Przejdź do zawartości

Marian Grabowski (polityk)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Marian Józef Grabowski
Data i miejsce urodzenia

7 kwietnia 1897
Królowa Niwa

Data i miejsce śmierci

4 września 1942
Auschwitz-Birkenauz

Prezydent Siedlec (elekt)
Okres

od 1939
do 1939

Przynależność polityczna

Polska Partia Socjalistyczna

Małżonek

Marianna Grabowska (z d. Czerny)

Poprzednik

Sławomir Łaguna

Następca

Władysław Śląski

Wiceburmistrz Siedlec (konspiracyjny)
Okres

od 1940
do 1941

Marian Józef Grabowski (ur. 7 kwietnia 1897 w Królowej Niwie[1], zm. 4 września 1942 w Auschwitz-Birkenau) – polski samorządowiec, prezydent elekt Siedlec, radny miasta Siedlce z ramienia Polskiej Partii Socjalistycznej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 7 kwietnia 1897 w osadzie Królowa Niwa koło Zbuczyna, jako syn Józefa Grabowskiego i Marianny z d. Pływacz. Został ochrzczony w kościele św. Stanisława w Zbuczynie. Kształcił się w Gimnazjum im. T. Radlińskiego w Siedlcach (późniejsze I Liceum Ogólnokształcące im. B. Prusa) oraz w Szkole Inżynierskiej im. H. Wawelberga i S. Rotwanda w Warszawie. W czasie I wojny światowej wraz z rodziną został ewakuowany w głąb Rosji. Działał w samorządzie Charkowa, a będąc w opozycji do bolszewików został przez nich aresztowany i uwięziony. Skazany na karę śmierci, ale ze względu na dużą popularność wśród robotników, został zwolniony. Do Polski powrócił w 1925.

Dyrektor Komunalnej Kasy Oszczędnościowej w Siedlcach, pracownik Zarządu Miejskiego, inicjator przebudowy i rozwoju Siedlec. Do jego zasług można zaliczyć m.in. wybudowanie osiedla robotniczego im. B. Limanowskiego w Siedlcach (stare domy przy obecnej ul. Daszyńskiego). Współorganizował Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego oraz Kasę Chorych. Działał w związkach zawodowych, współpracował ze Spółdzielnią Spożywców „Społem” oraz Kasą im. S. Stefczyka. Po światowym kryzysie gospodarczym w 1929 był inicjatorem robót publicznych, które w pewien sposób umożliwiały uzyskanie dochodów przez bezrobotnych i poprawę ich sytuacji bytowej.

Był radnym miejskim z ramienia Polskiej Partii Socjalistycznej, pełnił funkcję ławnika. W 1939 został wybrany na stanowisko prezydenta Siedlec. Wybuch II wojny światowej uniemożliwił mu objęcie funkcji. Po wkroczeniu wojsk sowieckich aresztowany i wywieziony na wschód. Zbiegł z transportu i wrócił do Siedlec. Włączył się w działalność konspiracyjną. Na polecenie władz podziemnych w styczniu 1940 objął stanowisko wiceburmistrza Siedlec.

Za działalność konspiracyjną został aresztowany i przywieziony do KL Auschwitz 6 kwietnia 1941 transportem z Warszawy. W obozie został oznaczony numerem 12757. W Auschwitz działał w ruchu oporu więźniów. W dniu 4 września 1942 odnotowano jego zgon w obozie. Zgon stwierdził SS-Obersturmführer Johann Paul Kremer, akt zgonu wydał SS-Oberscharführer Walter Quakernack. Jako oficjalną przyczynę śmierci podano fleckfieber (dur plamisty).

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Na Cmentarzu Centralnym w Siedlcach znajduje się jego symboliczny nagrobek. Uchwałą Rady Miasta Siedlce nr XXXIV/466/2008 z 30 października 2008 jego imieniem nazwano ulicę w Siedlcach, biegnącą od wiaduktu garwolińskiego wzdłuż torów w kierunku ulicy Warszawskiej.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Edward Kospath-Pawłowski (red.), Siedlce 1448–1995, Siedlce 1996, s. 73–74, 86, 324–325, ISBN 83-87103-11-X.
  • Paweł Wołosz, Mieszkańcy Siedlec w obliczu sowietyzacji miasta w 1944 roku, „Historia i świat”, 3, 2014, ISSN 2299-2464.
  • Dokumenty obozowe więźnia KL Auschwitz w Oświęcimiu nr 12757.
  • Uzasadnienie do Uchwały Rady Miasta Siedlce nr XXXIV/466/2008 z 30 października 2008.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Źródła podają też jako datę urodzenia 27 kwietnia 1897, jednak według aktu urodzenia nr 107/1897 z ksiąg metrykalnych parafii rzymskokatolickiej św. Stanisława w Zbuczynie urodził się 7 kwietnia 1897.