Stanisław Krzystyniak

Stanisław Michał Krzystyniak
Góral
	podpułkownik pilot
Data i miejsce urodzenia	17 września 1906 ; Wojtkowa
Data i miejsce śmierci	18 lipca 1962 ; Alton
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie; Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego; RAF
Jednostki	2 pułk lotniczy; dywizjon 301
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Michał Krzystyniak (ur. 17 września 1906 w Wojtkowej, zm. 18 lipca 1962 w Alton) – podpułkownik dyplomowany pilot, oficer Wojska Polskiego, kawaler Virtuti Militari.

Życiorys

Syn Antoniego i Genowefy z Pawlików, miał czwórkę rodzeństwa (trzech braci i siostrę). Uczęszczał do Gimnazjum im. Seweryna Goszczyńskiego w Nowym Targu, gdzie 15 czerwca 1926 r. zdał egzamin maturalny^[1]. W październiku 1926 r. uczęszczał na kurs unitarny w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej^[2]. Szkołę Podchorążych Lotnictwa ukończył w 1929 r. z 23 lokatą i w stopniu podporucznika-obserwatora został skierowany do służby w 22 eskadrze liniowej 2 pułku lotniczego. W 1930 r. przeszkolił się w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w zakresie pilotażu i powrócił do macierzystej jednostki jako pilot. W 1932 r. został awansowany na stopień porucznika. Na przełomie lat 1932/1933 pełnił funkcję oficera ewidencyjnego personelu pułku, w kwietniu 1933 r. został mianowany oficerem taktycznym 22 eskadry. W listopadzie 1933 r. objął obowiązki oficera technicznego eskadry, w styczniu 1935 r. został adiutantem dowódcy 2 pułku lotniczego. W kwietniu 1936 r., jako oficer techniczny, przeszedł do 26 eskadry towarzyszącej^[3]. W lutym 1937 r. został mianowany dowódcą III plutonu w 26 eskadrze, w październiku został jej dowódcą i pełnił tę funkcję do listopada 1938 r^[4]. Również w tym samym roku otrzymał awans na stopień kapitana^[5]. W składzie 26 eskadry wziął udział w akcji „Zaolzie”. Eskadrą dowodził do 26 listopada 1938 r^[6]. W marcu 1939 r., przed przyjęciem do Wyższej Szkoły Lotniczej, ukończył kurs próbny w Centrum Wyszkolenia Piechoty. W styczniu 1939 r. został przeniesiony na stanowisko komendanta lotniczego Przysposobienia Wojskowego przy Aeroklubie Krakowskim^[7].

W czasie kampanii wrześniowej nie brał udziału w walkach, został ewakuowany z Bazą Lotniczą nr 2 do Rumunii, skąd przedostał się do Francji a następnie dotarł do Wielkiej Brytanii. Wstąpił do Polskich Sił Powietrznych, otrzymał numer służbowy RAF 76639. Po przeszkoleniu w 18 Operational Training Unit (OTU) otrzymał przydział do 301 dywizjonu bombowego. 22 grudnia 1940 r. wziął udział w swej pierwszej misji bojowej w składzie 301 dywizjonu – atakował zbiorniki z paliwem w Antwerpii^[8]. 3 stycznia 1941 r. został mianowany zastępcą dowódcy eskadry B dywizjonu 301, 18 czerwca objął dowodzenie nad eskadrą A^[9]. 1 kwietnia 1942 r. objął stanowisko dowódcy dywizjonu^[10]. Jego Wellington Z-1379 GR-J został uszkodzony przez artylerię przeciwlotniczą podczas nalotu na Dortmund w nocy z 14/15 kwietnia 1942 r. Pilotowi udało się doprowadzić samolot na macierzyste lotnisko i wylądować^[11]. Nocą 26 czerwca 1942 r., podczas nalotu 1000 bombowców na Bremę, jego Wellington Z-1479 GR-A został uszkodzony i wodował w rejonie Dornumergrode. Został uratowany przez niemiecką łódź ratunkową i z całą załogą trafił do obozu jenieckiego Stalag Luft III, w którym przebywał do zakończenia II wojny światowej^[12]. Po powrocie do Anglii ukończył VII kurs Wyższej Szkoły Lotniczej^[13]. Nie zdecydował się na powrót do rządzonej przez komunistów Polski, pozostał na emigracji. Znalazł zatrudnienie w Royal Air Force^[14].

Zmarł 18 lipca 1962 r., został pochowany na Alton Cemetery w Hampshire^[15].

Życie prywatne

W Wielkiej Brytanii poślubił Lucy, z którą miał córkę Patrycję oraz syna Antoniego^[16].

Ordery i odznaczenia

Za swą służbę został odznaczony^[17]:

Krzyż Srebrny Virtuti Militari nr 9094,
Krzyż Walecznych – czterokrotnie,
Medal Lotniczy – trzykrotnie.

