Przejdź do zawartości

Okręty podwodne typu Mameli

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Okręty podwodne typu Mameli
Ilustracja
Kraj budowy

 Włochy

Stocznia

Cantieri navali Tosi di Taranto(inne języki), Tarent

Zbudowane

4

Użytkownicy

 Regia Marina

Służba w latach

1929–1948

Stracone

1

Uzbrojenie:
1 działo kal. 102 mm, 2 wkm kal. 13,2 mm (2 x I)
10 torped
Wyrzutnie torpedowe:
• dziobowe
• rufowe


4 × 533 mm
2 × 533 mm

Sensory

hydrofony

Załoga

49 oficerów i marynarzy

Wyporność:
• na powierzchni

810 ton

• w zanurzeniu

993 t

Rodzaj kadłuba

jednokadłubowy

Zanurzenie testowe

100 m

Długość

64,6 m

Szerokość

6,51 m

Zanurzenie

4,3 m

Napęd:
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 3000 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1100 KM
2 śruby
Prędkość:
• na powierzchni
• w zanurzeniu


15 węzłów
7,5 w.

Zasięg:
• na powierzchni

3500 Mm przy 8 w.

• w zanurzeniu

65 Mm przy 4 w.

Okręty podwodne typu Mameliwłoskie okręty podwodne z okresu dwudziestolecia międzywojennego i II wojny światowej. Jednostki mierzyły 64,6 metra długości, 6,51 metra szerokości i miały zanurzenie 4,3 metra, a ich wyporność nawodna wynosiła 810 ton. Uzbrojone były w działo pokładowe kalibru 102 mm, dwa wielkokalibrowe karabiny maszynowe kalibru 13,2 mm oraz 10 torped, wystrzeliwanych z sześciu wyrzutni torped kalibru 533 mm.

W latach 1925–1929 w stoczni Cantieri navali Tosi di Taranto(inne języki) w Tarencie zbudowano cztery jednostki tego typu. Okręty weszły w skład włoskiej marynarki w 1929 roku. Pełniły służbę na Morzu Śródziemnym i Atlantyku, biorąc udział m.in. w wojnie domowej w Hiszpanii i kampanii śródziemnomorskiej. „Pier Capponi” został zatopiony 31 marca 1941 roku przez brytyjski okręt podwodny, a pozostałe trzy jednostki przetrwały wojnę i zostały wycofane ze służby w 1948 roku.

Projekt i budowa

[edytuj | edytuj kod]

Przyjęty przez Włochy program zbrojeniowy z lat 1923–1924 zakładał zbudowanie okrętów o łącznej wyporności 36 568 ton, na co miały się składać dwa krążowniki ciężkie („Trento”(inne języki) i „Trieste”(inne języki)), niszczyciele typów Sauro i Turbine oraz okręty podwodne typów Balilla, Pisani i Mameli[1]. Projekt oceanicznych okrętów typu Mameli powstał w wyniku zbadania konstrukcji i doświadczeń z eksploatacji otrzymanych po I wojnie światowej U-Bootów Kaiserliche Marine[2][3]. Jednostki zaprojektował pułkownik Virginio Cavallini(inne języki)[3][4]. Przyjęto konstrukcję jednokadłubową, z dużym kioskiem[3]. Powstały solidne okręty o dobrej manewrowości podwodnej i dużej dopuszczalnej głębokości zanurzania, problemem była jednak ich słaba stateczność[3]. Rozwiązano go instalując zewnętrzne siodłowe zbiorniki balastowe, co jednak zmniejszyło osiąganą prędkość maksymalną (z projektowanych 17,2 węzła na powierzchni do 15 węzłów i podwodną z 7,7 do 7,5 węzła)[2][5]. Mameli był pierwszym typem okrętów podwodnych skonstruowanym we Włoszech po I wojnie światowej[2].

Wszystkie okręty typu Mameli zbudowane zostały w stoczni Cantieri navali Tosi di Taranto(inne języki) w Tarencie[2][5]. Stępki jednostek położono w 1925 roku, a zwodowane zostały w latach 1926–1928[6][7].

