Jan Górski (cichociemny)

Jan Górski
Mikołaj Bereśniewicz
Jan Florczak
Julian Szablewski
„Chomik”, „Deribas”, „Maciej”, „Samowar”
	; Jan Górski (1941)
	major dyplomowany saperów
Data i miejsce urodzenia	11 września 1905 ; Odessa
Data i miejsce śmierci	17 kwietnia 1945 ; Lengenfeld
	Przebieg służby
Lata służby	1917–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskie; Polskie Siły Zbrojne; Armia Krajowa
Jednostki	Komenda Naczelna III POW – Okręg Czarnomorski; 14 Pułk Piechoty Ziemi Kujawskiej; 13 Pułk Piechoty; 21 Pułk Piechoty „Dzieci Warszawy”; Oddział III Obszar Białystok Armii Krajowej
Stanowiska	instruktor kompanii szkolnej; dowódca kompanii; oficer Oddziału III Naczelnego Wodza; szef Oddziału III obszaru; komendant obszaru; szef sztabu Biura Inspekcji Oddziału III KG AK; szef sztabu Grupy Operacyjnej „Odra”
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa; kampania wrześniowa
	Odznaczenia

Jan Górski^[1] ps. „Chomik”, „Deribas”, „Maciej”, „Samowar” (ur. 29 sierpnia^?/11 września 1905 w Odessie, zm. 17 kwietnia 1945 w Lengenfeld) – inżynier, kapitan dyplomowany saperów Wojska Polskiego, major saperów Polskich Sił Zbrojnych, jeden z inicjatorów utworzenia systemu łączności z Krajem, polegającego na zrzucaniu do Polski przeszkolonych (głównie w dywersji, łączności i wywiadzie) spadochroniarzy, zwanych „cichociemnymi”^[2].

Życiorys

Jan Górski urodził się 11 września 1905 roku w Odessie, w rodzinie Ludwika, lekarza, i Konstancji z Pieńkowskich. Miał brata Michała. Kształcił się w Odessie i tam też podjął pracę. Był działaczem harcerstwa i współpracownikiem wywiadu Polskiej Organizacji Wojskowej. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej wstąpił w 1920 roku do Korpusu Kadetów nr 2 w Modlinie, a następnie brał udział w walkach.

Od 1924 roku był słuchaczem Oficerskiej Szkoły Inżynierii w Warszawie. 29 września 1926 roku Prezydent RP mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1926 roku w korpusie oficerów inżynierii i saperów, a Minister Spraw Wojskowych wcielił do kadry oficerów saperów. 25 sierpnia 1927 roku, po ukończeniu szkoły, został wcielony do batalionu elektrotechnicznego w Nowym Dworze Mazowieckim. 15 sierpnia 1928 roku awansował na porucznika ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1928 roku i 5. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów^[3]. W 1935 roku ukończył studia na Politechnice Warszawskiej uzyskując tytuł inżyniera elektryka^[4]. Na kapitana awansował ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 roku korpusie oficerów inżynierii i saperów. W latach 1938–1939 był słuchaczem XIX Kursu Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie.

Okres kampanii wrześniowej to przydział w Sztabie Naczelnego Wodza, a następnie po agresji ZSRR na Polskę ewakuacja przez Rumunię do Francji.

Był jednym z twórców systemu łączności lotniczej między Rządem emigracyjnym, Naczelnym Dowództwem Wojska Polskiego, a Związkiem Walki Zbrojnej. Idea powstania jednostki spadochronowej, która miała realizować także zadania udziału w akcjach bezpośrednich^[2] została zgłoszona już we Francji 30 grudnia 1939 r., (pozostała bez odpowiedzi), następnie 21 stycznia 1940 roku została złożona bezpośrednio generałowi Kazimierzowi Sosnkowskiemu. Gdy skapitulowała Francja, razem z kapitanem Maciejem Kalenkiewiczem w londyńskim sztabie kontynuował prace nad utworzeniem jednostki w Anglii. Współtworzył szczegółowe opracowania i raporty w celu realizacji tego przedsięwzięcia^[2]^[5].

