Selis (1990)
 „Sėlis” | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ |
Flyvefisken (Standard Flex 300) |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
sierpień 1988 |
| Wodowanie |
13 stycznia 1990 |
 Kongelige Danske Marine
| |
| Nazwa |
Havkatten |
| Wejście do służby |
1 listopada 1990 |
| Wycofanie ze służby |
2016 |
 Litewska Marynarka Wojenna
| |
| Nazwa |
Sėlis |
| Wejście do służby |
15 stycznia 2017 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
488 t pełna |
| Długość |
54 m |
| Szerokość |
9 m |
| Zanurzenie |
2,5 m |
| Napęd | |
| • pierwotnie: CODAG: 1 turbina gazowa 5450 hp, 2 silniki 5800 hp, 3 śruby • w Litwie: 2 silniki 5800 hp, 2 śruby | |
| Prędkość |
• pierwotnie: 30 w |
| Zasięg |
2400 Mm przy prędkości 18 w |
| Uzbrojenie | |
| • pierwotnie: 1 armata plot 76 mm OTO Melara 8 pocisków pokr. Harpoon (opcja) 6–12 pocisków plot. Sea Sparrow (opcja) 2 wyrzutnie torped 533 mm (opcja) 4 bg, 60 min (opcja) • w Litwie: 1 armata plot 76 mm 2 km 7,62 mm | |
| Załoga |
26 |
Sėlis, poprzednio Havkatten – litewski okręt patrolowy, uprzednio duński okręt wielozadaniowy, z przełomu XX i XXI wieku. Należy do typu Flyvefisken (Standard Flex 300), stanowiącego uniwersalne okręty o modułowym wyposażeniu, mogące pełnić zadania uderzeniowe, patrolowe lub niszczyciela min. Wszedł do służby w 1990 roku w Kongelige Danske Marine pod nazwą „Havkatten” (numer burtowy P 552). W 2017 roku został przekazany Litewskiej Marynarce Wojennej, w której wszedł do służby jako okręt patrolowy pod nazwą „Sėlis” (numer burtowy P 15).
Budowa
[edytuj | edytuj kod]
„Havkatten” był trzecią jednostką typu duńskich wielozadaniowych okrętów programu Standard Flex 300, nazwanego typem Flyvefisken[1]. Były to innowacyjne niewielkie okręty, które można było przystosować do pełnienia zadań patrolowych, uderzeniowych (kutrów rakietowo-artyleryjskich), zwalczania okrętów podwodnych, zadań niszczyciel min lub stawiacza min, w zależności od zainstalowanych modułów uzbrojenia[2]. Okręt został zamówiony w stoczni Danyard A/S w Aalborgu w ramach pierwszej serii siedmiu jednostek 27 lipca 1985 roku[1].
Budowę rozpoczęto w sierpniu 1988 roku, a okręt wodowano 13 stycznia 1990 roku[3]. Wszedł on do służby 1 listopada 1990 roku[1].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Okręty typu Flyvefisken miały kadłub wykonany z kompozytów z włóknem szklanym (GRP)[2]. Wyporność pełna wynosiła 488 ton (480 ts)[1][4]. Długość wynosiła 54 m, szerokość 9 m, a zanurzenie 2,5 m[4].
Uzbrojenie i wyposażenie specjalne było montowane w zunifikowanych modułach w czterech gniazdach: jednym na pokładzie dziobowym i trzech na rufowym[2]. Na dziobie montowano automatyczną armatę uniwersalną kalibru 76 mm OTO Melara 3 in/62 Super Rapid[2]. W wariancie uderzeniowym można było zamontować za nadbudówką moduł z dwoma poczwórnymi wyrzutniami pocisków przeciwokrętowych Harpoon oraz moduł z dwoma wyrzutniami torped kalibru 533 mm[2]. Stosowano kierowane przewodowo samonaprowadzające się torpedy FFV typ 613, a od 2001 roku także lekkie torpedy przeciwpodwodne MU90 Impact[1]. Uzbrojenie uzupełniały dwa karabiny maszynowe kalibru 12,7 mm[1]. Opcjonalnie można było przenosić cztery bomby głębinowe albo w wariancie stawiacza min, 60 min morskich[1].
Do samoobrony przeciw lotnictwu we wszystkich wariantach wyposażenia można było zastosować moduł z trzema podwójnymi wyrzutniami Mk 48 Mod 3 dla sześciu rakiet przeciwlotniczych krótkiego zasięgu Sea Sparrow[1]. Moduły te zostały zamówione w listopadzie 1993 roku[5]. Od 2002 roku stosowano także wyrzutnie dla 12 rakiet[1].
