Mahamat Déby Itno
_(cropped_Mahamat_D%C3%A9by).jpg) Mahamat Déby Itno (2023) | |
| Data i miejsce urodzenia |
4 kwietnia 1984 |
|---|---|
| Prezydent Czadu | |
| Okres |
od 10 października 2022 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Przewodniczący Tymczasowej Rady Wojskowej | |
| Okres |
od 20 kwietnia 2021 |
| Przynależność polityczna |
bezpartyjny |
Mahamat ibn Idriss Déby Itno (ur. 4 kwietnia 1984 w Ndżamenie[1]) – czadyjski polityk i wojskowy w stopniu generała majora, syn byłego prezydenta Czadu Idrissa Déby'ego, w latach 2021–2022 przewodniczący Tymczasowej Rady Wojskowej (wykonujący obowiązki głowy państwa), od 2022 prezydent Czadu[2] i lider Patriotycznego Ruchu Ocalenia[3].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Kształcił się w czadyjskich szkołach wojskowych, a następnie został wysłany na 1,5 roczną naukę w liceum wojskowym we francuskim Aix-en-Provence[2][4]. Po powrocie i promocji oficerskiej rozpoczął służbę w Służbie Bezpieczeństwa Instytucji Państwowych (SERS) jako zastępca dowódcy zgrupowania[4]. Chrzest bojowy przeszedł w kwietniu 2006 roku, kiedy to rebelianci zaatakowali stolicę Czadu, a następnie wraz z generałem Abu Bakrem al-Saidem wziął udział w bitwie na wschodzie kraju[4]. Po promocji na majora dowodził siłami rządowymi w bitwie pod Am-Dam[4]. Po tej wygranej został mianowany dowódcą wojsk pancernych oraz SERS. W styczniu 2013 roku został mianowany zastępcą dowódcy Czadyjskich Sił Specjalnych[2]. 22 lutego poprowadził armię przeciwko rebeliantom w górach Adrar al-Ifoghas w północnym Mali i był jednym z dowódców wojsk francusko-czadyjskich podczas bitwy pod al-Ifoghas[2][4].
Po śmierci prezydenta Idrissa Déby’ego z rąk FACT 20 kwietnia 2021, rozwiązano czadyjski parlament oraz ustanowiono 15-osobową Tymczasową Radę Wojskową, która na okres 18 miesięcy przejęła władzę w kraju. Rada zniosła konstytucję Czadu, mianując Mahamata Déby’ego Itno dowódcą sił zbrojnych i głową państwa[2]. 10 października 2022 został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta Czadu[5].
W 2023 roku po zamachu stanu w Nigrze spotkał się w celu dokonania mediacji (osobno) z obalonym prezydentem Mohamedem Bazoumem i stojącym na czele Narodowej Rady Obrony Ojczyzny Abdourahamanem Tchiani[6].
13 stycznia 2024 Déby został kandydatem Patriotycznego Ruchu Ocalenia w wyborach prezydenckich[7]. 9 maja 2024 został ogłoszony zwycięzcą wyborów przez Narodową Agencję Zarządzania Wyborami (ANGE), według której zdobył 61,3% głosów[3]. 23 maja 2024 Déby złożył przysięgę i rozpoczął 5-letnią kadencję na stanowisku prezydenta[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ President's Biography, „Chad Embassy in the U.S.A.” [dostęp 2024-08-08] (ang.).
- ↑ a b c d e Chad’s new leader – Mahamat Idriss Déby Itno, „BBC News”, 21 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-22] (ang.).
- ↑ a b Chad's interim leader Déby wins presidential vote, main rival Masra disputes results [online], France 24, 9 maja 2024 [dostęp 2024-07-01] (ang.).
- ↑ a b c d e PM NEWS Editor, Chad: Slain Deby’s son Mahamat Deby Itno heads military council [online], P.M. News, 20 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-22] (ang.).
- ↑ Chadian junta leader Mahamat Deby sworn in as President, „The East African”, 10 października 2022 [dostęp 2024-08-08] (ang.).
- ↑ Niger coup: Ousted President Mohamed Bazoum meets Chad’s leader, „BBC News”, 31 lipca 2023 [dostęp 2023-08-01] (ang.).
- ↑ Chadian opposition leader dies in gun exchange, state prosecutor says [online], Al Jazeera [dostęp 2024-07-01] (ang.).
- ↑ Chad swears in president after disputed election, ending years of military rule [online], AP News, 23 maja 2024 [dostęp 2024-07-01] (ang.).
|
