SMS D 9

D 9
Klasa	torpedowiec dywizjonowy (Divisionsboot)
	Historia
Stocznia	Schichau, Elbląg
Położenie stępki	1894
Wodowanie	3 września 1894
	Kaiserliche Marine
Wejście do służby	29 grudnia 1894
Wycofanie ze służby	1920
Los okrętu	złomowany
	Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	458 t pełna; 350 t konstrukcyjna
Długość	63 m
Szerokość	7,7 m
Zanurzenie	3,73 m
	Napęd
	1 maszyna parowa VTE, 3 kotły, moc indykowana 4200 KM
Prędkość	23,5 węzła
Zasięg	2600 mil przy 14 węzłach
	Uzbrojenie
	3 armaty 50 mm L/40 (3 x I); 3 wyrzutnie torped 450 mm (3 x I)
Załoga	52 (7 oficerów) początkowo; 48 (4 oficerów) od 1910

SMS D 9 – niemiecki okręt z końca XIX wieku, oficjalnie klasyfikowany jako Divisionstorpedoboot (torpedowiec dywizjonowy), faktycznie odpowiadał kanonierce torpedowej.

Historia

Do wsparcia działań torpedowców niemiecka cesarska marynarka (Kaiserliche Marine) zbudowała w latach 80. i 90. XIX wieku specjalną serię większych okrętów, oznaczonych od D 1 do D 9, klasyfikowanych jako Divisionsboote lub Divisionstorpedoboote^[1] (okręt dywizjonowy, torpedowiec dywizjonowy) i pełniących funkcję liderów dywizjonów torpedowców^[3]. Odpowiadały one wielkością i charakterystykami wyróżnianej w innych krajach klasie kanonierek torpedowych. Wszystkie zbudowała stocznia Schichaua z Elbląga, specjalizująca się w torpedowcach i małych okrętach. Podobnie jak współczesne im torpedowce, pierwsze osiem okrętów miało charakterystyczny zaokrąglony pokład dziobowy (tzw. „turtle back” – skorupa żółwia), i rozwijało prędkość od 20 do prawie 23 węzłów^[4].

Ostatnim torpedowcem dywizjonowym zamówionym i zbudowanym w Niemczech był D 9, zbudowany po trzyletniej przerwie, również w stoczni Schichaua (numer budowy 543). Budowę rozpoczęto w 1894 roku i w tym roku go także wodowano (3 września) i ukończono (29 grudnia)^[1]. Najistotniejszą zmianą był podniesiony pokład dziobowy^[3], dający znacznie lepszą żeglowność i będący zapowiedzią późniejszych pierwszych niemieckich niszczycieli typu S 90. Jednostka ta osiągała także nieco większą prędkość 23,5 w. Koszt budowy wynosił 680 tysięcy marek^[1]. Po D 9 zamówiono jeszcze tylko jeden okręt klasy Divisionsboot, D 10, tym razem w stoczni brytyjskiej, który z konstrukcyjnego punktu widzenia stanowił już niszczyciel. Również niemieckie stocznie zaczęły następnie budować dla marynarki niemieckiej okręty odpowiadające prędkością niszczycielom, aczkolwiek klasyfikowane jako wielkie torpedowce, począwszy od typu S 90. D 9 nazywany był przez załogę Sturmvogel (ptak z rodziny burzykowatych)^[1].

Opis

Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły 3 armaty kalibru 5 cm o długości lufy 40 kalibrów (L/40), z 496 nabojami^[1]. Był to pierwszy niemiecki torpedowiec z armatami tego kalibru^[2]. Uzbrojenie torpedowe składało się z 3 wyrzutni torped kalibru 45 cm, z zapasem 3 torped, z czego dwa obrotowe aparaty torpedowe na pokładzie i jeden podwodny stały na dziobie^[1].

Napęd okrętu stanowiła 3-cylindrowa pionowa maszyna parowa potrójnego rozprężania, napędzająca śrubę o średnicy 3,21 m, zasilana w parę przez 3 kotły typu lokomotywowego (ciśnienie 13 at)^[1]. Po modernizacji w 1910 roku kotły zamieniono na 3 nieco wydajniejsze kotły typu Marine o takim samym ciśnieniu, w dwóch kotłowniach. Po przebudowie okręt otrzymał dwa kominy zamiast jednego^[1]. Zapas węgla wynosił 106 t, po modernizacji 119 t^[1].

Służba

D 9 początkowo był okrętem flagowym flotylli torpedowców^[2]. Podobnie jak inne okręty tej generacji, został bardzo szybko pozostawiony w tyle przez szybko rozwijającą się technikę. W 1907 roku został okrętem flagowym flotylli trałowców^[2]. W momencie wybuchu I wojny światowej w 1914 był relegowany już tylko do roli przybrzeżnego patrolowca (okrętu ochrony wybrzeża), następnie od 1916 roku był używany dla celów szkoły okrętów podwodnych^[2]. Od roku 1919 służył w składzie flotylli trałowców^[1]. Skreślony z listy floty 7 grudnia 1920 roku, po czym złomowany w roku 1921^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u Erich Gröner: Die deutschen Kriegsschiffe 1815-1945. Band 2: Torpedoboote, Zerstörer, Schnellboote, Minensuchboote, Minenräumboote, Koblencja: Bernard & Graefe Verlag, 1983, ISBN 3-7637-4801-6, s. 40–42.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f S.W. Trubicyn: Eskadriennyje minonoscy i minonoscy Giermanii (1871-1918 gg.), Sankt Petersburg, 2000, s. 30.
↑ ^a ^b Roger Chesneau, Eugène Kolesnik (red.): Conway’s All the World’s Fighting Ships, 1860–1905. London: Conway Maritime Press, 1979, s. 264.
↑ Zob. Erich Gröner, op. cit., s. 40–42.

[groner-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u Erich Gröner: Die deutschen Kriegsschiffe 1815-1945. Band 2: Torpedoboote, Zerstörer, Schnellboote, Minensuchboote, Minenräumboote, Koblencja: Bernard & Graefe Verlag, 1983, ISBN 3-7637-4801-6, s. 40–42.

[trub-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f S.W. Trubicyn: Eskadriennyje minonoscy i minonoscy Giermanii (1871-1918 gg.), Sankt Petersburg, 2000, s. 30.

[conw-3] Roger Chesneau, Eugène Kolesnik (red.): Conway’s All the World’s Fighting Ships, 1860–1905. London: Conway Maritime Press, 1979, s. 264.

[4] Zob. Erich Gröner, op. cit., s. 40–42.

[1]

[2]

[3]

[4]