Pałac Lubomirskich w Lublinie
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Styl architektoniczny |
klasycyzm |
| Architekt | |
| Kondygnacje |
2 |
| Rozpoczęcie budowy |
XVI w. |
| Ważniejsze przebudowy |
1829 |
| Zniszczono |
1768, 1829 |
| Odbudowano |
1810, 1829 |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele |
Ostrogscy, Lubomirscy, Sanguszkowie, Szeptyccy, Beniamin Finke, rząd Królestwa Polskiego, rząd II RP, UMCS |
| Obecny właściciel | |
Położenie na mapie Lublina  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
 51°14′57,06″N 22°33′37,53″E/51,249183 22,560425
| |
Pałac Lubomirskich lub Poradziwiłłowski – pałac w Lublinie wystawiony w stylu barokowym, następnie przebudowany w stylu klasycystycznym. Budowla sięga swoją historią XVI wieku, a obecny wygląd zawdzięcza przebudowie z 1829 roku. Znajduje się na Placu Litewskim pomiędzy pałacami Czartoryskich oraz Gubernialnym.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Początkowo był to dwór w stylu renesansowym i należał do rodziny Firlejów. Z rąk Firlejów przeszedł na własność Ostrogskich, a następnie, poprzez małżeństwo Teofili Ludwiki Ostrogskiej z marszałkiem wielkim koronnym Józefem Karolem Lubomirskim do Lubomirskich. Dwór przez kolejnych kilkadziesiąt kolejnych lat pozostawał w rękach tego rodu, aż pod koniec XVII w. został przebudowany w pałac w stylu barokowym. Autorem projektu przebudowy był Tylman z Gameren, architekt Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Była to wówczas budowla jednopiętrowa z wysokim dachem. W 1727 roku pałac, poprzez żonę Annę Marię Lubomirską, stał się własnością Pawła Karola Sanguszki.
Zaniedbywany przez właścicieli pałac ulegał stopniowej ruinie, aż w czasach konfederacji barskiej, w 1768 uległ zniszczeniu podczas pożaru Krakowskiego Przedmieścia. Nieodnawiany, w latach 80. XVIII w. przeszedł na własność Szeptyckich. W 1801 roku zdewastowany gmach zakupił na licytacji burmistrz Beniamin Finke i przekazał go rządowi. Przeznaczony na lazaret obiekt wyremontowano. W 1822 roku decyzją namiestnika Królestwa Polskiego, gen. Zajączka, pałac przeznaczono na siedzibę Komisji Województwa Lubelskiego. Obiekt przebudowano według projektu Jana Stompfa, m.in. podwyższono go o jedno piętro. Po kolejnym pożarze w 1829, roku pałac ponownie odbudowano, tym razem według projektu Henryka Marconiego. Budynek otrzymał wówczas obecny, klasycystyczny wygląd z elementami empire.
W okresie zaborów mieściła się tu siedziba rosyjskiego, a od 1915 roku austriackiego generał-gubernatora. W nocy z 6 na 7 listopada 1918 roku w pałacu utworzono rząd Ludowy Republiki Polskiej pod przewodnictwem Ignacego Daszyńskiego. Dziś wydarzenie to upamiętnia tablica przy głównym wejściu. Od 1918 w pałacu miało siedzibę Dowództwo Okręgu Garnizonu i dowództwo Okręgu Korpusu Nr II; zamieszkiwał w nim gen. Mieczysław Smorawiński[1]. W okresie międzywojennym mieściły się tu instytucje Urzędu Wojewódzkiego. Po II wojnie światowej obiekt przekazano Uniwersytetowi Marii Curie-Skłodowskiej. Mieścił się tam Wydział Politologii tej uczelni.
W 2017 Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego kupiło pałac z zamiarem zorganizowania tam Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej[2], ale UMCS użytkowało budynek jeszcze do 2020[3].
-
Plac Litewski w Lublinie -
Tablica upamiętniająca powstanie Rządu Ludowego RP
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pałac Lubomirskich. lublin.eu. [dostęp 2014-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (6 marca 2014)].
- ↑ Sławomir Skomra, UMCS sprzedał pałac za 10,7 mln zł. Powstanie tam Muzeum Kresów [online], kurierlubelski.pl, 22 grudnia 2017 [dostęp 2017-12-26].
- ↑ Artur Wójtowicz: Historia. umcs.pl. [dostęp 2020-10-21].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Marta Denys, Marek Wyszkowski: Lublin i okolice. Przewodnik. Lublin: ideaMEDIA, 2000, s. 83-84. ISBN 83-88104-08-X.
- Krzysztof Janus: Pałac Lubomirskich w Lublinie. [w:] Lublin. Pamięć i miejsca [on-line]. [dostęp 2011-03-20]. (pol.).