Kalendarium historii Somalii
Wygląd
Kalendarium historii Somalii – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Somalii.
Kalendarium
[edytuj | edytuj kod]- VII–X w. – powstały pierwsze arabskie i perskie faktorie handlowe[1].
- ok. 908 – powstanie Mogadiszu[2].
- III–XII w. – na tereny kraju masowo napływali somalijscy nomadowie, którzy szybko ulegli procesowi islamizacji[1].
- XVIII–XVI w. – Od XVIII do XVI wieku trwały walki sułtanatów muzułmańskich z wybrzeża z wojskami chrześcijańskiej Etiopii, Somalijczycy w wojnach popierali islamskich sojuszników[1].
- XVI w. – wybrzeża Somalii zajęli Portugalczycy, którzy na przełomie XVII i XVIII wieku zostali wyparci przez Arabów z Omanu (ze stolicą w Zanzibarze)[1].
- XIX w. – północne wybrzeża kraju znalazły się pod kontrolą Egiptu, a południowa część pod zwierzchnictwem sułtana Zanzibaru[1].
- druga połowa XIX w. – penetracja państw europejskich i podział posiadłości kolonialnych pomiędzy Wielką Brytanię, Francję i Włochy - Francja zajęła tereny północno-zachodnie z miastem Dżibuti, Wielka Brytania zajęła część północnych wybrzeży kraju[1].
- 1925 – Włosi zajęli tzw. Jubaland[1].
- 1936 – Włochy po połączeniu Jubalandu z Etiopią utworzyły Włoską Afrykę Wschodnią[1].
- 1960 – połączenia Somalii Brytyjskiej i Somalii Włoskiej powstała niepodległa Republika Somalijska[1].
- 1977 – aneksja etiopskiej prowincji Ogaden, co doprowadziło do wojny z tym krajem, przegranej przez Somalię na skutek wsparcia militarnego dla komunizującej Etiopii ze strony państw bloku wschodniego[1].
- 1987 – powstanie Meczetu Solidarności Islamskiej[3].
- 1991 – ogłoszenie niepodległości przez Somaliland[4].
- 1993 – bitwie w Mogadiszu zginęło od około 500 do 1500 Somalijczyków[1].
- 1995 – Aidid ogłosił się prezydentem Somalii[5]. Jego deklaracja nie została oficjalnie uznana, a prezydentem uznanym przez światową opinię został jego rywal Ali Mahdi Mohamed[6].
- 1998 – niezależność ogłosiły Puntland i Jubaland[1].
- 2005 – szejk Hassan Dahir Aweis wraz z grupą mułłów założył Unię Trybunałów Islamskich, somalijską odmianę ruchu afgańskich talibów[1].
- 2006 – Galmudug ogłosił secesję[7] Unia Trybunałów Islamskich zdobyła władzę w Mogadiszu i na południu Somalii[8].
- 2007 – deklaracja autonomii Maakhiru, jego wejście w konflikt z Puntlandem i Somalilandem[9]. Początek AMISOM[10].
- 2009 – połączenie Maakhiru z Puntlandem[11]. Ofensywa islamskich rebeliantów w centralnej Somalii[12].
- 2011 – protesty w Somalii[13]. Początek kenijskiej interwencji w Somalii[14].
- 2012 – deklaracja autonomii Khaatumo[15].
- 2013 – porozumienie Somalii z Jubalandem[16]. Uznanie rządu Somali przez Stany Zjednoczone[17].
- 2017 – połączenie Khaatumo z Somalilandem[15]. Uznanie Somalii za wewnętrzną "prowincję" przez Państwo Islamskie[18].
- 2020 – 16 marca potwierdzono pierwszy przypadek COVID-19 na terenie Somalii[19].
- 2022 – ok. 43 000 mieszkańców Somalii umiera na skutek suszy[20].
- 2023 – zabójstwo przywódcy somalijskiej komórki Państwa Islamskiego, Bilala al-Sudaniego, dokonane przez siły amerykańskie[21].
- 2024 – zawarcie umowy między Somalilandem, a Etiopią, przewidującej uznanie niepodległości Somalilandu[22]. Puntland ogłosił opuszczenie federalnych struktur kraju, w odpowiedzi na projekt zmian w konstytucji Somalii[23].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m Somalia. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-05-10] .
- ↑ Adam Mez, Renesans islamu (pol.).
- ↑ Shaul Shay , Somalia between Jihad and Restoration, Transaction Publishers, 31 grudnia 2011, ISBN 978-1-4128-1210-8 [dostęp 2024-05-01] (ang.).
- ↑ Somaliland: 25 years as an unrecognised state [online], Al Jazeera [dostęp 2024-05-01] (ang.).
- ↑ President Aidid's Somalia September 1995 A Report by Harold G. Marcus Michigan State University. h-net.org, 1995. [dostęp 2016-05-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.).
- ↑ Szilard Paul Fricska: Harbinger of a new world order?: humanitarian intervention in Somalia. The University of British Columbia, 1994. [dostęp 2018-06-27]. (ang.).
- ↑ HIMILO International Civic Development Agency [online], web.archive.org, 28 stycznia 2012 [dostęp 2024-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2012-01-28] .
- ↑ L.A. Times Archives , Islamic Militia Seizes Somalia's Capital [online], Los Angeles Times, 6 czerwca 2006 [dostęp 2024-05-01] (ang.).
- ↑ Tensions build up in Northeastern Somalia [online], maakhir.com, 20 października 2007 [dostęp 2024-05-01] (ang.).
- ↑ Somalia peacekeeping force gets boost [online], Al Jazeera [dostęp 2024-05-01] (ang.).
- ↑ Garowe Online - [online], web.archive.org, 17 października 2013 [dostęp 2024-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-17] .
- ↑ Somalia: Deputy commissioner claims Victory [online], web.archive.org, 23 maja 2010 [dostęp 2024-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2010-05-23] .
- ↑ https://allafrica.com/stories/201102150258.html
- ↑ https://allafrica.com/stories/201110180138.html
- ↑ a b Khaatumo and Somaliland reach final agreement [online], somalilanddaily.com, 21 października 2017 [dostęp 2024-05-01] (ang.).
- ↑ CrisisWatch Database - International Crisis Group [online], web.archive.org, 6 lipca 2016 [dostęp 2024-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-06] .
- ↑ Grupa Wirtualna Polska , USA uznały rząd Somalii [online], www.money.pl, 17 stycznia 2013 [dostęp 2024-05-01] (pol.).
- ↑ Islamic State video promotes Somali arm, incites attacks during holidays | FDD's Long War Journal [online], www.longwarjournal.org, 27 grudnia 2017 [dostęp 2024-05-01] (ang.).
- ↑ Somalia Confirms First Case of Coronavirus [online], Voice of America, 16 marca 2020 [dostęp 2024-05-01] (ang.).
- ↑ Report: 43,000 estimated dead in Somalia drought last year [online], AP News, 20 marca 2023 [dostęp 2024-05-01] (ang.).
- ↑ US military kills senior Islamic State official in Somalia [online], AP News, 26 stycznia 2023 [dostęp 2024-05-01] (ang.).
- ↑ https://www.reuters.com/world/africa/landlocked-ethiopia-signs-pact-use-somalilands-red-sea-port-2024-01-01/
- ↑ AfricaNews, Somalia: Puntland refuses to recognise federal government after disputed constitutional changes [online], Africanews, 2 kwietnia 2024 [dostęp 2024-05-01] (ang.).