Po przeszkoleniu w marcu 1943 roku został przerzucony z Anglii w okolice Grodziska Mazowieckiego z przydziałem do Obszaru Białystok AK. Na majora awansował ze starszeństwem z dniem 15 marca 1943 roku w korpusie oficerów saperów. Później prowadził działalność konspiracyjną i dywersyjną na terenie Warszawy i Krakowa posługując się dokumentami na nazwiska: Mikołaj Bereśniewicz, Jan Florczak i Julian Szablewski.

Okoliczności śmierci Górskiego nie są dokładnie znane. Aresztowany w Krakowie w sierpniu 1944 roku^[5] zginął z rąk okupantów. Według jednej wersji wydarzeń został rozstrzelany, według innej miał zginąć w trakcie próby ucieczki^[6], z obozu Lengenfeld – filii obozu koncentracyjnego Flossenbürg, gdzie był więziony.

Jan Górski w 1933 roku zawarł związek małżeński z Natalią z Bereśniewiczów (ur. w 1905 roku), z którą miał troje dzieci: Wandę (ur. w 1936 roku) oraz bliźniaki: Bogdana i Halinę (ur. w 1939 roku).

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1944) nr 13330^[7]
Krzyż Walecznych – dwukrotnie
Srebrny Krzyż Zasługi
Medal Pamiątkowy Za Wojnę 1918–1921
Medal Międzysojuszniczy „Médaille Interalliée”.

Upamiętnienie

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Jan Górski.

Zobacz też

Przypisy

↑ W ewidencji Wojska Polskiego występował jako Jan VI Górski w celu odróżnienia od innych oficerów noszących to samo imię i nazwisko.
↑ ^a ^b ^c Wojciech Jerzy Muszyńki: [w:] Encyklopedia "Białych Plam".. T. IV (ISBN 83-912068-4-X). Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, 2004, s. 104-107. ISBN 83-912068-0-7.
↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 580, 606.
↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 1 z 19 marca 1936 roku, s. 12.
↑ ^a ^b Tobie Ojczyzno – Cichociemni. [dostęp 2010-10-25].
↑ Mirosław Bohdan: Cichociemni powracają nocą. [dostęp 2010-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-26)].
↑ ŁukomskiŁ. G. ŁukomskiŁ., PolakP. B. PolakP., SuchcitzS. A. SuchcitzS., Kawalerowie Virtuti Militari 1792 - 1945, Koszalin 1997, s. 415 .

Bibliografia

Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 51–53. ISBN 83-902499-5-2.
Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powszechnej (Suplement Współczesny). T. 31/9 (ISBN 83-87697-57-5). Warszawa: Gutenberg Print sp. z o.o., 1999, s. 208. ISBN 83-87-697-00-1.

Literatura dodatkowa

Cichociemni - elita Polski walczącej (Materiały z konferencji 10 maja 2016 roku), Zeszyty zespołów senackich, Zeszyt 31/2016 pod red. Piotra Świąteckiego, Kancelaria Senatu 2016.

Linki zewnętrzne

Biogram na stronie elita dywersji.org

[1] W ewidencji Wojska Polskiego występował jako Jan VI Górski w celu odróżnienia od innych oficerów noszących to samo imię i nazwisko.

[BP-2] Wojciech Jerzy Muszyńki: [w:] Encyklopedia "Białych Plam".. T. IV (ISBN 83-912068-4-X). Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, 2004, s. 104-107. ISBN 83-912068-0-7.

[CITEREFRocznik_Oficerski1928580,_606-3] Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 580, 606.

[4] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 1 z 19 marca 1936 roku, s. 12.

[GR-5] Tobie Ojczyzno – Cichociemni. [dostęp 2010-10-25].

[Cichociemni_powracają_nocą-6] Mirosław Bohdan: Cichociemni powracają nocą. [dostęp 2010-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-26)].

[7] ŁukomskiŁ. G. ŁukomskiŁ., PolakP. B. PolakP., SuchcitzS. A. SuchcitzS., Kawalerowie Virtuti Militari 1792 - 1945, Koszalin 1997, s. 415 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]