd współdziałał w wykonywaniu swoich zadań z naczelnymi oraz centralnymi i terenowymi organami administracji państwowej, ze związkami zawodowymi, organizacjami społecznymi, politycznymi, spółdzielczymi i innymi, jak również z przedsiębiorstwami państwowymi i innymi nadzorowanymi jednostkami organizacyjnymi.

Zniesienie urzędu

Na podstawie ustawy z 1985 r. o zmianach w organizacji oraz zakresie działania niektórych naczelnych i centralnych organów administracji państwowej zniesiono urząd.