Przejdź do zawartości

Krzysztof Karoń

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Krzysztof Karoń
Pełne imię i nazwisko

Krzysztof Piotr Karoń[1]

Data i miejsce urodzenia

3 lutego 1955
Tomaszów Mazowiecki

Data i miejsce śmierci

22 kwietnia 2023
Warszawa

Przyczyna śmierci

nowotwór

Miejsce zamieszkania

Warszawa

Narodowość

polska

program wiedzy społecznej
Historia Sztuki 2011
Serwis

YouTube

Gatunek

kulturowy

Prowadzący

Krzysztof Karoń

Lata aktywności

2011-2022

Liczba wyświetleń

2,8 mln[2]

Liczba obserwujących

0,0 mln[2]

Język

polski

Strona internetowa

Krzysztof Piotr Karoń (ur. 3 lutego 1955 w Tomaszowie Mazowieckim, zm. 22 kwietnia 2023 w Warszawie) – polski historyk[3], publicysta, filozof, pisarz, nauczyciel[4], bloger, youtuber, autor cyklu wykładów „Program Wiedzy Społecznej”.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Młodość i wykształcenie

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 3 lutego 1955 w Tomaszowie Mazowieckim[1], w rodzinie nauczycielskiej[5]. Mieszkał w Warszawie, gdzie ukończył szkołę średnią. Był co najmniej magistrem architektury lub historii sztuki[6], wykładał architekturę. Pytany o życie prywatne prosił, żeby nie skupiać się na jego osobie, lecz wyłącznie na temacie podjętej debaty[7][8].

Działalność poligraficzna

[edytuj | edytuj kod]

Od roku 1990 pracował w zajmującej się projektowaniem i realizacją poligraficzną wydawnictw reklamowych Firmie A.R. KARO[9]. Od roku 1994 współpracował z producentem urządzeń do profesjonalnej oceny koloru – firmą KAROŃ Lettero Zakład Produkcyjny Sp. z o.o.[10]

Opublikował dwie książki dotyczące grafiki, składu komputerowego i poligrafii: Color management: teoria i praktyka (Warszawa, 1998)[11] oraz Techniki druku i komputer (Warszawa, 2000)[12].

Na początku XXI wieku prowadził kawiarnię Kultura, która oprócz usług gastronomicznych oferowała usługi poligraficzne[13].

Działalność publicystyczna

[edytuj | edytuj kod]

Około 2010 roku założył witrynę „World Museum” (historiasztuki.com.pl) na której publikował autorskie opracowania z dziedziny historii sztuki i kultury[14].

25 marca 2011 roku założył kanał YouTube Historia Sztuki 2011, który później przemianował na program wiedzy społecznej. Początkowo publikował tam nieme prezentacje opisujące dorobek konkretnych artystów i wybrane zagadnienia z dziedziny historii sztuki. 21 stycznia 2016 roku zamieścił na kanale pierwszy film ze swoim wizerunkiem i głosem. Film ten, poświęcony Altero Spinellemu był pierwszym w kolejności publikowania, a 21. w cyklu wykładów nazwanych „Program wiedzy społecznej” i przedstawiających autorski program edukacyjny z zakresu wiedzy o społeczeństwie dla szkół średnich. Program ten wprowadza w zagadnienia społeczne uwzględniając aspekty z dziedzin filozofii, religii, socjologii, antropologii, historii, ekonomii oraz psychologii[2]. Około 2017 roku założył witrynę „Program Wiedzy Społecznej” (wiedzaspoleczna.pl) na którym publikował materiały związane ze swoją działalnością publicystyczną[15].

W 2018 roku ukazała się jego monografia „Historia antykultury”, za którą w 2019 roku otrzymał nagrodę Polsko-Amerykańskiej Fundacji Edukacji i Rozwoju Ekonomicznego i był nominowany do Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza[16].

W ostatnich latach życia Karoń był aktywny w przestrzeni mediów, głównie internetowych; gdzie wypowiadał się głównie na temat zagrożeń jego zdaniem płynących z ideologii marksizmu. Gościł m.in. w programach telewizji internetowych Media Narodowe, wRealu24, wPolsce.pl[17] i PCh24[18]. W listopadzie 2022 udzielił ostatniego wywiadu, w którym zapowiedział wydanie drugiej książki[19].

Zmarł 22 kwietnia 2023 w Warszawie[1], z powodu choroby nowotworowej[20].