Upamiętnienie

W powieściach Janusza Meissnera Żądło Genowefy oraz L – jak Lucy występuje jako Góral^[18]. Uchwałą Rady Miasta Nowy Targ z dnia 14 czerwca 1973 r. jedna z jego ulic została nazwana jego imieniem^[19].

Przypisy

↑ Almanach Nowotarski 2000/2001 ↓, s. 172.
↑ Krzystek 2012 ↓, s. 317.
↑ Hodyra 2016 ↓, s. 116.
↑ Pawlak 1989 ↓, s. 189.
↑ Rybka, Stepan 2003 ↓, s. 439.
↑ Pawlak 1989 ↓, s. 191.
↑ Pawlak 2009 ↓, s. 79.
↑ Hodyra 2016 ↓, s. 26-24.
↑ Hodyra 2016 ↓, s. 105.
↑ Hodyra 2016 ↓, s. 38, 60.
↑ Bieniecki 2005 ↓, s. 19.
↑ Król 1990 ↓, s. 91.
↑ Krzystek 2012 ↓, s. 318.
↑ The London Gazette 1953 ↓, s. 1372.
↑ Stanisław Michał Krzystyniak. niebieskaeskadra.pl. [dostęp 2022-07-13]. (pol.).
↑ Almanach Nowotarski 2000/2001 ↓, s. 175.
↑ Krzystyniak Stanisław Michał. Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2022-07-13]. (pol.).
↑ Almanach Nowotarski 2000/2001 ↓, s. 173.
↑ Stanisław Krzystyniak. Aeroklub Nowy Targ. [dostęp 2022-07-13]. (pol.).

Bibliografia

Kajetan Bieniecki: Polskie załogi nad Europą 1942-1945 : Polacy w operacjach specjalnych. Warszawa: Bellona, 2005. ISBN 83-11-10235-X. OCLC 237043165.
Piotr Hodyra: 301 Dywizjon Bombowy 1940-1943. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2016. ISBN 978-83-7020-664-2. OCLC 971435802.
Wacław Król: Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1990. ISBN 83-11-07695-2. OCLC 834110269.
Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
Jerzy Pawlak: Absolwenci Szkoły Orląt: 1925-1939. Warszawa: Retro-Art, 2009. ISBN 83-87992-22-4. OCLC 69472829.
Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4. OCLC 69601095.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja CDCN: „Księgarnia Akademicka”, 2003. ISBN 83-7188-691-8. OCLC 831137079.
SUPPLEMENT TO THE LONDON GAZETTE, „The London Gazette”, London, 6 marca 1953, ISBN 1-172-03895-3, OCLC 944020358 .
Andrzej Kudasik. Bohater z czasów II wojny światowej, "Góral" z powieści Janusza Meissnera "Żądło Genowefy" i "L - jak Lucy" ppłk pil. Stanisław Krzystyniak". „Almanach Nowotarski : rocznik społeczno-kulturalny”. 5, 2000/2001. Nowy Targ: Podhalańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. ISSN 1429-1517. OCLC 68746173.

[CITEREFAlmanach_Nowotarski2000/2001172-1] Almanach Nowotarski 2000/2001 ↓, s. 172.

[CITEREFKrzystek2012317-2] Krzystek 2012 ↓, s. 317.

[CITEREFHodyra2016116-3] Hodyra 2016 ↓, s. 116.

[CITEREFPawlak1989189-4] Pawlak 1989 ↓, s. 189.

[CITEREFRybka,_Stepan2003439-5] Rybka, Stepan 2003 ↓, s. 439.

[CITEREFPawlak1989191-6] Pawlak 1989 ↓, s. 191.

[CITEREFPawlak200979-7] Pawlak 2009 ↓, s. 79.

[CITEREFHodyra201626-24-8] Hodyra 2016 ↓, s. 26-24.

[CITEREFHodyra2016105-9] Hodyra 2016 ↓, s. 105.

[CITEREFHodyra201638,_60-10] Hodyra 2016 ↓, s. 38, 60.

[CITEREFBieniecki200519-11] Bieniecki 2005 ↓, s. 19.

[CITEREFKról199091-12] Król 1990 ↓, s. 91.

[CITEREFKrzystek2012318-13] Krzystek 2012 ↓, s. 318.

[CITEREFThe_London_Gazette19531372-14] The London Gazette 1953 ↓, s. 1372.

[15] Stanisław Michał Krzystyniak. niebieskaeskadra.pl. [dostęp 2022-07-13]. (pol.).

[CITEREFAlmanach_Nowotarski2000/2001175-16] Almanach Nowotarski 2000/2001 ↓, s. 175.

[17] Krzystyniak Stanisław Michał. Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2022-07-13]. (pol.).

[CITEREFAlmanach_Nowotarski2000/2001173-18] Almanach Nowotarski 2000/2001 ↓, s. 173.

[ANT-19] Stanisław Krzystyniak. Aeroklub Nowy Targ. [dostęp 2022-07-13]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]