Prelekcje paryskie

Prelekcje paryskie – cykl wykładów Adama Mickiewicza na temat literatury słowiańskiej w Collège de France w Paryżu w latach 1840-1844 (cztery roczne kursy). Wykłady zostały spisane przez słuchaczy i wydane jeszcze za życia Mickiewicza. Przetłumaczono je na wiele języków. Mickiewicz redagował pierwsze wydania i opatrywał je przedmowami.

Historia prelekcji paryskich

Mickiewicz objął w Collège katedrę języków słowiańskich w 1840 roku. Jego wykłady cieszyły się sławą i popularnością głównie wśród Słowian i Francuzów. W roku 1841 Mickiewicz związał się z reprezentantem nurtu polskiego mesjanizmu – Andrzejem Towiańskim, co miało wpływ na treść prelekcji. Czteroletni kurs od połowy zaczął być mniej historią literatury, a bardziej propagandą mesjanizmu. Wywoływał ogromne kontrowersje. W 1844 roku władze francuskie zawiesiły Mickiewicza w czynnościach profesora z powodu politycznej wymowy wykładów (wychwalanie Napoleona) oraz propagowania towianizmu.

Treść prelekcji paryskich

W wykładach Mickiewicz wygłosił autorską i bogatą historię kultury Słowian. Nie ograniczał się do historii literatury, ale mówił o historii filozofii, języka, religii czy historii politycznej. Skomentował ideę dramatu słowiańskiego. Przeprowadził wiele błyskotliwych analiz literackich. Jednocześnie głosił misję Słowian, szczególnie Polaków i Francuzów, co czyniło go przedstawicielem mesjanizmu polskiego. Uważał, że świat czeka rychła odmiana i powtórne zejście Chrystusa na Ziemię. Może ona dojść do skutku dzięki ofierze, jaką złożyli Polacy oraz ich cierpieniu. Krytykował Kościół katolicki za sprzeniewierzenie się zasadom chrześcijaństwa.

Bibliografia

Adam Mickiewicz, Literatura słowiańska, w: Dzieła, tomy XVIII–XI, red. Zbigniew Jerzy Nowak, Zofia Stefanowska, Maria Prussak, Czesław Zgorzelski, Warszawa 1998.
Adam Mickiewicz, Prelekcje Paryskie, wybór i oprac. Marta Piwińska, Kraków 1997.

Linki zewnętrzne

Literatura słowiańska – wykłady paryskie Adama Mickiewicza w zbiorach Cyfrowej Biblioteki Narodowej Polona.pl
Prelekcje paryskie Adama Mickiewicza – wobec tradycji kultury polskiej i europejskiej. Próba nowego spojrzenia.. wuw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-22)]. Pod redakcją Marii Kalinowskiej, Jarosława Ławskiego, Magdaleny Bizior-Dombrowskiej

Ballady i romanse	Pierwiosnek Romantyczność Świteź Świtezianka Rybka Powrót taty Kurhanek Maryli Do przyjaciół To lubię Rękawiczka Pani Twardowska Tukaj albo próby przyjaźni Lilije Dudarz
Dramaty	Dziady (część II, część IV, część III, część I) Jakub Jasiński albo dwie Polski Konfederaci barscy
Liryki lozańskie	Snuć miłość Nad wodą wielką i czystą Gdy tu mój trup Polały się łzy
Poematy	Dziewica z Orleanu Farys Grażyna Kartofla Pan Tadeusz
Sonety krymskie	Stepy akermańskie Cisza morska Żegluga Burza Widok gór ze stepów Kozłowa Bakczysaraj Bakczysaraj w nocy Grób Potockiej Mogiły haremu Bajdary Ałuszta w dzień Ałuszta w nocy Czatyrdah Pielgrzym Droga nad przepaścią w Czufut-Kale Góra Kikineis Ruiny zamku w Bałakławie Ajudah
Wiersze (różne)	Do Joachima Lelewela Do Matki Polki Reduta Ordona Śmierć pułkownika Zima miejska
Inne	Czaty Historia przyszłości Konrad Wallenrod Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego Mieszko, książę Nowogródka Oda do młodości Pani Aniela Pieśń filaretów Prelekcje paryskie Trzech Budrysów