Pierwszy rząd Mykoły Azarowa

Pierwszy rząd Mykoły Azarowa – gabinet pod kierownictwem Mykoły Azarowa, byłego ministra finansów w obu rządach Wiktora Janukowycza (2003-2004 i 2006-2007), powołany i zaprzysiężony 11 marca 2010 przez prezydenta Ukrainy Wiktora Janukowycza.

W skład gabinetu wchodzili członkowie koalicji „Stabilność i Reformy”, która liczyła 235 deputowanych. Tworzyli ją przedstawiciele Partii Regionów, Bloku Łytwyna, komunistów i pojedynczy deputowani z innych klubów parlamentarnych. Stojący na czele rządu Azarow był już premierem w 2005 roku; był szefem ostatniego gabinetu przed zwycięstwem pomarańczowej rewolucji.

Odwołanie rządu Julii Tymoszenko

Po zwycięstwie w wyborach prezydenckich Wiktor Janukowycz zapowiedział, że będzie dążył do odwołania rządu Julii Tymoszenko, czyli swojej konkurentki z okresu wyborczego. Niedługo potem przewodniczący Radzie Najwyższej Wołodymyr Łytwyn ogłosił, że istniejąca od końca 2008 roku koalicja Bloku Julii Tymoszenko, Bloku Łytwyna i Naszej Ukrainy-Ludowej Samoobrony przestała istnieć. Wobec tego premier Julia Tymoszenko zażądała, aby głosowanie w sprawie wotum nieufności odbyło się jak najszybciej, tak, aby zwolennicy Janukowycza nie zdołali sformować nowej koalicji. Jeśli takby się stało, konieczne okazałoby się rozpisanie nowych wyborów parlamentarnych, które najwcześniej mogłyby się odbyć jesienią. Tymoszenko do tego czasu utrzymałaby władzę.

3 marca 2010 w Radzie Najwyższej miała miejsce debata na temat dwuletniej pracy gabinetu. Premier Tymoszenko chwaliła rząd za skuteczną – jej zdaniem – walkę z kryzysem gospodarczym i podkreślała, że udało jej się obronić niepodległość Ukrainy. Deputowani opozycji najpierw oskarżali Tymoszenko o doprowadzenie kraju do katastrofy gospodarczej, a następnie przegłosowali wotum nieufności dla rządu. Za jego dymisją opowiedziało się 243 deputowanych z 450-osobowej izby, a więc oprócz członków opozycji wniosek poparło także kilku posłów wchodzących w skład koalicji rządowej. Tymoszenko nie czekając na głosowanie, udała się do siedziby szefa rządu, zaś po niekorzystnym wyniku ogłosiła, że bierze urlop. Dzień później jej obowiązki przejął tymczasowo wicepremier Ołeksandr Turczynow.

Zgodnie z konstytucją nowa koalicja musiała zostać sformowana w ciągu trzydziestu dni; gdyby tak się nie stało, Ukrainę czekałyby nowe wybory parlamentarne.

Głosowanie

11 marca 2010 na sesji porannej parlamentu deputowani uchwalili dwie rezolucję: odwołującą Julię Tymoszenko z funkcji premiera i powołującą Mykołę Azarowa na to stanowisko. Za głosowało 242 deputowanych, przeciwko 4, a 96 wstrzymało się od głosu. Oddano jeden głos nieważny.

Podział głosów według frakcji politycznych:

Frakcja	Liczba deputowanych	Za	Przeciw	Nieważne	Wstrzymało się	Nieobecni
Partia Regionów	172	172	0	0	0	0
Blok Julii Tymoszenko	155	8	3	0	56	88
Nasza Ukraina - Ludowa Samoobrona	72	11	1	1	40	19
Komunistyczna Partia Ukrainy	27	27	0	0	0	0
Blok Łytwyna	20	20	0	0	0	0
Niezrzeszeni	4	4	0	0	0	0

Następnie Rada Najwyższa pozbawiła władzy rząd Julii Tymoszenko, a także odwołała szefa Służby Bezpieczeństwa Wałentyna Naływajczenkę. W kolejnych głosowaniach:

• zatwierdziła kandydaturę Wałerija Choroszkowskiego na szefa Służby Bezpieczeństwa Ukrainy,
• zatwierdziła kandydatury na ministra spraw zagranicznych i obrony narodowej, które przedstawił prezydent Wiktor Janukowycz,
• powołała zaproponowany przez Azarowa rząd, składający się z siedmiu wicepremierów i dwudziestu ministrów.

