Janusz Ostrogski

Janusz Ostrogski
	; Ostrogski
Rodzina	Ostrogscy herbu własnego
Data urodzenia	ok. 1554
Data i miejsce śmierci	17 września 1620 ; Tarnów
Ojciec	Konstanty Wasyl Ostrogski
Matka	Zofia Tarnowska
Żona	Zuzanna Seredi; Katarzyna Lubomirska; Teofila Tarło

Janusz Konstantynowicz Ostrogski herbu Ostrogski (ur. ok. 1554, zm. 17 września 1620^[1]^[2] w Tarnowie) – książę, kasztelan krakowski, wojewoda wołyński, starosta białocerkiewski, włodzimierski, perejasławski, bohusławski, starosta niegrodowy czerkaski w 1593^[3], starosta niegrodowy kaniowski w 1594^[4], jeden z najbogatszych magnatów Rzeczypospolitej, pierwszy ordynat ostrogski.

Życiorys

Janusz Ostrogski był synem Konstantego Wasyla i Zofii z Tarnowskich, wnukiem hetmana Konstantego Ostrogskiego. Kształcił się w ojcowskim Dubnie i na dworze wiedeńskim. W 1577 dowodził obroną Dubna przed Tatarami. W 1579 wraz z ojcem wziął udział w kampanii inflanckiej. W tym samym roku przeszedł, jako pierwszy przedstawiciel rodu, na katolicyzm, co pogorszyło jego stosunki z rodziną.

W latach 1584–1593 wojewoda wołyński. W 1587 podpisał elekcję Maksymiliana III Habsburga^[5]. W 1589 był sygnatariuszem traktatu bytomsko-będzińskiego^[6]. W 1593 został kasztelanem krakowskim. 2 lutego tegoż roku, wspólnie z Aleksandrem Wiśniowieckim pokonał w bitwie pod Piątkiem zbuntowanych Kozaków, którymi dowodził Krzysztof Kosiński. W kwietniu 1606 roku uczestniczył w zjeździe w Stężycy^[7]. W 1607 walczył po stronie wiernej królowi Zygmuntowi III przeciwko rokoszanom Zebrzydowskiego w bitwie pod Guzowem. W 1609 z części swych dóbr utworzył Ordynację Ostrogską.

Był protektorem jezuitów, których sprowadził na Wołyń w 1612 roku. Hojnie uposażał świątynie katolickie: kościół św. Anny w Połonnem (1607), kościoła św. Uriela Archanioła w Ostrowcu (1614). W 1612 odebrał prawosławnym wzniesioną przez jego dziadka Konstantego cerkiew obronną Trójcy Świętej w Międzyrzeczu Ostrogskim, polecił zaadaptować ją na kościół i przekazał budynek franciszkanom, dla których ufundował też klasztor^[8]. W kolegiacie w odziedziczonym po matce Tarnowie ufundował dla siebie i swej pierwszej żony Zuzanny monumentalny manierystyczny nagrobek.

Jego żonami były:

Zuzanna Seredi (1582) − pochodzącą z Węgier
Katarzyna Lubomirska (1597)
Teofila Tarło (1612) − córka kasztelana sądeckiego Zygmunta Scypiona Tarło i Barbary z Sobków.

Z Zuzanną miał córki: Elenorę (1582−1618) − żonę wojewody podolskiego Hieronima Jazłowieckiego a potem księcia Jana Jerzego Radziwiłła – kasztelana trockiego i Eufrozynę − żonę księcia Aleksandra Zasławskiego. Książę Janusz zmarł w 1620 roku, nie pozostawiając męskiego potomka (jedyny syn z małżeństwa z Teofilą Tarłówną, Janusz Włodzimierz, zmarł w niemowlęctwie). Ordynacja i większość dóbr przeszła w ręce książąt Zasławskich.

Przypisy

↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565–1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 189.
↑ podawana jest też inna data 12 września 1620 roku, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565–1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 195.
↑ w tym roku uzyskał dożywocie na starostwo czerkaskie Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565–1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 187.
↑ w tym roku uzyskał dożywocie na starostwo kaniowskie, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565–1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 189.
↑ Akt elekcji arcyksięcia Maksymiliana Habsburga na króla polskiego z 22 VIII 1587 roku, AGAD. [dostęp 2016-06-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-01)].
↑ Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, wydał Maciej Dogiel, Wilno 1758, t. I, s. 231.
↑ Stanisław Płaza, Rokosz Zebrzydowskiego, Kraków 1989, s. 4.
↑ J. Tokarski, Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Ukrainie, t.2, Burchard Edition 2001, ISBN 83-87654-11-6, s.160-162

Bibliografia

BarbaraB. Sawczyk BarbaraB., MariaM. Sąsiadowicz MariaM., EwaE. Stańczyk EwaE., Ocalić od zapomnienia... Patroni tarnowskich ulic. Tom 2, Tarnów: Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliusza Słowackiego, 2004, ISBN 83-915445-6-7, OCLC 749868453 .

[1] Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565–1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 189.

[2] wana jest też inna data 12 września 1620 roku, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565–1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 195.

[3] w tym roku uzyskał dożywocie na starostwo czerkaskie Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565–1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 187.

[4] w tym roku uzyskał dożywocie na starostwo kaniowskie, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565–1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 189.

[5] Akt elekcji arcyksięcia Maksymiliana Habsburga na króla polskiego z 22 VIII 1587 roku, AGAD. [dostęp 2016-06-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-01)].

[6] Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, wydał Maciej Dogiel, Wilno 1758, t. I, s. 231.

[7] Stanisław Płaza, Rokosz Zebrzydowskiego, Kraków 1989, s. 4.

[8] J. Tokarski, Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Ukrainie, t.2, Burchard Edition 2001, ISBN 83-87654-11-6, s.160-162

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]