Poglądy i reakcje

[edytuj | edytuj kod]

Deklarował się jako dogmatyk bezkrytycznie uznający życie społeczne jako wyznacznik wychowania i samorealizacji[21][5]. Uważał, że czasy współczesne charakteryzują się upadkiem kultury, a za główną przyczynę tego stanu rzeczy odpowiadać ma odejście od moralności ukształtowanej przez chrześcijaństwo, głównie katolicyzm. W szczególności podkreślał, że esencją oraz praprzyczyną konfliktów społecznych jest naturalna skłonność człowieka do kradzieży, oraz że do przezwyciężenia jej potrzebne jest wychowanie kulturowe człowieka, natomiast przyswojenie moralności ograniczającej jest kluczowe w celu realizacji przez społeczeństwa idei nie-okradania się nawzajem. Efektem końcowym ma być wychowanie oraz nabycie umiejętności wykonywania pracy pożytecznej dla drugiego człowieka (etos pracy). Krzysztof Karoń w swoich rozważaniach koncentrował się przede wszystkim na analizie różnych form zniewolenia człowieka, krytykując tym samym komunizm, socjalizm oraz kapitalizm. Twierdził on, że głównym błędem w interpretacjach powszechnych jest problem niedostrzegania rzeczy, które uznawane są przez niego za oczywiste fakty:

  • człowiek nie rodzi się dorosły i należy go wychować,
  • dziecko nie przymusi się samo do edukacji,
  • człowiek nie jest z natury dobry,
  • wolność bez dóbr jest pustym frazesem,
  • dobra nie produkują się same,
  • transakcja, w której jedna ze stron nie otrzymuje dobra ekwiwalentnego, zawsze musi być pewną formą kradzieży[22][23].

Karoń zdecydowanie krytykował marksizm, uważając go za rdzeń procesu demoralizacji człowieka, nazwany przez niego antykulturą[24]. Analizując kulturowe aspekty antropologii marksistowskiej postulował, że marksiści od czasów powstania szkoły frankfurckiej pracują na rzecz zniszczenia etosu pracy oraz instytucji mogących w przyszłości go odbudować (głównie Kościoła), ponieważ tylko w ten sposób mieliby wytworzyć nowy proletariat gotowy ich poprzeć w dążeniu do władzy[25]. Jednym z narzędzi antykulturowych marksistów, zdaniem Karonia, miałby być ruch LGBT, który określał jako agendę oraz ideologię[26].

Poza tym niepochlebnie oceniał współczesne kierunki rozwoju Unii Europejskiej[27][28], którą samą w sobie uważał za projekt realizowany w duchu Manifestu z Ventotene[29].

Był popularyzatorem własnej teorii, według której za „wyższe sfery” psychiki, które nazywał „ukulturowieniem” człowieka, odpowiada satysfakcja psychiczna, która według niego jest różnym doświadczeniem niż przyjemność zmysłowa mimo podobnej reakcji dopaminowej organizmu ludzkiego[30]. Według Karonia człowiek tym odróżnia się od zwierząt, że posiada potencje psychiczne, które mogą być rozwinięte i w przeciwieństwie do zwierząt – człowiek nie jest skazany na to, aby kraść zasoby, tak jak one – mimo tych samych instynktów i popędów na poziomie biologicznym[31]. Według niego człowiek ma możliwość opanowania kwalifikowanych umiejętności, w tym produkcji przez siebie dóbr, dzięki których ma możliwość rozwoju społeczności nieokradającej się wzajemnie. Kluczem jest pokonanie zasady nieprzyjemności i poddanie się rutynie ćwiczeń, treningu oraz żmudnej nauki i pracy. Proces ten powstrzymuje jednak naturalna biologiczna zasada nieprzyjemności, która jak w przypadku zwierząt nakazuje organizmowi biologicznemu oszczędzanie energii i osiąganie korzyści przy jak najmniejszym wkładzie energii: maksymalną korzyścią, przy zerowym wkładzie energii – jest właśnie kradzież. Ten mechanizm według niego jest możliwy do przełamania, tylko poprzez wychowanie przez inną już wcześniej wychowaną dorosłą osobę, a nagrodą dla wychowanego młodego człowieka – dziecka – jest impuls biologiczny w postaci pozytywnej reakcji drugiej osoby co prowadzi do satysfakcji psychicznej u dziecka. Karoń zwraca uwagę, że pragnienie skupienia na sobie uwagi, bycia podziwianym i szukanie swojego miejsca w społeczeństwie, nie musi być jednoznacznie "dobre", a ów mechanizm może być zaspokojony i osiągnięty za pomocą zastraszenia, poniżenia czy zwykłej przemocy, ponieważ w tym przypadku człowiek również przyciąga uwagę drugiego człowieka – to jest swojej ofiary, również odczuwając przy tym przyjemność. W skrócie prowadzi to do konkluzji, że kultury są zarówno „dobre” jak i „złe”[32]. Według niego marksizm oraz między innymi ruch LGBT czy sztuka współczesna, szerzej wpisują się w definicję antykultury, która z premedytacją próbuje cofnąć ludzkość w rozwoju w celu osiągania korzyści i życia kosztem społeczeństw produkujących dobra, bez ponoszenia ciężaru ich produkcji własnym kosztem – pasożytnictwo[33].

