Przejdź do zawartości

Jerzy Ridan

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jerzy Ridan
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

28 marca 1943
Bydgoszcz

Data i miejsce śmierci

2 października 2016
Kraków

Zawód

reżyser
scenarzysta

Lata aktywności

1980–2016

Odznaczenia
Odznaka „Honoris Gratia”

Jerzy Ridan (ur. 28 marca 1943 w Bydgoszczy, zm. 2 października 2016 w Krakowie[1] ) – polski reżyser, scenarzysta, pedagog, publicysta.

Jerzy Ridan za kamerą
Ridan z kamerą
Grób Jerzego Ridana
Kraków, cmentarz Grębałów.
Skwer Jerzego Ridana w Krakowie

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Ukończył studia na Wydziale Reżyserii PWSFTViT w Łodzi. Jest autorem prawie 60 filmów dokumentalnych, nagrodzonych m.in. na festiwalach w Mediolanie, Dijon, Berkeley, Glasgow, Valden, Niepokalanowie, Trentianskich Teplicach, Lipsku, Mińsku, Łodzi, Krakowie oraz Zamościu. Na przełomie lat 60. i 70. realizował filmy w Amatorskim Klubie Filmowym „Nowa Huta”. W latach 80. pracował w charakterze asystenta i drugiego reżysera przy filmach fabularnych. W 1987 reżyserował pełnometrażowy film fabularny Sonata Marymoncka według prozy Marka Hłaski.

W latach 80. prowadził również „Dziecięcy Teatr ABC” w Ośrodku Kultury im. Norwida w Nowej Hucie, a w 90. w Młodzieżowym Domu Kultury im. Andrzeja Bursy Młodzieżową Grupę Teatralną „W drodze”. Oba zespoły zebrały wiele nagród na przeglądach i festiwalach teatralnych.

Był dyrektorem programowym Nowohuckich Maratonów Filmowych i Międzynarodowego Nowohuckiego Festiwalu Filmowego (2009), a także jednym z pomysłodawców Nowohuckiej Kroniki Filmowej[2]. Ponadto jest autorem książki „Krzyż Nowohucki – Dzieje Walk o Wolność”[3], publikacji do „Słownika biograficznego – Opozycja w PRL” oraz Kwartalnika Historycznego. W 2008 otrzymał tytuł Nowohucianina Roku, a w 2009 w plebiscycie Gazety Wyborczej Nagrodę Przodownika Nowej Huty[4][5]. W 2010 na Festiwalu Mediów „Człowiek w zagrożeniu” zdobył nagrodę im. prof. Kazimierza Karabasza „Cierpliwe oko” za film „Orkiestra dęta” (zrealizowany wspólnie z reż. Jerzym Kowynią)[6]. W latach 2008–2012 był przewodniczącym Krakowskiego Oddziału Stowarzyszenia Filmowców Polskich[7]. Wyróżniony Nagrodą Ministra Kultury II stopnia za całokształt prac.

Prowadził warsztaty scenariuszowe na Studiach Literacko-Artystycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim[8] i w Krakowskiej Szkole Filmowej. Był korespondentem TV w Toronto. Mieszkał w Krakowie.

