Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Ćmielowie

Kościół
pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
w Ćmielowie
	A.598/1-4 z dnia 18.03.1957, 28.10.1971 i 20.05.1977
	kościół parafialny
	; Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Państwo	Polska
Miejscowość	Ćmielów
Adres	ul. Ostrowiecka 36; 27-440 Ćmielów
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Wniebowzięcia NMP w Ćmielowie
Wezwanie	Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny
Wspomnienie liturgiczne	15 sierpnia
	Przedmioty szczególnego kultu
Cudowne wizerunki	Matka Boża Pocieszenia
Historia
Data powołania	przed 1326
Data rozpoczęcia budowy	XIII / XIV wiek
Data poświęcenia	przed 1326
Data zniszczenia	poł. XVI
Poprzednie wyznanie	katolicyzm, bracia polscy
Dane świątyni
Styl	gotyk, renesans, barok, rokoko
Wieża kościelna; • liczba wież	; 1
Ołtarz; • liczba ołtarzy; • wezwania ołtarzy bocznych	; 4; Trójcy Świętej (albo Męki Pańskiej), Św. Anny Samotrzeć, Najświętszego Serce Pana Jezusa (albo św. Antoniego)
Liczba naw	1
	Położenie na mapie Ćmielowa Kościół Wniebowzięcia NMP w Ćmielowie
	Położenie na mapie Polski Kościół Wniebowzięcia NMP w Ćmielowie
	Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Kościół Wniebowzięcia NMP w Ćmielowie
	Położenie na mapie powiatu ostrowieckiego Kościół Wniebowzięcia NMP w Ćmielowie
	Położenie na mapie gminy Ćmielów Kościół Wniebowzięcia NMP w Ćmielowie
	50°53′32″N 21°30′14″E/50,892222 21,503889
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Ćmielowie – parafialny kościół rzymskokatolicki znajdujący się w diecezji sandomierskiej w dekanacie Ożarów.

Zobacz też: Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Ćmielowie.

Ćmielowska świątynia została wybudowana według różnych źródeł pod koniec XIII lub na początku XIV wieku. Na przestrzeni wieków była kilkakrotnie przebudowywana, przez co trudno jednoznacznie określić styl architektoniczny kościoła, który posiada sylwetkę późnogotycką z wystrojem o okresu baroku i rokoka^[2]. Świątynia znajduje się przy ul. Ostrowieckiej 36 na skraju zabudowy miejskiej, ok. 400 m na zachód od Rynku, przy drodze do Ostrowca Świętokrzyskiego (po lewej stronie jadąc od strony naprzeciwko Zakładów Porcelany Ćmielów).

Historia

Kościół w Ćmielowie został zbudowany najprawdopodobniej w początkach XIV wieku, choć według ks. Jana Wiśniewskiego pierwotnie świątynia mogła powstać już w końcu XIII stulecia. Rok 1313 jako datę budowy kościoła podaje również inwentarz z XVIII wieku. Pierwotnie był zbudowany w styku gotyckim, jednakże w początkach XVI wieku przeszedł gruntowny remont za sprawą ówczesnego właściciela Ćmielowa Mikołaja Szydłowieckiego, otrzymując renesansowy wystrój. W połowie XVI wieku świątynia została przejęta przez braci polskich na fali przetaczającej się przez kraj reformacji. Po odzyskaniu kościoła przez katolików przechodził wiele zmian architektonicznych z których w dniu dzisiejszym zachował się jednonawowy późnogotycki korpus i prezbiterium^[2] o wyjątkowo ostrych szczytach przykrytych dwuspadowymi dachami o oryginalnej konstrukcji. Na dachu nawy późnobarokowa sygnaturka z połowy XVIII wieku. Na przedłużeniu prezbiterium umieszczona została sklepiona kolebkowo zakrystia wraz z przedsionkiem z 1880 roku^[3].

Wnętrze kościoła

Nawa główna i prezbiterium

Wnętrze kościoła pochodzi z okresu baroku i rokoka. Zamiast typowych sklepień świątynia posiada w nawie drewniany strop z połowy XVIII wieku, pokryty malowidłami obrazującymi tajemnice różańcowe, dwóch aniołów oraz winorośl. Wnętrze prezbiterium nakryte stropem kasetowym, polichromowanym z początku wieku XIX. Ambona rokokowa, chrzcielnica kamienna barokowa z I połowy XVIII wieku^[3].

Ołtarze

Ołtarz główny, późnobarokowy około 1692 roku, a w nim obraz łaskami słynący Matki Bożej Pocieszenia z końca wieku XVII, sprowadzony przez ks. Jana Celejowskiego. Na zasłonie znajduje się drugi obraz przedstawiający św. Stanisława Kostkę. Po obu stronach ołtarza stoją rzeźby Jana Chrzciciela i Kazimierza, królewicza polskiego.

Dwa ołtarze boczne poświęcone zostały w 1768 roku. W lewym ołtarzu Trójcy Świętej (albo Męki Pańskiej) Pan Jezus na krzyżu – rzeźba włoska, późnobarokowa z początku XVIII wieku na tle płaskorzeźby Jerozolimy, ufundowana przez ówczesnego proboszcza ks. Antonio Galanganiego. W prawym ołtarzu obraz Św. Anny Samotrzeć, a nad nim obraz Przemienienia Pańskiego. Trzeci ołtarz boczny (oparty o północną ścianę świątyni) Najświętszego Serce Pana Jezusa (albo św. Antoniego) z obrazem Serca Jezusowego, a także relikwiarzem^[2]^[3].

Pozostałe wyposażenie

Ambona rokokowa
Chrzcielnica kamienna, barokowa I połowy XVIII wieku
Organy
Konfesjonały
Zewnętrzne i wewnętrzne tablice epitafijne oraz pamiątkowe^[2]^[3].

Otoczenie kościoła

W skład zabytkowego kompleksu kościelnego wchodzi także otoczony murem plac kościelny będący w przeszłości cmentarzem. Na tym terenie znajduje się dzwonnica z połowy wieku XVIII wraz z trzema dzwonami oraz zegarem, składzik z 1910 roku oraz kostnica z 1770 roku. Zasługującymi na uwagę są także kamienne pomniki oraz tablice epitafijne^[2].

Remonty i konserwacje

Kościół malowany w 1963 roku, restaurowany w 1972, oraz w 1987 pokryty nową blachą ocynkowaną. W 1989 roku wymieniona została instalacja elektryczna. W latach 1993–2002 położono nowe tynki na kościele, pomalowano elewację i wnętrze kościoła, a także dokonano gruntownej konserwacji wszystkich ołtarzy i organów^[3].

Galeria

Widok przed renowacją (2018)
Dzwonnica i brama
Widok od prezbiterium

Przypisy

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 44 [dostęp 2015-12-21] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Józef Myjak, Ćmielów i okolice. Informator turystyczny, Sandomierz 1993, s. 17–18.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Instytucje i parafie diecezji sandomierskiej. [dostęp 2011-09-01].

Bibliografia

JózefJ. Myjak JózefJ., Ćmielów i okolice. Informator turystyczny, Sandomierz: PAIR „Myjakpress”, 1993, OCLC 830054634 .
Strona diecezji sandomierskiej

[1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 44 [dostęp 2015-12-21] .

[książka-2] Józef Myjak, Ćmielów i okolice. Informator turystyczny, Sandomierz 1993, s. 17–18.

[link-3] Instytucje i parafie diecezji sandomierskiej. [dostęp 2011-09-01].

[1]

[2]

[3]