Skrzyńsko

Skrzyńsko
	wieś
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	przysuski
Gmina	Przysucha
Liczba ludności (2011)	1148
Strefa numeracyjna	48
Kod pocztowy	26-400
Tablice rejestracyjne	WPY
SIMC	0633946
	Położenie na mapie gminy Przysucha Skrzyńsko
	Położenie na mapie Polski Skrzyńsko
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Skrzyńsko
	Położenie na mapie powiatu przysuskiego Skrzyńsko
	51°22′30″N 20°38′57″E/51,375000 20,649167
	Multimedia w Wikimedia Commons

Skrzyńsko, dawniej też Skrzynno^{[potrzebny przypis]} – wieś w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim, w gminie Przysucha^[6]^[5]. Leży na ziemi sandomierskiej, która jest częścią Małopolski.

Do 1954 roku siedziba gminy Skrzyńsko. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.

Skrzyńsko było pierwszą siedzibą kasztelanii skrzyńskiej (przeniesioną do pobliskiego Skrzynna ok. 1120)^{[potrzebny przypis]}. Za rządów Konrada Mazowieckiego księstwo łęczyckie utraciło w 1239 lub 1243 kasztelanię skrzyńską wraz z dwoma innymi kasztelaniami zapilickimi (położonymi na prawym brzegu Pilicy: żarnowską i małogoską), które na stałe przeszły do księstwa sandomierskiego^[7]^[8]^[9].

Skrzyńsko jest siedzibą parafii św. Wojciecha będącej najstarszym ośrodkiem kultu maryjnego w regionie radomskim^{[potrzebny przypis]}.

11 listopada 2022 roku patronem Publicznej Szkoły Podstawowej w Skrzyńsku został kard. Stefan Wyszyński. Uroczystość została połączona z obchodami Święta Niepodległości. Msza święta została odprawiona w kościele św. Wojciecha, gdzie mieści się sanktuarium Matki Bożej Staroskrzyńskiej – Pani Pięknej Miłości. W trakcie uroczystości został poświęcony sztandar szkoły i wizerunek Prymasa Tysiąclecia^[10].

Integralne części wsi

Integralne części wsi Skrzyńsko^[6]^[5]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
1058272	Stajków	część wsi
1058303	Stefanówka	przysiółek
1058332	Tamta Wieś	część wsi
1058361	Za Torem	część wsi

Zabytki

Kościół św. Wojciecha w Skrzyńsku (późnobarokowy, z lat 1760–1768) ufundowany przez starostę uszyckiego Karola Szydłowskiego^[11]^[12]^[13]. Kościół jest otoczony starodrzewiem.
Mur otaczający kościół z barokowymi epitafiami rodu Tynieckich.

Sanktuarium

W kościele parafialnym pw. św. Wojciecha znajduje się Sanktuarium Matki Bożej Staroskrzyńskiej z wizerunkiem Matki Bożej Staroskrzyńskiej. Kościół zbudowany jest w stylu późnobarokowym, usytuowany na wzgórzu przy drodze z Przysuchy do Potworowa.

Zobacz też

Przysucha – stacja kolejowa w Skrzyńsku

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 124214
↑ Wieś Skrzyńsko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-02-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-02-17].
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1158 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b ^c GUS. Rejestr TERYT
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ MarekM. Koter MarekM., Historyczno-geograficzne podstawy oraz proces kształtowania się regionu łódzkiego., [w:] T.T. Marszał (red.), Miasto – region – gospodarka w badaniach geograficznych. W stulecie urodzin Profesora Ludwika Straszewicza, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016, s. 131–161 .
↑ PawełP. Zięba PawełP., Przynależność administracyjno-terytorialna Przedborza na przestrzeni wieków [online], przedborz.com.pl [dostęp 2019-09-16] .
↑ Żarnów: Historia miejscowości [online], sztetl.org.pl (Wirtualny Sztetl) [dostęp 2019-09-16] .
↑ RadosławR. Mizera RadosławR., Kard. Wyszyński patronem szkoły podstawowej w Skrzyńsku [online], radioplus.com.pl [dostęp 2022-11-11] (pol.).
↑ Lechowicz Z., Sikora J., 2009, Jeden z siedemdziesięciu (?). Relikty budowli romańskiej w Skrzyńsku, [w:] Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje.Materiały z sesji naukowej w Muzeum Początków Państwa Polskiego, Gniezno, 9–11 kwietnia 2008 roku, red. T. Janiak, Gniezno, s. 573–585.
↑ (with Z. Lechowicz) Kościół w Skrzyńsku w świetle nowych studiów [w:] Początki architektury sakralnej w Polsce Centralnej, red. L. Kajzer, Łódź-Warszawa 2013 | Jerzy ... [online], www.academia.edu [dostęp 2017-11-26] (ang.).
↑ Zygmunt Świechowski: Katalog architektury romańskiej w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2009. ISBN 978-83-7181-200-2.

