Przejdź do zawartości

Pan (powieść)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pan
Ilustracja
Wydanie z 1894 (Kopenhaga)
Autor

Knut Hamsun

Typ utworu

powieść

Wydanie oryginalne
Język

norweski

Data wydania

1894

poprzednia
Ny jord (1893)
następna
Ved Rigets Port (1895)

Pan. Z papierów porucznika Tomasza Glahna (norw. Pan) – powieść norweskiego pisarza Knuta Hamsuna z 1894[1].

Treść

[edytuj | edytuj kod]

Głównym bohaterem jest Tomasz Glahn (człowiek o szlachetnym, ale bardzo skomplikowanym charakterze[2]), osoba ogarnięta grozą istnienia, której sobie nie uświadamia, a dodatkowo jest ona dla niego intelektualnie niesprecyzowana. W trakcie lata podbiegunowego przeżywa jednocześnie miłość do prostej kobiety, Evy i córki konsula Macka, Edwardy. Wszelkie czynności podejmowane przez Glahna mają jednak znamiona katastrofy i nie może on osiągnąć szczęścia: Eva ginie, a Edwarda wyjeżdża. Glahn pozostaje samotny w północnych lasach, nie analizując swego położenia, żyjąc instynktownie i bez żadnych refleksji. Jedyne, co jest w stanie go poruszyć, to piękno norweskiej przyrody. Ostatecznie ginie w bezsensowny sposób, w sytuacji sprowokowanej swoim bezrefleksyjnym działaniem[1].

Glahn był człowiekiem, który nie mógł żyć, ponieważ pozbawiony był wewnętrznego przekonania o sensie istnienia, miał wewnętrzną, trwałą skazę, swoisty defekt moralny. Nie zmieniał się, mimo pomocy oferowanej mu przez innych. Wszystko, czego się tknął, rozpadało się, niczego nie potrafił zaaprobować i przyjąć. Powieść stanowi liryczno-psychologiczną[2] opowieść o miłości w kontekście zazdrości i niemożliwości porozumienia się między ludźmi[1]. Burzliwa relacja miłosna ulega stopniowej przemianie od radosnych uniesień do wybuchów zawiści i uporu[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Witold Nawrocki, Klasycy i współcześni. Szkice o prozie skandynawskiej XIX i XX wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1980, s. 200, ISBN 83-210-0090-8
  2. a b Pan (289167) - Knut Hamsun - Książka, recenzja, streszczenie [online] [dostęp 2020-11-14] (pol.).
  3. Bujający w obłokach - Knut Hamsun - "Pan. Wiktoria. Marzyciele" [recenzja] [online], Głos Kultury, 29 sierpnia 2019 [dostęp 2020-11-14] (pol.).