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Zielone słońce (1973)
  • Aby być (1974)
  • Tworzywo (1976)
  • Wieczór wigilijny (1976)
  • Wieczerza (1977)
  • Jutro (1980)
  • Dane do życiorysu (1981)
  • Pod światem (1983)
  • Sonata Marymoncka (1987)
  • I któż nas zaprowadzi (z Adamem Janią) (1991)
  • Józef Rychlik-kompozytor (1992)
  • Łowca dźwięków (1993)
  • Powąchać amoniak i zatańczyć (1993)
  • Bez Granic (1994)
  • Raj (1994)
  • To Ja! Czowiek 6 M.A.! (1994)
  • Zło truchleje (1995)
  • Jestem polskim Żydem (1995)
  • Dziewczynki z Toyamy (1995)
  • Mały teatr wielkiego świata (1995)
  • Orkiestra profesora Martiniego (1995)
  • Mały, wielki teatr (1996)
  • Powrót do natury (1997)
  • Herman (1997)
  • Kunicki (1997)
  • Lenin z Krakowa (z Jerzym Kowynią) (1997)
  • Róg Marksa i obrońców krzyża (1997)
  • Bartoszewski (z Jerzym Kowynią) (1998)
  • Derby (1998)
  • Cinema-Theatre (z Adolfem Weltschkiem) (1998)
  • Ignacy Łukasiewicz (1998)
  • Lot kuli (1999)
  • Imię moje Kinga (1999)
  • Leśna rodzina (1999)
  • Rysie (z Jerzym Kowynią) (1999)
  • Natan Gross. Tango (2001)
  • Pielgrzymi (2001)
  • Święta wojna, czyli i tak kocham cię (z Jerzym Kowynią) (2001)
  • Wisła gola! (z Jerzym Kowynią) (2002)
  • Róża (2003)
  • Dziewczyny z Nowej Huty (2004)
  • Otwarte miasto (2007)
  • Orkiestra dęta (z Jerzym Kowynią) (2009)
  • Strajk na zgniataczu (2013)
  • Nowa Huta Karola Wojtyły (z Krzysztofem Ridanem) (2016)
  • Człowiek wielkiego serca (z Krzysztofem Ridanem) (2017)

Dodatkowo:

  • Oskar Schindler(1993) – scenariusz
  • Byłem aktorem szeregowy (1994) – konsultacja artystyczna
  • Stalowy bicz (1998) – współpraca scenariuszowa
  • Polska via Dolorosa (2003) – zdjęcia
  • Z najwyższej sceny świata (2004) – zdjęcia i konsultacja artystyczna
  • Marysina polana (2010) – konsultacja artystyczna
  • Nasza zima zła (2012) – konsultacja artystyczna
  • Gwizdek (2012) – konsultacja artystyczna

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]

Filmowe

[edytuj | edytuj kod]
  • Nagroda Srebrny Medal „UNICA” na Festiwalu w Ostendzie za film „Zielone słońce”.
  • Nagrodą „Dzwon Olivera” na Festiwalu w Glasgow za film „Zielone słońce”.
  • Nagroda Złoty Medal „UNICA” na Festiwalu w Kolonii za film „Aby być”.
  • Nagroda Brązowy Medal „UNICA” na Festiwalu w Valden za film „Aby być”.
  • Główna Nagroda „Srebrna Gencjana” na Międzynarodowym Festiwalu w Trento – Włochy za film „Pod światem”.
  • Wyróżnienie na Festiwalu Mediów „Człowiek w zagrożeniu” w Łodzi za film „I któż nas poprowadzi”.
  • Nagroda na Festiwalu w Lipsku za film „Józef Rychlik – kompozytor”.
  • Nagroda w Trentianskich Teplicach (Słowacja) za film „Józef Rychlik – kompozytor”.
  • Nagroda za scenariusz na Festiwalu Mediów „Człowiek w zagrożeniu” w Łodzi za film „Zło truchleje”.
  • Dyplom Honorowy Jury Krakowskiego Festiwalu Filmowego za film „Lenin z Krakowa”.
  • Nagroda Canal+ za film „Lenin z Krakowa”.
  • Dyplom Honorowy Jury Festiwalu Mediów „Człowiek w zagrożeniu” w Łodzi za film „Lenin z Krakowa”.
  • Nagroda Art–Film w Trentianskich Teplicach (Słowacja) za film „Lenin z Krakowa”.
  • Pierwsza Nagroda na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Katolickich w Niepokalanowie za film „Róg Marksa i obrońców krzyża”.
  • Nagroda Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Katolickich w Niepokalanowie za film „Ignacy Łukasiewicz”.
  • Nagroda publiczności na Festiwalu Berkeley za film „Cinema-Theatre”.
  • Druga Nagroda Festiwalu Art-Dijon (Francja) za film „Lot kuli”.
  • Pierwsza Nagroda Festiwalu Ecce Homo – Mediolan (Włochy) za film „Lot kuli”.
  • Druga Nagroda Festiwalu Polskiego Czynu Niepodległościowego „Skrzydła” (Zamość) za film „Lot kuli”.
  • Wyróżnienie Prix Circom (Liverpool – Anglia) za najbardziej oryginalny dokument za film „Dziewczyny z Nowej Huty”.
  • Nagroda na Festiwalu w Dortmundzie za film „Otwarte miasto”.
  • Wyróżnienie na Festiwalu w Mińsku za film „Otwarte miasto”.
  • Nagroda im. prof. Kazimierza Karabasza „Cierpliwe oko” na Festiwalu Mediów „Człowiek w zagrożeniu” za film „Orkiestra dęta”.
  • Nagroda Grand Prix na Festiwalu Filmów „Czerwiec '76" w Radomiu za film „Strajk na Zgniataczu”.
  • Wyróżnienie na Festiwalu Filmów Historycznych i Wojskowych w Warszawie za film „Nowa Huta Karola Wojtyły”.
  • Odznaka Budowniczy Nowej Huty 1972.
  • Nowohucianin Roku 2008.
  • Odznaka „Honoris Gratia” od Prezydenta Miasta Krakowa 2008.
  • Przodownik Nowej Huty 2009.
  • Nagroda Ministra Kultury drugiego stopnia za całokształt prac.