Rząd: zmiany strukturalne i personalia

W porównaniu z rządem Tymoszenko nie zaszły żadne zmiany jeśli chodzi o liczbę oraz zakres działania i odpowiedzialności resortów: oba gabinety składały się z tych samych, dwudziestu ministerstw. Jednakże Azarow zaprosił do współrządzenia aż siedmiu wicepremierów (u Tymoszenko było tylko trzech), chociaż jeszcze dzień przed głosowaniem nad wotum zaufania deputowani Partii Regionów utrzymywali, że ich liczba będzie znacznie mniejsza. Jednym z wicepremierów został lider pozaparlamentarnej partii Silna Ukraina, Serhij Tihipko, który podczas wyborów prezydenckich był rywalem Janukowycza. Duża liczba zastępców premiera powtarza strukturę władzy panującą w Partii Regionów, w której jest piętnastu wiceprzewodniczących. Azarow oraz aż jedenastu jego ministrów (Dmytro Tabacznyk, Kostiantyn Hryszczenko, Ołeksandr Ławrynowycz, Andrij Klujew, Nestor Szufrycz, Anatolij Tołstouchow, Jurij Bojko, Wasyl Cuszko, Wołodymyr Jacuba, Ołeksandr Popow i Wiktor Słauta) byli członkami drugiego gabinetu Janukowycza (2006-2007), a trzech z nich (Azarow, Tabacznyk i Ławrynowycz) pełniło swoje obowiązki także w latach pierwszego rządu obecnego prezydenta (2002-2004).

Premierem został Azarow, były wicepremier i minister finansów, który tym samym jest trzecim szefem rządu w historii niepodległej Ukrainy, który po raz drugi stanął na czele gabinetu rządowego. Wcześniej sprawował swoją funkcję przez kilka tygodni na początku 2005 roku. Azarow był jednym z trzech kandydatów na to stanowisko: Janukowycz brał pod uwagę także swoich rywali z okresu wyborów prezydenckich: Serhija Tihipkę i Arsenija Jaceniuka. Ostatecznie pierwszy otrzymał stanowisko wicepremiera, a drugi – chociaż początkowo miał wejść do rządu – przeszedł do opozycji. W okresie formowania koalicji w kontekście objęcia stanowiska szefa rządu pojawiło się również nazwisko byłego prezydenta Wiktora Juszczenki, ale Janukowycz stanowczo odciął się od tej kandydatury.

Dzień po głosowaniu nad wotum zaufania bliska współpracowniczka Janukowycza i zastępczyni szefa jego Administracji Anna Herman powiedziała, że wkrótce rząd może zostać poszerzony o stanowisko kolejnego wicepremiera. Miałby być on odpowiedzialny za kwestie integracji europejskiej. Zdaniem Herman najbardziej prawdopodobnym kandydatem jest Petro Poroszenko, minister spraw zagranicznych w drugim rządzie Tymoszenko.

Była premier Julia Tymoszenko powiedziała, że skład personalny gabinetu świadczy o tym, że na Ukrainie rozpocznie się okres "azarowszczyzny", czyli centralnego sterowania w gospodarce i gnębienia średniego i małego biznesu. Tymoszenko zauważyła, że rząd składa się głównie z oligarchów i ludzi związanych z kontrowersyjną firmą tranzytową RosUkrEnergo. W zachodniej Ukrainie protestowano zaś przeciwko nominacji znanego z prorosyjskich wypowiedzi Dmytro Tabacznyka na ministra edukacji i nauki: we Lwowie grupa manifestantów spaliła książki o historii ZSRR i portety nowego ministra. Jego wejście do rządu wzbudziło również sprzeciw części deputowanych, także tych wywodzących się z Partii Regionów.

Rząd Azarowa jest najliczniejszym rządem w Europie – liczy 29 ministrów, i nie ma w nim żadnej kobiety.