Linki zewnętrzne

Skrzyńsko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 731 .
Dzieje terytorium regionu radomskiego na stronie Radomskiego Towarzystwa Naukowego

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 124214

[pwl-2] Wieś Skrzyńsko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-02-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[nsp-3] GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-02-17].

[poczta-4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1158 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-5] GUS. Rejestr TERYT

[R2013-6] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[:02-7] MarekM. Koter MarekM., Historyczno-geograficzne podstawy oraz proces kształtowania się regionu łódzkiego., [w:] T.T. Marszał (red.), Miasto – region – gospodarka w badaniach geograficznych. W stulecie urodzin Profesora Ludwika Straszewicza, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016, s. 131–161 .

[:1-8] PawełP. Zięba PawełP., Przynależność administracyjno-terytorialna Przedborza na przestrzeni wieków [online], przedborz.com.pl [dostęp 2019-09-16] .

[9] Żarnów: Historia miejscowości [online], sztetl.org.pl (Wirtualny Sztetl) [dostęp 2019-09-16] .

[10] RadosławR. Mizera RadosławR., Kard. Wyszyński patronem szkoły podstawowej w Skrzyńsku [online], radioplus.com.pl [dostęp 2022-11-11] (pol.).

[11] Lechowicz Z., Sikora J., 2009, Jeden z siedemdziesięciu (?). Relikty budowli romańskiej w Skrzyńsku, [w:] Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje.Materiały z sesji naukowej w Muzeum Początków Państwa Polskiego, Gniezno, 9–11 kwietnia 2008 roku, red. T. Janiak, Gniezno, s. 573–585.

[12] (with Z. Lechowicz) Kościół w Skrzyńsku w świetle nowych studiów [w:] Początki architektury sakralnej w Polsce Centralnej, red. L. Kajzer, Łódź-Warszawa 2013 | Jerzy ... [online], www.academia.edu [dostęp 2017-11-26] (ang.).

[13] Zygmunt Świechowski: Katalog architektury romańskiej w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2009. ISBN 978-83-7181-200-2.

[2]

[3]

[4]

[5]

[1]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Miasto	Przysucha
Wsie	Beźnik Dębiny Długa Brzezina Drutarnia Gaj Gliniec Głęboka Droga Gwarek Hucisko Jakubów Janików Janów Kolonia Szczerbacka Kozłowiec Krajów Kuźnica Lipno Mariówka Pomyków Ruski Bród Skrzyńsko Smogorzów Wistka Wola Więcierzowa Zawada Zbożenna
Kolonie	Dębiny-Kolonia Kolonia (SIMC 0632208) Kolonia (SIMC 0633768)
Osady	Bociany Fryszerka Rudnik
Osady leśne	Gajówka Gąsiorów Puszcza Rawicz Suchodół Zapniów
Części miasta	Blachownia Hamernia Młyny Topornia
Części wsi	Dworskie Górnisko Koniczek Młyn-Zbożenna Rożek Secin Stajków Stanisławów-Kolonia Stefanów Stefanów-Kolonia Tamta Wieś Wawrzynów Za Doły Za Torem Zajezierze
Przysiółki wsi	Januchta Nowa Kolonia Podłąki Rudków Stefanówka Teklinów Zbróżki
Nieoficjalna część miasta	Przysucha-Wieś
Nieistniejące wsie	Eugeniów Gródek Kacprów