Nototenia marmurkowa

Nototenia marmurkowa

Notothenia rossii
Richardson, 1844
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Podgromada	nowopłetwe
Infragromada	doskonałokostne
Nadrząd	kolcopłetwe
Rząd	okoniokształtne
Podrząd	Notothenioidei
Rodzina	nototeniowate
Rodzaj	Notothenia
Gatunek	nototenia marmurkowa
Synonimy
Notothenia coriiceps macquariensis Waite, 1916 Notothenia marmorata Fischer, 1885 Notothenia rossii marmorata Fischer, 1885 Notothenia rossii rossii Richardson, 1844

Nototenia marmurkowa (Notothenia rossii) – gatunek morskiej ryby okoniokształtnej z rodziny nototeniowatych (Nototheniidae).

Rozmieszczenie i środowisko

Ryba morska, prowadząca przydenny tryb życia, oceanodromiczna. Bytuje przeważnie na głębokości od 5 do 350 m, przy czym młode osobniki żerują w płytkich zatokach, natomiast dojrzałe płciowo wypływają na większe głębokości, nie opuszczając jednak szelfu kontynentalnego. Występuje w zimnych, antarktycznych i subantarktycznych wodach (m.in. obszary związane z północną częścią Półwyspu Antarktycznego, łukami wyspowymi Morza Scotia, wyspami Księcia Edwarda, Crozeta, Kerguelena, Heard i Macquarie). Jej zasięg występowania ogranicza się do obszaru 45°S–67°S, 75°W–165°E.

Morfologia

Rysunek nototenii (ryc. 1 i 2) pochodzący z antarktycznej wyprawy HMS „Erebus” i HMS „Terror”

Nototenia marmurkowa

Osiąga do 92 cm długości całkowitej, przeciętnie 50 cm (30–60 cm). Wymiary przykładowego osobnika w odniesieniu do długości całkowitej: długość standardowa – 88,2%, długość ogonowa – 100%, głębokość ciała – 22,1%, długość głowy – 25,6%. Średnica oka – 17,3% długości głowy. Maksymalna zaobserwowana masa ciała – 10 kg (przeciętna od 0,6 do 8 kg). Maksymalny odnotowany wiek – 16 lat. Osobniki męskie dożywają średnio 12 lat. Ma dwie oddzielne płetwy grzbietowe, przy czym druga (tylna) jest znacznie dłuższa od pierwszej (przedniej). Pierwsza płetwa grzbietowa ciernista, z 4–7 kolcami, druga z 32–36 promieniami miękkimi. Jedna płetwa odbytowa rozpostarta na 26–30 promieniach miękkich. Płetwy piersiowe długie, wachlarzowate, z 21–23 promieniami miękkimi. Płetwy brzuszne umiejscowione na podgardlu, co jest cechą charakterystyczną dla całego rodzaju, z 5–6 promieniami miękkimi. Płetwa ogonowa jakby ścięta. Ciało wrzecionowate, pokryte dość dużymi łuskami kolistymi, o znacznym urozmaiceniu ubarwienia – szarozielonkawe, ciemnoszare, brązowe, sporadycznie także różowe lub żółtawe, zazwyczaj charakterystycznie pstre lub marmurkowate. Głowa nieułuszczona. Na pokrywie nie ma kolców.

Ekologia i zachowanie

Dojrzewa w wieku około 4–5 lat, przy długości około 35–40 cm. Duża płodność: 70–100 tys. ziaren ikry z jednej samicy. Ikra denna. Jest to ryba oceanodromiczna. W okresie godowym wypływa na otwarte wody. W subantarktyce przypada to na okres późnego lata, tj. grudzień–kwiecień, w Morzu Scotia na luty–marzec. Zarówno młode, jak i dojrzałe płciowo osobniki prowadzą przydenny tryb życia, przy czym niedojrzałe nototenie żerują w płytkich zatokach, a starsze po tarle kierują się w głąb wód, na głębokości do 350 m, nie opuszczają jednak szelfu kontynentalnego. Tarło odbywa się raz do roku. Żywi się głównie szczętkami, najczęściej z rodzaju Euphausia.

Znaczenie gospodarcze

Jest poławiana komercyjnie i ma znaczną wartość gospodarczą. Jej mięso cechuje się wysokimi walorami smakowymi i może zawierać do 24% tłuszczu. Jej zasoby wydają się być obfite. Najefektywniejsze połowy prowadzone są na głębokości 150–300 m.