Przejdź do zawartości

Kościół św. Bartłomieja w Gliwicach (nowy)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół św. Bartłomieja
w Gliwicach (nowy)
A/345/11 z dnia 4 lipca 2011
kościół parafialny
Ilustracja
Kościół w 2018 roku
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Gliwice

Adres

ul. Bernardyńska 19

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

parafia

św. Bartłomieja w Gliwicach

Wezwanie

św. Bartłomieja

Położenie na mapie Gliwic
Mapa konturowa Gliwic, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Bartłomiejaw Gliwicach (nowy)”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Bartłomiejaw Gliwicach (nowy)”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Bartłomiejaw Gliwicach (nowy)”
Ziemia50°18′38,26″N 18°40′25,45″E/50,310628 18,673736

Kościół św. Bartłomieja w Gliwicach tzw. nowy – neogotycki kościół w Gliwicach w dzielnicy Szobiszowice. Jest kościołem parafialnym parafii św. Bartłomieja w Gliwicach[1]. Kościół jest jednym z największych na obszarze Śląska[2].

Kościół został wpisany do rejestru zabytków pod numerem 345/11 decyzją z dnia 4 lipca 2011 roku[3].

W pobliżu przebiega szlak rowerowy czerwony trasa rowerowa nr 6[4].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Ze względu na powiększającą się liczbę wiernych oraz zły stan techniczny starego kościoła, ale także przy wsparciu miasta i dobrej sytuacji finansowej parafii, postanowiono wybudować nowy kościół[5].

Prace, zainicjowane przez księdza Józefa Stryczka[2], późniejszego proboszcza, kierowane były przez Feliksa Wieczorka z Królewskiej Huty i F. Koźlika z Koźla według projektu wrocławskiego architekta Ludwika Schneidera.

Budowa trwała od 1907 do 1911 roku[2].

14 maja 1911 roku kościół został konsekrowany przez kardynała Gropa[2].

W 1945 roku kościół został nieznacznie zniszczony. W wyniku naprawy szkód przemurowano i zmieniono szczyt transeptu. Uszkodzone witraże zastąpiono kolorowym przeszkleniem[2].

W latach 1956–1957 w kościele wykonano nową dekorację malarską wnętrza, być może z wykorzystaniem wcześniejszej polichromii[2].

Architektura i wnętrze

[edytuj | edytuj kod]

Kościół jest wybudowany w stylu neogotyckim, według projektu Ludwiga Schneidera[2].

Świątynia nie jest orientowana, posiada prezbiterium zwrócone na północny wschód. Kościół jest trójnawowy w układzie halowym[2], na planie krzyża łacińskiego z transeptem. Do wielobocznego prezbiterium przylega zakrystia i kaplica. Nawy boczne nieznacznie niższe od nawy głównej. Od południowego zachodu czworoboczna wieża o wysokości 92 m., zwieńczona neobarokowym dachem hełmowym. Na wieży zegar i dzwony. W dachu sygnaturka także z neobarokowym hełmem. Do kościoła prowadzi osiem wejść. Portal wejściowy główny dwukondygnacyjny, ostrołukowy, zdobiony płaskorzeźbami. Sklepienia krzyżowo-żebrowe, czteropolowe.

Wystrój i wyposażenie

[edytuj | edytuj kod]

Wystrój kościoła oryginalny, neogotycki[6], pochodzi z lat 1910–1911[2]. Ołtarz główny trójosiowy, wykonany przez firmę „Mrowiec-Meyer” z Żernik[2]. W centrum ołtarza obraz św. Bartłomieja. Ołtarze boczne jednoosiowe, poświęcone św. Józefowi i Najświętszej Maryi Pannie. Ponadto ambona z baldachimem, chrzcielnica, stacje Drogi Krzyżowej i figury świętych. Witraże zachowane częściowo, polichromie na sklepieniach zamalowane.

W kościele znajdują się potężne 60-głosowe[7] organy Paula Berschdorfa z Nysy[2]. Są to największe organy w Gliwicach. Kościół może pomieścić około 6000 osób.

Oryginalne dzwony, największy o wadze 8200 kg[8], skonfiskowano w 1917 roku. Nowe zostały poświęcone 20 grudnia 1925 roku.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Diecezja Gliwicka – Oficjalny Serwis Informacyjny [online], Diecezja gliwicka [dostęp 2023-09-29] (pol.).
  2. a b c d e f g h i j k Hanna Wiąk-Marzec, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa: Kościół parafialny pod wezwaniem świetego Bartłomieja „Nowy” w Gliwicach Szobiszowicach [online], zabytek.pl, 1997 [dostęp 2023-09-29] (pol.).
  3. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Katowicach. Rejestr zabytków nieruchomych [online], wkz.katowice.pl [dostęp 2023-09-26].
  4. Atlas województwa śląskiego. Część 2: okręg katowicki. Katowice: PGK Katowice, 2008. ISBN 83-87953-27-X.
  5. Kulczyk 2020 ↓, s. 121.
  6. Józef Pilch, Leksykon zabytków architektury Górnego Śląska, Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2008, ISBN 978-83-213-4485-0.
  7. Gliwice ( Kościół św. Bartłomieja) opis instrumentu [online], musicamsacram.pl [dostęp 2023-12-22] (pol.).
  8. Bogdan Łoziński, PARAFIA ŚW. BARTŁOMIEJA – GLIWICE – Rys historyczny [online] [dostęp 2012-10-07] [zarchiwizowane z adresu 2012-10-24] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Anna Kulczyk, Nowy kościół pw. św. Bartłomieja, [w:] Damian Recław, Monika Michnik (red.), Gliwice znane i nieznane VI, Gliwice: Muzeum w Gliwicach, 2020.