Piroluzyt
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
tlenek manganu(IV) (MnO2) |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
1–2 (skupienia ziemiste) |
| Przełam |
nierówny |
| Łupliwość |
doskonała |
| Układ krystalograficzny |
tetragonalny |
| Gęstość |
4,5–7,91 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
srebrzystoszary do szaroczarnego |
| Rysa |
czarna |
| Połysk |
metaliczny do matowego |
Piroluzyt – minerał z gromady tlenków. Należy do minerałów pospolitych i często spotykanych.
Nazwa pochodzi od gr. pyr = ogień i liosis = rozproszenie, rozkład (oysis = myć).
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Właściwości
[edytuj | edytuj kod]Tworzy kryształy słupkowe, pręcikowe (polianit) lub igiełkowe. Występuje w skupieniach ziemistych, proszkowych, piankowych (wad), nerkowych, groniastych, włóknistych. Niekiedy tworzy kolomorficzne masy. Tworzy pseudomorfozy po innych minerałach np. po kalcycie. Jest kruchy, nieprzezroczysty. Odmiany ziemiste są bardzo miękkie i tłuste w dotyku oraz brudzą ręce.
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Stanowi składnik utworów hydrotermalnych oraz osadowych. Wytrąca się jako osad chemiczny w bagnach, jeziorach, lagunach, i innych zbiornikach wodnych. Tworzy się także wtórnie w strefie utleniania minerałów zawierających mangan. Współwystępuje z manganitem, psylomelanem, limonitem, (goethytem i lepidokrokitem), braunitem. Główny składnik rudy manganu - braunsztynu.
Miejsca występowania:
- Na świecie: Gruzja – Cziatura, Kaukaz, Ukraina – Nikipol, Nizina Czarnomorska, Indie – Dekan, Brazylia – Minas Gerais, RPA, Niemcy.
- Polska: Dolny Śląsk, w Górach i na Pogórzu Kaczawskim, w Górach Sowich i Górny Śląsk, w Tarnowskich Górach i w Bytomiu (Dąbrowa Miejska).
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- wykorzystywany bezpośrednio do produkcji suchych ogniw Leclanchégo cynkowo-grafitowych (zużycie tego minerału do tego celu w szczytowym w okresie (1976) wynosiło w skali globu pół miliona ton),
- bardzo ważna ruda manganu (zawiera 63,19% Mn), do pozyskiwania metalicznego manganu,
- składnik uszlachetniający stal,
- składnik utwardzający stopy glinu i magnezu,
- służy do otrzymywania chloru,
- jest poszukiwany przez kolekcjonerów – najpiękniejsze kryształy przekraczające 10 cm długości pochodzą z Niemiec i USA.