Książki

[edytuj | edytuj kod]
  • Kto, kiedy, dlaczego? Wydawnictwo Iskry, 1972
  • Świadectwa metryk – Piotr Wasilewski, 1990
  • „Krzyż Nowohucki – Dzieje Walk o Wolność”, Dom Wydawniczy Ostoja, 2006, ISBN 83-60048-46-0.

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Filmowy Serwis Prasowy nr 22/1987
  • Kwartalnik Historyczny Karta nr 21/1997 – „Walka o krzyż w Nowej Hucie”
  • Reżyser nr 4/1998 – „Kreowanie marzeń – Magdalena Lebecka”
  • Kino nr 6/2002 – „Poeta i filmowiec na gościńcu historii – Tadeusz Szyma”

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Zmarł Jerzy Ridan [online], filmpolski.pl, 3 października 2016 [dostęp 2016-10-04] (pol.).
  2. Nowohucka Kronika Filmowa, kronika.com.pl [dostęp 2012-09-23] [zarchiwizowane 2014-02-03] (pol.).
  3. Krzyż Nowohucki – dzieje walk o wiarę i wolność [online], ksiazki.wp.pl, 15 kwietnia 2010 [dostęp 2024-05-08] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-07] (pol.).
  4. Aktualności, fundacjaludowego.pl [dostęp 2024-05-08] [zarchiwizowane 2010-10-26] (pol.).
  5. Jerzy Ridan – członek Rady Fundacji Teatru Ludowego zwycięzcą plebiscytu na Przodownika Nowej Huty, fundacjaludowego.pl [dostęp 2024-05-08] [zarchiwizowane 2013-05-03] (pol.).
  6. 20. edycja (2010) [online], czlowiekwzagrozeniu.pl [dostęp 2024-05-08] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-11] (pol.).
  7. Stowarzyszenie Filmowców Polskich, sfp.org.pl [zarchiwizowane 2014-02-03].
  8. Wykładowcy Studium Literacko-Artystycznego [online].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • KTO JEST KIM w Polsce 2001 r., wyd. Polska Agencja Informacyjna. 2001
  • WHO IS WHO w Polsce 2002 r., Hubners blaues Who is Who, Copyright in Europa, Szwajcaria 2002
  • Marta Ziemianin, „We dwoje”, rozdział „Z jabłonią w tle”, wyd. Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, 1999
  • Jerzy Ridan w bazie filmpolski.pl
  • Jerzy Ridan w bazie Filmweb
  • Profil na Portalu Onet.pl, portalwiedzy.onet.pl [zarchiwizowane 2011-02-15] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
  • Filmowa Nowa Huta, film-commission.pl [zarchiwizowane 2013-12-04] (pol.).Moja filmowa Nowa Huta (notatnik osobisty Jerzego Ridana)