Nieprzychylne opinie na temat poglądów i publicystyki Karonia zarzucają mu prymitywizm, stronniczość prowadzącą do braku spójności w wyciąganych wnioskach oraz posługiwanie się stereotypami[34][35][36][37][38][39][40].

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • 1998: Color management: teoria i praktyka (Warszawa; ISBN 83-87983-00-4)
  • 2000: Techniki druku i komputer (Warszawa; ISBN 83-87983-01-2)
  • 2016: Infantylizm krytyczny. Uwagi o reformie oświaty, „Arcana” nr 129[41]
  • 2017: Historia współczesnego marksizmu, „Arcana” nr 135[42]
  • 2019: Historia antykultury 1.0: podstawy wiedzy społecznej (Warszawa; ISBN 978-83-951952-1-1)

Nagrody i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Krzysztof Karoń: Historia antykultury: podstawy wiedzy społecznej. Wyd. 1 (wersja robocza). Warszawa: 2018. ISBN 978-83-951952-0-4. (pol.).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Rejestr Spadkowy PL. rejestry-notarialne.pl. [dostęp 2023-11-10]. (pol.).
  2. a b c program wiedzy społecznej [online], YouTube [dostęp 2023-05-28] (pol.).
  3. Jan Kubań, Zmarł Krzysztof Karoń. Historyk i krytyk marksizmu miał 68 lat [online], PAFERE, 24 kwietnia 2023 [dostęp 2023-05-28] (pol.).
  4. Fundacja PAFERE, Wręcznie nagrody specjalnej PAFERE dla Krzysztofa Karonia za książkę "Historia antykultury" [online], YouTube, 1 grudnia 2019 [dostęp 2023-05-29] (pol.).
  5. a b Romuald Kałwa, Krzysztof Karoń nie żyje [online], salon24.pl, 22 kwietnia 2023 [dostęp 2023-05-29] (pol.).
  6. Monika Jaruzelska, Publicysta Krzysztof Karoń – autor książki "Historia Antykultury" [online], YouTube, 18 kwietnia 2020 [dostęp 2023-05-29] (pol.).
  7. Paweł Smalcerz, Grzegorz Braun i Krzysztof Karoń – Częstochowa 2018 [online], YouTube, 11 stycznia 2018 [dostęp 2023-05-29] (pol.).
  8. Romuald Kałwa, Kim jest Krzysztof Karoń – człowiek dygresja? Już wiem [online], salon24.pl, 22 lutego 2018 [dostęp 2023-05-28] (pol.).
  9. A.R.KARO – O firmie [online] [dostęp 2023-05-28] [zarchiwizowane z adresu 2001-02-02] (pol.).
  10. Krzysztof Karoń, KOLOR [online], YouTube (pol.).
  11. Katalog Biblioteki Narodowej, Color management : teoria i praktyka / Krzysztof Karoń. [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2023-05-28] (pol.).
  12. Katalog Biblioteki Narodowej, Techniki druku i komputer / Krzysztof Karoń ; oprac. mater. informacyjnych Rafał Brejer [et al.]. [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2023-05-28] (pol.).
  13. A.R.KARO – Archiwizacja [online] [dostęp 2023-05-28] [zarchiwizowane z adresu 2001-02-01] (pol.).
  14. Krzysztof Karoń: Historia sztuki dla orłów. World Museum. [dostęp 2023-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-30)]. (pol.).}
  15. Krzysztof Karoń - Program Wiedzy Społecznej - wykłady, spotkania. wiedzaspoleczna.pl. [dostęp 2023-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-26)]. (pol.).
  16. Paweł Sztaberek, "Historia antykultury" – specjalna nagroda Fundacji PAFERE dla Krzysztofa Karonia [online], PAFERE, 28 listopada 2019 [dostęp 2023-05-28] (pol.).
  17. Zmarł Krzysztof Karoń. www.wirtualnemedia.pl, 2023-04-23. [dostęp 2023-11-10]. (pol.).
  18. KAROŃ ostro o powrocie do ZBRODNICZEJ ideologii Marksa || Rozmowa PCh24. PCh24TV · Polonia Christiana, 2021-05-14. [dostęp 2023-11-10]. (pol.).