Skład rządu

Urząd	Imię i nazwisko	Partia	Okres urzędowania
Premier	Mykoła Azarow	Partia Regionów	od 11.03.2010
Pierwszy wicepremier	Andrij Klujew	Partia Regionów	od 11.03.2010
Wicepremier ds. Euro 2012	Borys Kołesnikow	Partia Regionów	od 11.03.2010
Wicepremier ds. siłowych	Wołodymyr Siwkowicz	Partia Regionów	od 11.03.2010
Wicepremier ds. przemysłu i rolnictwa	Wiktor Słauta	Partia Regionów	od 11.03.2010
Wicepremier ds. polityki regionalnej	Wiktor Tychonow	Partia Regionów	od 11.03.2010
Wicepremier ds. humanitarnych	Wołodymyr Semynożenko	bezp.	od 11.03.2010
Wicepremier ds. gospodarczych	Serhij Tihipko	Partia Regionów	od 11.03.2010
Minister Spraw Zagranicznych	Kostiantyn Hryszczenko	Partia Regionów	od 11.03.2010
Minister Obrony Narodowej	Mychajło Jeżel	Partia Regionów	od 11.03.2010
Minister Spraw Wewnętrznych	Anatolij Mohylew	Partia Regionów	od 11.03.2010
Minister Zdrowia	Zinowij Mytnyk	Partia Regionów	od 11.03.2010
Minister Gospodarki	Wasyl Cuszko	Partia Regionów	od 11.03.2010
Minister Kultury i Turystyki	Michajło Kułyniak	Partia Regionów	od 11.03.2010
Minister ds. Paliw i Energetyki	Jurij Bojko	Partia Regionów	od 11.03.2010
Minister Przemysłu	Dmytro Kolesnikow	Partia Regionów	od 11.03.2010
Minister Edukacji i Nauki	Dmytro Tabacznyk	Partia Regionów	od 11.03.2010
Minister Sprawiedliwości	Ołeksandr Ławrynowicz	Partia Regionów	od 11.03.2010
Minister Rodziny, Sportu i Młodzieży	Rawil Safiullin	Partia Regionów	od 11.03.2010
Minister Rolnictwa	Mykoła Prysiażniuk	Partia Regionów	od 11.03.2010
Minister Finansów	Fedir Jaroszenko	Partia Regionów	od 11.03.2010
Minister Budownictwa	Ołeksandr Popow	Partia Regionów	od 11.03.2010
Minister ds. Rozwoju Regionalnego	Wołodymyr Jacuba	Partia Regionów	od 11.03.2010
Minister ds. Przemysłu Węglowego	Jurij Jaszczenko	Partia Regionów	od 11.03.2010
Minister Ukrainy ds. sytuacji nadzwyczajnych i ochrony ludności przed skutkami katastrofy w Czarnobylu	Nestor Szufrycz	Partia Regionów	od 11.03.2010 do 10.07.2010
Minister Ukrainy ds. sytuacji nadzwyczajnych i ochrony ludności przed skutkami katastrofy w Czarnobylu	Antonets Vladimir (p. o.)		od 10.07.2010 do 21.07.2010
Minister Ukrainy ds. sytuacji nadzwyczajnych i ochrony ludności przed skutkami katastrofy w Czarnobylu	Michael Bolotskyh (p. o.)		od 21.07.2010 do 12.11.2010
Minister Ukrainy ds. sytuacji nadzwyczajnych i ochrony ludności przed skutkami katastrofy w Czarnobylu	Wiktor Bałoha		od 12.11.2010 do 09.12.2010
Minister sytuacji nadzwyczajnych Ukrainy	Wiktor Bałoha		od 09.12.2010
Minister-Sekretarz Rady Ministrów	Anatolij Tołstouchow	Partia Regionów	od 11.03.2010 do 09.12.2010
Minister Środowiska	Wiktor Bojko	Blok Łytwyna	od 11.03.2010
Minister Transportu i Komunikacji	Kostiantyn Jefymenko	Blok Łytwyna	od 11.03.2010
Minister Pracy i Polityki Socjalnej	Wasyl Nadraha	Blok Łytwyna	od 11.03.2010 do 09.12.2010
Minister Pracy i Polityki Socjalnej	Serhij Tihipko	Partia Regionów	od 11.03.2010