Język wepski
| Obszar | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
1640 (2010)[1] | ||||||
| Pismo/alfabet | |||||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||||
| Status oficjalny | |||||||
| Organ regulujący | ?↗ | ||||||
| UNESCO | 4 poważnie zagrożony↗ | ||||||
| Ethnologue | 6b zagrożony↗ | ||||||
| Kody języka | |||||||
| ISO 639-2 | fiu | ||||||
| ISO 639-3 | vep | ||||||
| IETF | vep | ||||||
| Glottolog | veps1250 | ||||||
| Ethnologue | vep | ||||||
| GOST 7.75–97 | веп 135 | ||||||
| WALS | vep | ||||||
| SIL | VEP | ||||||
| W Wikipedii | |||||||
| |||||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||||
Język wepski (vepsän kel') – język uralski z bałtycko-fińskiej grupy językowej, używany przez Wepsów, zamieszkujących północno-zachodnią Rosję – na wschód od Petersburga oraz okolice jeziora Ładoga w rejonie Pietrozawodzka (Karelia).
Występują trzy główne dialekty: północny, środkowy i południowy[2]. W 1989 r. podano, że ma 6 tys. użytkowników[2]. Według danych z 2010 r. posługuje się nim ponad 1600 osób[1].
Silnie zagrożony wymarciem[2]. Nie jest przeważnie znany dzieciom[1]. Bywa nauczany w szkołach podstawowych[1].
Charakterystyczną cechą jego gramatyki jest występowanie dużej, nawet jak na języki ugrofińskie, liczby przypadków, których jest 22 lub 23. W XX wieku język wepski wypierany jest przez język rosyjski i w znacznie mniejszym stopniu – przez spokrewniony z wepskim język karelski.
Dialekt środkowy stanowi podstawę języka literackiego[1]. W języku wepskim ukazuje się miesięcznik „Kodima” (Ziemia ojczysta), wydawany w dużym, jak na liczbę osób posługujących się językiem wepskim, nakładzie – ok. tysiąca egzemplarzy.
Do jego zapisu stosowany jest alfabet łaciński z dodatkowymi znakami diakrytycznymi.
Alfabet
[edytuj | edytuj kod]W latach 30. XX wieku, gdy pojawiło się dość masowo (w stosunku do lat wcześniejszych) piśmiennictwo w języku wepskim, do jego zapisu opracowano ujednolicony alfabet, oparty na piśmie łacińskim.
Alfabet stosowany do 1937 r.:
| A a | Ä ä | B b | C c | Ç ç | D d | E e | F f |
| G g | H h | I i | J j | K k | L l | M m | N n |
| O o | Ö ö | P p | R r | S s | Ş ş | T t | U u |
| V v | Y y | Z z | Ƶ ƶ | ı | ’ |
W 1937 r. zadecydowano, iż do zapisu języka stosowane będzie pismo oparte na cyrylicy. Obecnie powrócono do zapisu przy pomocy alfabetu łacińskiego, który jednak nieznacznie zmieniono w stosunku do tego, jaki obowiązywał w latach 30. XX wieku.
Alfabet stosowany współcześnie:
| A a | Ä ä | B b | C c | Č č | D d | E e | F f |
| G g | H h | I i | J j | K k | L l | M m | N n |
| O o | Ö ö | P p | R r | S s | Š š | T t | U u |
| Ü ü | V v | Z z | Ž ž | ’ |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Veps, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
- ↑ a b c Salminen 2007 ↓, s. 274.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Tapani Salminen, Europe and North Asia, [w:] Christopher Moseley (red.), Encyclopedia of the World’s Endangered Languages, Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 211–282, DOI: 10.4324/9780203645659, ISBN 978-0-7007-1197-0, ISBN 978-0-203-64565-9, OCLC 47983733 (ang.).