Patthana
Patthana (pāli: paṭṭhāna; pol.: Księga zależności; ang.: The Book of Relations) – jest buddyjskim tekstem, częścią Kanonu palijskiego buddyzmu therawady. Jest zawarty w Abhidhamma Pitace (pāli: abhidhammapiṭaka). Patthana to nieproporcjonalnie największy tom Tipitaki (pāli: Tipiṭaka; pol.: Trzy kosze; ang.: three baskets), czyli Kanonu Pali. W edycji siamskiej zawiera ponad 6.000 stron. Patthana opisuje 24 paccaya, lub prawa dotyczące zależności pojawiających się pomiędzy dhammami (pāli: dhamma). Te prawa, zastosowane we wszystkich możliwych permutacjach pomiędzy dhammami, opisanymi w Dhammasangani (księga 1. Abhidhammy), dają pełny wachlarz wszystkich dostępnych poznaniu doświadczeń. [2]
Tłumaczenie angielskie Patthany
[edytuj | edytuj kod]- Conditional Relations (vol I), tłum. z Pali: Czcig. U Narada (Oxford: Pali Text Society [1], 1969). Część pierwsza sekcji Tika-patthana.
- Conditional Relations (vol II), tłum. z Pali: Czcig. U Narada (Oxford: Pali Text Society [1], 1981). Część druga sekcji Tika-patthana.
- A Guide to Conditional Relations, tłum. z Pali: Czcig. U Narada (Oxford: Pali Text Society [1], 1978). Wprowadzenie i przewodnik dotyczący pierwszych 12 stron (!) Patthany.
Treść Patthany
[edytuj | edytuj kod]Patthana, "Księga warunkowych relacji" (ang.: Book of Conditional Relations) jest prawdopodobnie najważniejszym tekstem w Abhidhamma Pitaka i stąd jest tradycyjnie określana jako "Wielki traktat" (pāli: mahapakarana). Gigantyczna zarówno w rozmiarach jak i w treści księga, składa się z pięciu tomów o łącznej sumie 2500 stron w birmańskim tekście edycji utworzonej na Szóstym Soborze Buddyjskim. Celem Patthany jest zastosować jej schemat 24 warunkowych relacji, do wszystkich fenomenów zawartych w matrycy Abhidhammy. Główna część tekstu ma cztery rozdziały:
- powstawanie w oparciu o metodę pozytywną
- powstawanie w oparciu o metodę negatywną
- powstawanie w oparciu o metodę pozytywno-negatywną
- powstawanie w oparciu o metodę negatywno-pozytywną.
Każdy z nich ma sześć podrozdziałów:
- powstawanie triad
- powstawanie diad
- powstawanie połączenia diad i triad
- powstawanie połączenia triad i diad
- powstawanie połączenia triad i triad
- powstawanie połączenia diad i diad
Wewnątrz tego wzorca 24 sekcji, stosowane są 24 tryby zależności. Zależności te są odnoszone do wszystkich fenomenów istnienia we wszystkich możliwych do wyobrażenia permutacjach. Pomimo suchego i tabularycznego układu, Patthana może być z łatwością doceniona nawet przez humanistycznego "profana", jako monumentalne dzieło ludzkiego umysłu. Zdumiewa szeroką wizją, rygorystyczną logiką i wielką dbałością o detale. Dla ortodoksji therawady, jest najbardziej elokwentnym świadectwem, pozbawionej wszelkich przeszkód, wszechwiedzy Buddy. [3]
Dwadzieścia cztery rodzaje zależności to:
- Warunek Przyczyny : hetu paccaya
- Warunek Przedmiotu : āramman.a paccaya
- Warunek Dominacji : adhipati paccaya
- Warunek Bliskości : anantara paccaya
- Warunek Przylegania : samanantara paccaya
- Warunek Współpowstawania : sahajāta paccaya
- Warunek Wzajemności : aññamañña paccaya
- Warunek Wspierania : nissaya paccaya
- Warunek Decydującego Wspierania : upanissaya paccaya
- Warunek Uprzedniego Powstawania : purejāta paccaya
- Warunek Późniejszego Powstawania : pacchājāta paccaya
- Warunek Powtarzania : āsevana paccaya
- Warunek Kammy : kamma paccaya
- Warunek Rezultatu : vipāka paccaya
- Warunek Pożywienia : āhāra paccaya
- Warunek Zdolności : indriya paccaya
- Warunek Jhāny : jhāna paccaya
- Warunek Ścieżki : magga paccaya
- Warunek Związania : sampayutta paccaya
- Warunek Rozpadu : vippayutta paccaya
- Warunek Obecności : atthi paccaya
- Warunek Nieobecności : natthi paccaya
- Warunek Zanikania : vigata paccaya
- Warunek Niezanikania : avigata paccaya
W tradycji buddyzmu Birmy recytacja tych dwudziestu czterech zależności ma działanie ochronne.