Okręt Stocznia Początek budowy Wodowanie Wejście do służby Los
Goffredo Mameli Tosi 17 sierpnia 1925 9 grudnia 1926 20 stycznia 1929 wycofany 1 lutego 1948
Pier Capponi 27 sierpnia 1925 19 czerwca 1927 20 stycznia 1929 zatopiony 31 marca 1941
Giovanni da Procida 21 września 1925 1 kwietnia 1928 20 stycznia 1929 wycofany 1 lutego 1948
Tito Speri 28 września 1925 25 maja 1928 20 sierpnia 1929 wycofany 1 lutego 1948

Dane taktyczno-techniczne

[edytuj | edytuj kod]

Jednostki typu Mameli były średniej wielkości oceanicznymi okrętami podwodnymi o konstrukcji jednokadłubowej[3][5]. Długość całkowita wynosiła 64,6 metra, szerokość 6,51 metra i zanurzenie 4,3 metra[2][6]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 810 ton, a w zanurzeniu 993 tony[2][5][a]. Okręty napędzane były na powierzchni przez dwa 8-cylindrowe czterosuwowe silniki wysokoprężne Tosi(inne języki) o łącznej mocy 3000 KM[2][8]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne CGE(inne języki) o łącznej mocy 1100 KM[2][3][b]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 15 węzłów na powierzchni i 7,5 węzła w zanurzeniu[2][3][c]. Zasięg wynosił 3500 Mm przy prędkości 8 węzłów w położeniu nawodnym oraz 64 Mm przy prędkości 4 węzłów w zanurzeniu[2][3][d]. Zbiorniki paliwa mieściły 48 ton oleju napędowego[2][5]. Energia elektryczna magazynowana była w baterii akumulatorów składającej się ze 112 ogniw[9][10]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 100 metrów[2][5].

Okręty wyposażone były w sześć stałych wyrzutni torped kalibru 533 mm: cztery na dziobie i dwie na rufie, z łącznym zapasem 10 torped[2][5]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło umieszczone przed kioskiem pojedyncze działo pokładowe kalibru 102 mm SchneiderArmstrong 1914-15 L/35[2][5]. Broń przeciwlotniczą stanowiły dwa pojedyncze wielkokalibrowe karabiny maszynowe kalibru 13,2 mm L/76[2][5]. Jednostki wyposażone też były w hydrofony[5].

Załoga pojedynczego okrętu składała się z 5 oficerów oraz 44 podoficerów i marynarzy[6][7][e].

Służba

[edytuj | edytuj kod]

Trzy pierwsze okręty typu Mameli („Goffredo Mameli”, „Pier Capponi” i „Giovanni da Procida”) zostały wcielone do służby w Regia Marina 20 stycznia 1929 roku, a ostatni – „Tito Speri” – 20 sierpnia tego roku[6][7]. Wszystkie okręty rozpoczęły służbę na Morzu Śródziemnym, wchodząc w skład eskadry (wł. Squadriglia) okrętów podwodnych średniego zasięgu Flotylli stacjonującej w Tarencie[11].

Wiosną 1929 roku „Goffredo Mameli” w towarzystwie „Domenico Millelire” udały się na Atlantyk celem przeprowadzenia prób łączności radiowej ze stacjami znajdującymi się we Włoszech[12]. W 1929 roku „Pier Capponi”, „Goffredo Mameli” i „Giovanni da Procida” odbyły daleki rejs wzdłuż wybrzeży Hiszpanii na Atlantyk, docierając do Kadyksu i Lizbony[11]. W 1930 roku eskadra okrętów podwodnych średniego zasięgu, w której służyły jednostki typu Mameli, została przemianowana na 4 eskadrę okrętów podwodnych[11]. W 1930 roku „Pier Capponi”, „Goffredo Mameli” i „Tito Speri” odbyły rejs do portów Grecji i Dodekanezu[11]. W 1931 roku okręty 4. eskadry przebazowano do Neapolu[11]. W 1933 roku wszystkie jednostki typu Mameli odbyły dwudziestodniowy rejs szkoleniowy, zawijając do Salonik oraz na Leros i Rodos[11].

W 1934 roku okręty 4. eskadry powróciły do Tarentu, a zespół został przemianowany na 9 eskadrę 3. Flotylli, kontynuując szkolenie i wykonując krótkie rejsy po portach włoskich i Dodekanezu[11]. W 1935 roku 9 eskadrę przekształcono w 12 eskadrę[11]. Podczas wojny domowej w Hiszpanii „Pier Capponi”, „Giovanni da Procida” i „Tito Speri” odbyły razem pięć misji specjalnych trwających łącznie trzydzieści osiem dni[11]. W 1938 roku 12 eskadrę przekształcono w 41 eskadrę; w 1939 roku zmieniono po raz kolejny jej oznaczenie na 31 eskadrę i przebazowano do Mesyny[11]. W kwietniu 1939 roku „Goffredo Mameli”, „Giovanni da Procida” i „Tito Speri” znalazły się w składzie sił morskich uczestniczących w operacji pod kryptonimem „O.M.T.”, czyli inwazji na Albanię[13].

