Przejdź do zawartości

Stefan Sroka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stefan Sroka
Ilustracja
starszy sierżant starszy sierżant
Data i miejsce urodzenia

19 grudnia 1897
Swarzędz

Data i miejsce śmierci

8 lipca 1958
Poznań

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

8 batalion saperów

Stanowiska

szef kompanii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
powstanie wielkopolskie
wojna polsko-bolszewicka

Faksymile
Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Medal Niepodległości Brązowy Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Stefan Sroka (ur. 19 grudnia 1897 w Swarzędzu, zm. 8 lipca 1958 w Poznaniu) – starszy sierżant Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 19 grudnia 1897 w Swarzędzu, w rodzinie Władysława i Marii z Grzybowskich[1][2]. Od 6 do 14 roku życia uczył się w szkole powszechnej w rodzinnej miejscowości[3]. Od 1908 kontynuował naukę w siedmioklasowej Comeniusschule (Szkoła Miejska im. Komeńskiego) w Poznaniu[3]. W kwietniu 1912, po ukończeniu szkoły, wstąpił jako terminator destylatorski do Destylatorni i Fabryki Likierów Leopolda Kniebla na placu Sapieżyńskim w Poznaniu[3][4]. 1 kwietnia 1915 zatrudnił się jako subiekt w Berlinie[3].

3 marca 1916 wcielony do armii niemieckiej i przydzielony do Batalionu Pionierów von Rauch (1. Brandenburskiego) Nr 3 w Spandau[3]. Od sierpnia tego roku walczył na froncie zachodnim, w szeregach 1. kompanii wspomnianego batalionu, która była przydzielona do niemieckiej 5 Dywizji[3]. 1 listopada 1917 podczas forsowania rzeki Tagliamento w północno-wschodnich Włoszech został ranny w lewe przedramię lotką szrapnela[3]. Do marca 1918 leczył się w szpitalu, a w kwietniu powrócił do walki na froncie zachodnim[3].

15 listopada 1918 przyjechał do rodzinnego Swarzędza, gdzie wkrótce wstąpił do polskiej formacji militarnej[3]. 27 grudnia 1918 wziął udział w walkach o wyzwolenie Poznania w początkach powstania wielkopolskiego[3]. 21 stycznia 1919 wstąpił jako ochotnik do 1. kompanii I batalionu saperów wielkopolskich (późniejszego XV batalionu saperów). Walczył na froncie północnym. Był jednym z dziewięciu saperów, którzy 17 lutego 1919 pod Rynarzewem stoczyli walkę z niemieckim pociągiem pancernym i przyczynili się do jego zdobycia[5][6]. Głównodowodzący Sił Zbrojnych w byłym zaborze pruskim generał porucznik Józef Dowbor-Muśnicki w rozkazie nr 65 z 9 marca 1919 napisał: „cała ta dziewiątka, po wysadzeniu toru kolejowego, nie zważając na znaczną przewagę załogi pociągu, mężnie rzuciła się do ataku i walcząc aż do przybycia posiłków, nie dała wrogowi wycofać pociągu. W nierównej walce tylko trzech ocalało. Ten czyn bohaterski stawiam za wzór. Poległym niech ziemia rodzinna da wieczny pokój. Reszcie – szczycąc się, że dowodzę nimi – składam podziękowanie”[7][8][9]. W czasie tej walki został ranny w szyję kulą z karabinu maszynowego[5]. Po czterotygodniowym leczeniu wrócił do macierzystej jednostki[10][11]. Następnie walczył na wojnie z bolszewikami, gdzie wyróżnił się po raz drugi. 6 października 1920 dowódca 1. kompanii XV bsap. podporucznik Tadeusz Szczepanowski we wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari napisał: „22 sierpnia 1920 miała 1. komp. XV batalionu saperów wlkp. otrzymała zadanie zbudowania kładki dla piechoty przez Narew pod Łomżą. Mosty prowadzące przez rzekę zostały spalone przez bolszewików, a rzeka była pod ostrzałem karabinów maszynowych i karabinów ręcznych. Starszy saper Sroka, otrzymawszy rozkaz, aby zbudować kładkę pod dowództwem jednego z kaprali, rozebrał się do naga, wskoczył do wody i pod ogniem przyczynił się do prędkiego zbudowania tej kładki”[12]. Za ten czyn oraz za walkę pod Rynarzewem został odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy[10][11].

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w armii jako podoficer zawodowy. W marcu 1934 pełnił służbę w 8 batalionie saperów w Toruniu na stanowisku szefa 2. kompanii[13]. Był długoletnim członkiem pocztu sztandarowego i występował w pułkowym teatrze[10][11]. Udzielał się społecznie jako członek Towarzystwa Przyjaciół Związku Strzeleckiego, Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej oraz Ligi Morskiej i Kolonialnej[14]. Po 25 marca 1934 został przeniesiony do Sarn, gdzie zamieszkał przy ul. Rycerskiej 48[2].

Zmarł 8 lipca 1958 i został pochowany na cmentarzu Jeżyckim (kwatera P, rząd 40, miejsce 36)[10].

Był żonaty ze Stefanią z Karasiewiczów, z którą miał córkę Marię (ur. 24 sierpnia 1919). Maria Sroka zginęła 9 kwietnia 1944 na dworcu Poznań Główny podczas nalotu aliantów[15][16].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Kolekcja ↓, s. 1.
  2. a b c Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-07]..
  3. a b c d e f g h i j Kolekcja ↓, s. 4.
  4. Adressbuch der Residenzstadt Posen – 1912. Posen: W. Decker, 1912, s. 126. (niem.).
  5. a b Mańkowski 1934 ↓, s. 7.
  6. Małecki 1924 ↓, s. 15–16.
  7. Małecki 1924 ↓, s. 17.
  8. Mańkowski 1934 ↓, s. 8.
  9. Gawdia 1931 ↓, s. 11.
  10. a b c d e Becker 2016 ↓, s. 86–87.
  11. a b c d Polak i Bartoszek 2019 ↓, s. 182–183.
  12. Kolekcja ↓, s. 6.
  13. Kolekcja ↓, s. 1, 4.
  14. a b c Kolekcja ↓, s. 3.
  15. Becker 2016 ↓, s. 86–87, tu podano, że zginęła razem z mężem.
  16. Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2023-08-08]., jako Maria Sroka ur. 24 sierpnia 1919 w Poznaniu.
  17. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 18 lutego 1922, s. 102.
  18. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-07]..
  19. M.P. z 1938 r. nr 177, poz. 323.
  20. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-07]..
  21. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-07]..
  22. Kolekcja ↓, s. 1 foto.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]