W wariancie przeciwpodwodnym stosowano sonar holowany Thomson Sintra TSM 2640 Salmon[1]. Ponadto okręt był wyposażony w sonar kadłubowy CelsiusTech CTS-36/39[1]. W wariancie niszczyciela min można było zastosować system przeciwminowy Ibis 43 z pojazdami podwodnymi Bofors Double Eagle ROV Mk I lub Mk II. Okręt wówczas współpracował z bezzałogowymi kutrami SAV z sonarami holowanymi Thomson Sintra 2054[6].
W służbie litewskiej uzbrojenie okrętów tego typu ograniczono do armaty uniwersalnej 76 mm OTO Melara i dwóch karabinów maszynowych 7,62 mm[4].
Okręty tego typu miały radar dozoru ogólnego Plessey AWS-6, zastępowany następnie przez Telefunken TRS-3D[1][5]. Ponadto miały radar dozoru nawodnego Terma Scanter Mil i radar nawigacyjny Furuno[1]. W litewskiej służbie zachowano tylko dwa ostatnie radary[4]. Do kierowania ogniem służył radar CelsiusTech 9LV 200 Mk 3 wraz z systemem optronicznym tej firmy[1]. W służbie litewskiej zastosowano na okrętach tego typu system optroniczny Selex NA 18 Medusa[4].
Napęd był pierwotnie w systemie CODAG, składający się z turbiny gazowej GE LM 500 mocy szczytowej, o mocy 5450 hp, poruszającej środkowy wał śruby, oraz dwóch silników wysokoprężnych MTU 16V 396 TB 94 o mocy łącznej 5800 hp pracujących na zewnętrzne wały śrub[1]. Okręty napędzały trzy śruby o regulowanym skoku[1]. W Litwie napęd okrętów tego typu, służących jako patrolowe, zredukowano do dwóch silników wysokoprężnych o mocy 5800 hp, napędzających dwie śruby[4]. Prędkość maksymalna wynosiła 30 węzłów, a na silnikach 20 w; w Litwie podawana jest prędkość 18 w[1][4]. Zasięg wynosił 2400 Mm przy prędkości 18 w[1]. Okręty miały też napęd pomocniczy w postaci silników hydraulicznych napędzających zewnętrzne wały, dla których czynnik roboczy zapewniały pompy napędzane silnikiem wysokoprężnym GM 12V-71 o mocy 500 hp[1]. Napęd hydrauliczny pozwalał na osiąganie prędkości 10 w[1].
Służba
[edytuj | edytuj kod]Okręt wszedł do służby w Królewskiej Marynarce Duńskiej 1 listopada 1990 roku[1]. Otrzymał nazwę „Havkatten” (zębacz pasiasty), noszoną wcześniej już przez inne okręty duńskie[3]. Otrzymał nadto numer burtowy P 552[1].
W 2012 roku okręt został wycofany z czynnej służby[7]. We wrześniu 2016 roku okręt został sprzedany Litwie, która posiadała już w składzie floty trzy inne okręty tego typu[8]. W służbie litewskiej ograniczono zestaw wyposażenia wymiennego dotychczas używanych okrętów tego typu do armaty i modułu z żurawiem na rufie oraz zredukowano siłownię do dwóch silników, napędzających dwie śruby[4]. Wartość umowy, obejmujące także przekazanie Litwie dwóch zestawów sonarowych do montażu na okrętach tego typu, wynosiła 6,5 mln euro[8].
Banderę litewską podniesiono 23 listopada 2016 roku w bazie Korsør w Danii, po czym w grudniu przeszedł on do nowej bazy w Kłajpedzie[7][8]. 15 stycznia 2017 roku okręt został uroczyście włączony do służby w Litewskiej Marynarce Wojennej[7]. Otrzymał nazwę „Sėlis” (członek plemienia Zelów), z numerem burtowym P 15, zastępując poprzedni patrolowiec o tej nazwie (P 32)[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Jane’s Fighting Ships 2000–2001 ↓, s. 170
- ↑ a b c d e Dura i Walczak 1993 ↓, s. 40-41.
- ↑ a b c d e f g h Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 505
- ↑ a b Gardiner, Chumbley (red.) 1995 ↓, s. 80.
- ↑ Jane’s Fighting Ships 2000–2001 ↓, s. 170, 173.
- ↑ a b c d AN, Podniesienie bandery na litewskim patrolowcu [online], Defence24.pl, 15 stycznia 2017 [zarchiwizowane z adresu 2017-01-18].
- ↑ a b c Litwa odbiera kolejny patrolowiec [online], altair.com.pl, 27 listopada 2016.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
- Jane’s Fighting Ships 2000–2001. Richard Sharpe (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2000. ISBN 0-7106-2018-7. (ang.).
- IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).
- Maksymilian Dura, Janusz Walczak. Inne czasy, inne okręty. „Nowa Technika Wojskowa”. 9/93, 1993.
| Dania | |
|---|---|
| Litwa |
|
| Portugalia |
