Helena Brodowska-Kubicz

Helena Brodowska-Kubicz

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	15 marca 1914 Ostrówek Podyski
Data i miejsce śmierci	6 marca 2003 Łódź
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: historia Polski XIX-XX w.
Alma Mater	Uniwersytet Łódzki
Doktorat	1949
Profesura	1968
nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Łódzki
Odznaczenia

Helena Brodowska-Kubicz (ur. 15 marca 1914 w Ostrówku Podyskim, zm. 6 marca 2003 w Łodzi) – polska historyk, badaczka dziejów wsi polskiej w XIX i XX wieku, żołnierz Batalionów Chłopskich.

Życiorys

Pochodziła z ubogiej rodziny chłopskiej. Ukończyła szkoły podstawowe w Garbatówce i Cycowie, następnie Seminarium Nauczycielskie w Chełmie. Po jego ukończeniu podjęła pracę w Szkole Przysposobienia Gospodyń Wiejskich w Krasieninie koło Lublina. W latach 1937–1939 studiowała pod kierunkiem Heleny Radlińskiej pedagogikę społeczną na Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie jednocześnie pracując w schronisku dla matek z nieślubnymi dziećmi. W 1939 obroniła tzw. Collegium w oparciu o prace pt. Jadwiga Dziubińska jako twórczyni ludowych szkół rolniczych w Polsce.

Po wybuchu wojny działała w Chłopskiej Organizacji Wolności Racławice, następnie w latach 1940–1941 przebywała na Lubelszczyźnie gdzie wchodziła w skład wojewódzkiej trójki SL Roch i służyła w Batalionach Chłopskich. Prowadziła również tajne nauczanie, co skutkowało dekonspiracją i koniecznością ucieczki do Warszawy, gdzie przybyła jesienią 1941. Podjęła tam na nowo studia w ramach tajnych kompletów Wolnej Wszechnicy Polskiej. Jednocześnie zajęła się kolportażem wydawnictw podziemnych i organizacja łączności BCh. Angażowała się też w pomoc Żydom. Wobec perspektywy upadku powstania warszawskiego przeprawiła się przez Wisłę i udała się do Lublina.

W latach 1944–1945 kierowała zorganizowaną przez siebie spółdzielczą szkołą w Świerczowie. W 1945 wznowiła studia w zakresie pedagogiki społecznej na Uniwersytecie Łódzkim, które ukończyła w 1946. W tym samym roku podjęła pracę w Katedrze Pedagogiki Społecznej UŁ w charakterze asystenta. W 1949 obroniła pod kierunkiem Heleny Radlińskiej doktorat na temat Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie po czym odbyła staż naukowy w ZSRR (1949–1950). Jednocześnie pracowała w innych łódzkich uczelniach wyższych (m.in. w Wyższej Szkole Pedagogicznej, gdzie w latach 1950–1954 była dziekanem), by 1954 przenieść się na stałe do Instytutu Historii UŁ. W 1956 została awansowana na stanowisko docenta, w latach 1958–1962 kierowała Zakładem Historii Najnowszej Polski, a w latach 1962–1972 Zakładem Historii Wsi i Ruchu Ludowego (od 1968 profesor nadzwyczajny). Od 1974 kierowała pracami Interdyscyplinarnego Zespołu Naukowo-Badawczego Struktur i Przemian Społecznych Wsi Polskiej. W 1979 została mianowana profesorem zwyczajnym, a w 1984 przeszła na emeryturę. Spoczywa w części katolickiej Cmentarza Starego przy ulicy Ogrodowej w Łodzi. Oprócz prac naukowych w liczbie ponad 130 (w tym 4 monografie) opublikowała wspomnienia Z chłopskiej łąki.

Ordery i odznaczenia

• Order Krzyża Grunwaldu III klasy
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
• Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1965)
• Złotym Krzyżem Zasługi (1969)
• Krzyż Batalionów Chłopskich
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1973)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1983)
• Medal Komisji Edukacji Narodowej (1979)
• W 1991 otrzymała tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Bibliografia

• Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego. Makieta (opracowanie redakcyjne Józef Dancygier i inni), Warszawa 1989, s. 52–53 (z fotografią)
• Marian Wojtas: Słownik biograficzny żołnierzy Batalionów Chłopskich : IV Okręg Lublin. Lublin: Stowarzyszenie Byłych Żołnierzy Batalionów Chłopskich, 1998, s. 71. ISBN 83-85223-60-6.
• Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny, tom I: A–G (redaktor naukowy Janusz Kapuścik), Warszawa [1998], s. 167–168 (z fotografią)
• Prof. zw. dr Helena Brodowska-Kubicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2019-08-14] .