  19. Krzysztof Karoń - ostatni wywiad. Lacinska, 2023-05-07. [dostęp 2023-11-10]. (pol.).
  20. Zmarł publicysta Krzysztof Karoń. Miał 68 lat [online], Wprost, 22 kwietnia 2023 [dostęp 2023-05-28] (pol.).
  21. Paweł Sztaberek, "W jakimś sensie jestem dogmatykiem" – Krzysztof Karoń o moralności, ewolucji i spekulacji [online], PAFERE, 10 lipca 2020 [dostęp 2023-05-29] (pol.).
  22. Paweł Sztaberek, Krzysztof Karoń: Renesans to epoka głębokiego upadku [online], PAFERE, 19 czerwca 2020 [dostęp 2023-05-29] (pol.).
  23. Arkadiusz Stelmach, KRZYSZTOF KAROŃ. To on demaskował największe KŁAMSTWA LEWICY || Rozmowa PCh24 [online], pch24.tv, 25 kwietnia 2023 [dostęp 2023-05-29] (pol.).
  24. Dubitacjusz Szczeciński, Słaby punkt historii marksizmu Krzysztofa Karonia: czy marksiści potrzebują rewolucyjnego [online], salon24.pl, 13 stycznia 2019 [dostęp 2023-05-29] (pol.).
  25. Karoń 2018a ↓, s. 526-527.
  26. Karoń o LGBT: Uniemożliwienie procesu edukacji i wychowania kulturowego [online], TVP INFO [dostęp 2023-10-03] (pol.).
  27. Projekt wieży Babel [online], TV Trwam [dostęp 2023-05-29] (pol.).
  28. Paweł Sztaberek, Czy Europa jest skazana na upadek? – Krzysztof Karoń i Jan Kubań [online], PAFERE, 17 stycznia 2020 [dostęp 2023-05-29] (pol.).
  29. Karoń 2018a ↓, s. 528.
  30. Historia antykultury – Krzysztof Karoń we Wrocławiu 1/3. [dostęp 2023-10-05].
  31. Krzysztof Karoń: Dorosły człowiek, który wyrasta z niewychowanego dziecka, to jest zwierzę. [dostęp 2023-10-05].
  32. KULTURY DOBRE I ZŁE – WARTOŚCI – POJĘCIA PODSTAWOWE CZ. 4. [dostęp 2023-10-05].
  33. MARKSIZM PSYCHOANALITYCZNY fragment książki Krzysztofa Karonia pt. „Historia antykultury”/ | Instytut Felczaka Intézet [online], kurier.plus [dostęp 2023-10-05].
  34. Magdalena Ziętek-Wielomska, Stereotypy – lekcja, którą Krzysztof Karoń pilnie odrobił [online], KONSERWATYZM.PL – Portal Myśli Konserwatywnej, 28 sierpnia 2019 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
  35. Adam Wielomski, Antykultura Krzysztofa Karonia i postkomunistyczna interpretacja marksizmu [online], www.opcjanaprawo.pl [dostęp 2023-05-30] (pol.).
  36. Jakub Wozinski, O błędach karonizmu, „Najwyższy Czas!” (44-45), 23 października 2017, s. 38, ISSN 0867-0366 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
  37. Lech "Losek" Mucha, Herezje Krzysztofa Karonia i język Klingonów [online], Nasze Blogi, 19 listopada 2017 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
  38. Jakub Wozinski, O błędach karonizmu, „Najwyższy Czas!” (44-45), 23 października 2017, s. 38, ISSN 0867-0366 [dostęp 2023-05-30].
  39. CEPERolkV4, Dr Sławomir Mentzen vs Krzysztof Karoń o wolności (Piknik Prawicy 2017) [online], YouTube, 25 września 2017 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
  40. NamZależy.pl, Spekulant NIE JEST ZŁODZIEJEM! Zaorski i Mościcki wykonują WAŻNĄ PRACĘ! Jakub Bożydar Wiśniewski [online], YouTube, 13 lipca 2022 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
  41. Arcana nr 129 PDF [online], Księgarnia Wydawnictwa Arcana [dostęp 2023-05-29] (pol.).
  42. Arcana nr 135 [online], Księgarnia Wydawnictwa Arcana [dostęp 2023-05-29] (pol.).
  43. Nagroda Literacka JM. Edycja 2019. [dostęp 2024-04-23].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]