10 czerwca 1940 roku, w momencie ataku Włoch na Francję, wszystkie cztery okręty typu Mameli wchodziły w skład 34. eskadry okrętów podwodnych 3. Flotylli w Mesynie[14][15]. Podczas pierwszego okresu działań wojennych jednostki zanotowały następujące osiągnięcia: 22 czerwca na północ od Safakis (na pozycji 36°39′N 11°12′E/36,650000 11,200000) „Pier Capponi” zatopił w ataku torpedowo-artyleryjskim szwedzki parowiec „Elgo” o pojemności 1888 BRT (na pokładzie zginął jeden marynarz)[9][16], a 1 sierpnia nieopodal Malty „Goffredo Mameli” zatopił grecki parowiec „Roula” o pojemności 1044 BRT (na pozycji 34°06′N 26°30′E/34,100000 26,500000, załoga ocalała)[10][17]. 10 listopada tuż po północy „Pier Capponi” odpalił na pozycji 34°33′N 16°08′E/34,550000 16,133333 trzy niecelne torpedy w kierunku pancernika HMS „Ramillies”[18][19].

31 marca 1941 roku płynący z Mesyny do La Spezia „Pier Capponi” został zatopiony w odległości 17 Mm na południe od Stromboli przez brytyjski okręt podwodny HMS „Rorqual” (N74)(inne języki) (na pozycji 38°32′N 15°15′E/38,533333 15,250000)[20][21]. Ze względu na zużycie silników wiosną tego roku „Goffredo Mameli” i „Tito Speri” zostały przeniesione do Szkoły Okrętów Podwodnych w Puli[20]. W 1942 roku na pozostałych w służbie okrętach zużyte jednostki napędowe zostały wymienione na nowe silniki Diesla Tosi o łącznej mocy 4000 KM, przez co prędkość na powierzchni wzrosła do 17 węzłów[5].

W momencie kapitulacji Włoch we wrześniu 1943 roku „Goffredo Mameli” i „Tito Speri” nadal pełniły funkcje szkoleniowe w Puli, a niesprawny „Giovanni da Procida” znajdował się w Tarencie[22][23]. Wszystkie trzy okręty poddały się Aliantom, a po przeprowadzeniu prac remontowych zostały w 1944 roku wysłane na Bermudy, a następnie do Zatoki Maine[20]. Włoskie jednostki były wykorzystywane do szkolenia zwalczania okrętów podwodnych przez jednostki lotnictwa i marynarki USA[20]. W lutym 1945 roku „Giovanni da Procida” i „Tito Speri” zostały przeniesione do Guantanamo, dalej uczestnicząc w szkoleniu sił ZOP[20]. Pod koniec działań wojennych „Goffredo Mameli”, „Giovanni da Procida” i „Tito Speri” powróciły do Tarentu, gdzie nie prowadziły już żadnych działań[20].

Wszystkie ocalałe okręty typu Mameli zostały wycofane ze służby 1 lutego 1948 roku[6][7].

  1. Identycznie podaje Fontenoy 2007 ↓, s. 225. Natomiast McMurtrie 1941 ↓, s. 281 podaje wyporność nawodną 770 ton, a podwodną 994 tony; Lipiński 1999 ↓, s. 654 i Fraccaroli 1974 ↓, s. 124 podają wyporność 786/1009 ton, zaś Pollina 1963 ↓, s. 111 podaje 830/1010 ton.
  2. Pollina 1963 ↓, s. 111 podaje, że łączna moc silników elektrycznych wynosiła 1000 KM.
  3. McMurtrie 1941 ↓, s. 281 podaje, że okręty typu Mameli na powierzchni rozwijały prędkość 17 węzłów, a w zanurzeniu 9 węzłów, zaś Pollina 1963 ↓, s. 111 podaje, że prędkość na powierzchni wynosiła 17,2 węzła, a w zanurzeniu 7,7 węzła.
  4. Pollina 1963 ↓, s. 111 podaje, że zasięg nawodny wynosił 4360 Mm przy prędkości 8 węzłów, a podwodny 110 Mm przy prędkości 3 węzłów.
  5. McMurtrie 1941 ↓, s. 281 podaje, że załoga pojedynczego okrętu liczyła 46 osób.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]