Jan Małysiak
 podpułkownik dyplomowany kawalerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
17 czerwca 1896 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
18 czerwca 1979 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1946 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca pułku |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
   
| |
Jan Małysiak (ur. 17 czerwca 1896 w Zatorze, zm. 18 czerwca 1979 w Krakowie) – podpułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, ostatni dowódca 3 pułku strzelców konnych w Wołkowysku (1939).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 17 czerwca 1896 w Zatorze, w ówczesnym powiecie wadowickim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Wojciecha[1][2][3]. Absolwent gimnazjum[2]. 21 sierpnia 1914 wstąpił do Legionów Polskich i został przydzielony do II plutonu 3 szwadronu kawalerii[2]. 28 czerwca 1916 awansował na kaprala[2]. 6 kwietnia 1917 został wymieniony w „Wykazie oficerów, podoficerów i żołnierzy 2 pułku ułanów LP uprawnionych do noszenia krzyża Karola”[4]. Po kryzysie przysięgowym (lipiec 1917) służył w 3 szwadronie 2 pułku ułanów Polskiego Korpusu Posiłkowego[2]. Po bitwie pod Rarańczą (15–16 lutego 1918) został internowany w Synowódzku, a później wcielony do austriackiego 4 pułku dragonów i wysłany na front serbski do Knić[2].
W 1918 wstąpił do 2 pułku ułanów Wojska Polskiego, który później został przemianowany na 2 pułk szwoleżerów[3]. Od 3 grudnia 1918 walczył w Małopolsce Wschodniej przeciwko Ukraińcom jako dowódca plutonu w półszwadronie ppor. Andrzeja Kunachowicza[3]. 18 marca 1919 jako podoficer byłych Legionów Polskich został mianowany podporucznikiem kawalerii z dniem 1 marca 1919[5]. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. 31 sierpnia 1920 w bitwie pod Komarowem został ciężko ranny[3].
3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu rotmistrza ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 177. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii)[6]. 15 listopada tego roku został przeniesiony do 1 pułku strzelców konnych w Garwolinie, w którym między innymi pełnił obowiązki komendanta Kadry szwadronu zapasowego[7][8][9]. 12 kwietnia 1927 prezydent RP nadał mu stopień majora z dniem 1 stycznia 1927 i 29. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[10]. W sierpniu tego roku został przeniesiony do kadry oficerów kawalerii z równoczesnym przydziałem do Oficerskiej Szkoły dla Podoficerów w Bydgoszczy na stanowisko dowódcy szwadronu szkolnego[11][12]. 23 grudnia 1929, po ukończeniu kursu próbnego i odbyciu stażu liniowego, został powołany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza dwuletniego kursu 1929/31[13][14]. Z dniem 1 września 1931, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie[15][16]. We wrześniu 1933 został przeniesiony do 18 pułku ułanów w Grudziądzu na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[17]. 24 stycznia 1934 prezydent RP nadał mu z dniem 1 stycznia 1934 stopień podpułkownika w korpusie oficerów kawalerii i 1. lokatą[18][19]. Od września do listopada 1935 był słuchaczem IX Kursu oficerów sztabowych kawalerii w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu[9]. W tym samym roku został przeniesiony do 9 pułku strzelców konnych w Grajewie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku (od lipca 1938 – I zastępca dowódcy pułku)[9][20]. 2 maja 1939 objął dowództwo 3 pułku strzelców konnych w Wołkowysku[9]. Pułkiem tym, który wchodził w skład Suwalskiej Brygady Kawalerii, dowodził przez całą kampanię wrześniową m.in. w bitwie pod Kockiem[9].
6 października 1939, po kapitulacji Grupy Operacyjnej „Polesie”, trafił do niewoli niemieckiej[21]. Przebywał m.in. w Oflagu VII w Murnau[21]. Po wyzwoleniu obozu przez aliantów zgłosił się do 2 Korpusu Polskiego[21]. Po rozwiązaniu Korpusu wrócił do Polski i zamieszkał w Krakowie[21]. W latach 1947–1956 był inwigilowany przez organa bezpieczeństwa publicznego jako podejrzany o działalność antyreżimową[22]. Zmarł 18 czerwca 1979 w Krakowie[9][21].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Niepodległości – 6 czerwca 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[23][24][25][26]
- Krzyż Walecznych czterokrotnie[19][27]
- Odznaka Pamiątkowa II Brygady Legionów[2]
- Krzyż Oficerski Orderu Korony Rumunii[28][29]
- Srebrny Medal Waleczności 2. klasy[2][3]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-09-21].
- ↑ a b c d e f g h Żołnierze Niepodległości : Matysiak Jan. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2023-09-25].
- ↑ a b c d e Żołnierze Niepodległości : Małysiak Jan. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2023-09-25].
- ↑ Wykaz oficerów, podoficerów i żołnierzy 2 pułku ułanów LP uprawnionych do noszenia krzyża Karola. [w:] Komenda Legionów (Dowództwo Polskiego Korpusu Posiłkowego), sygn. I.120.1.102 s. 108 [on-line]. Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2022-11-17].
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 36 z 1 kwietnia 1919, poz. 1148.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 162, jako Jan Matysiak.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 655, 679.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 583, 602.
- ↑ a b c d e f Mijakowski 2013 ↓, s. 76.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927, s. 119.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 25 sierpnia 1927, s. 257.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 329, 342.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929, s. 375.
- ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 59, 73.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931, s. 322.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 143, 465.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933, s. 198.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 24 stycznia 1934, s. 1.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 128.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 716.
- ↑ a b c d e Wieńć 2021 ↓, s. 20–21.
- ↑ Inwentarz archiwalny. Instytutu Pamięci Narodowej. [dostęp 2023-09-21].
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-09-21].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-09-21].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 11 listopada 1931, s. 363.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-09-21].
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 583.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 329.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Nakładem „Przeglądu Kawaleryjskiego”, 1930.
- 3 Pułk Strzelców Konnych im. Hetmana Polnego Koronnego Stefana Czarnieckiego. Paweł Wieńć (red.). Toporzysko: 2012. ISBN 978-83-935243-1-0.
- 3 Pułk Strzelców Konnych im. Hetmana Polnego Koronnego Stefana Czarnieckiego. Krzysztof Mijakowski (red.). Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2013, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. ISBN 978-837769-360-5.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Dowódcy 3 Pułku Strzelców Konnych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego
- Jeńcy Oflagu VII A Murnau
- Ludzie urodzeni w Zatorze (województwo małopolskie)
- Ludzie związani z Krakowem
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Oficerowie 1 Pułku Strzelców Konnych (II RP)
- Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej
- Podoficerowie kawalerii Legionów Polskich
- Podpułkownicy kawalerii II Rzeczypospolitej
- Polacy odznaczeni Medalem Waleczności
- Polacy odznaczeni Orderem Korony Rumunii
- Uczestnicy bitwy pod Kockiem (1939)
- Uczestnicy bitwy pod Komarowem (1920)
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Urodzeni w 1896
- Zastępcy dowódcy 9 Pułku Strzelców Konnych (II RP)
- Zastępcy dowódcy 18 Pułku Ułanów Pomorskich
- Zmarli w 1979
- Żołnierze II Brygady Legionów Polskich
- Żołnierze Polskiego Korpusu Posiłkowego