Gilgal (neficki wojskowy)
Gilgal (deseret 𐐘𐐆𐐢𐐘𐐊𐐢[1], 𐐘𐐆𐐢𐐘𐐈𐐢[1]) – w wierzeniach ruchu świętych w dniach ostatnich (mormonów) neficki wojskowy żyjący w IV wieku n.e.[2] Jeden z dowódców w bitwie na wzgórzu Kumorah z 385, poległ w niej wraz ze wszystkimi swymi podkomendnymi. Jest obiektem spekulacji mormońskich teologów, wykorzystywany bywa też przez apologetów tej tradycji religijnej. Imię Gilgal występuje wśród wyznających mormonizm Maorysów.
Wymowa imienia
[edytuj | edytuj kod]Wymowa tego imienia wzbudzała pewne zainteresowanie mormońskich badaczy. Zostało ono zresztą ujęte w przewodniku po wymowie, dołączanym do każdego egzemplarza anglojęzycznej wersji Księgi Mormona od 1981[3]. Źródła wskazują niemniej na znaczną różnicę między wymową preferowaną i powszechną współcześnie a tą z wczesnego okresu kolonizacji terytorium[4][5]. Pierwotna wymowa, zwłaszcza ta stosowana przez Josepha Smitha, ma pewne znaczenie w badaniach nazw własnych występujących w Księdze Mormona, choć, na gruncie mormońskiej teologii, nie jest w nich czynnikiem decydującym. Do ustalenia wymowy używanej przez Smitha wykorzystuje się między innymi wydanie Księgi Mormona w alfabecie deseret z 1869[6].
W Księdze Mormona
[edytuj | edytuj kod]Na kartach Księgi Mormona pojawia się wyłącznie[7][8] w wersie czternastym szóstego rozdziału Księgi Mormona[9]. Przez komentatorów uznawany za generała[7], w kontekście rozstrzygającej bitwy konfliktu neficko-lamanickiego, mianowicie bitwy na wzgórzu Kumorah (385)[2][10]. We wspomnianym starciu dowodził dziesięcioma tysiącami ludźmi[11], w której poległ wraz ze wszystkimi swymi podkomendnymi[2].
W mormońskiej teologii oraz w badaniach nad Księgą Mormona
[edytuj | edytuj kod]Istnienie Gilgala nie znalazło potwierdzenia w źródłach zewnętrznych. Językoznawcy związani z Kościołem Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich rozważali etymologię imienia tego wojskowego, wywodząc ją z języka hebrajskiego, jednakże wskazując, iż semickie konotacje tejże nazwy pozostają niepewne. W ściśle teologicznym sensie analizowano jeredyckie pochodzenie tego imienia. Można zauważyć, że badania nad etymologią jeredyckich nazw własnych pozostają w sferze spekulacji. Osiąga się niemniej w tym zakresie pewne rezultaty, zwłaszcza przyjmując, iż niektóre zostały przetłumaczone na język używany przez Nefitów[1]. Komentatorzy podkreślali również niewątpliwy związek Gilgala z biblijnym miastem o tej samej nazwie[7], które nie powinno być jednak mylone z nefickim miastem czy też z doliną, która była miejscem szeregu starć w końcowym okresie jeredyckiej historii[2].
Imię tego nefickiego żołnierza pojawiało się w badaniach nieortodoksyjnych praktyk nazewniczych obecnych na kartach Księgi Mormona[12][13] i wykorzystywane w ten sposób było w dowodzeniu autentyczności mormońskiej świętej księgi[14]. Występuje także (w zapisie Kirikara) wśród wyznających mormonizm Maorysów[15].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Brigham Young University: GILGAL. [w:] Book of Mormon Onomasticon [on-line]. byu.edu. [dostęp 2021-05-24]. (ang.).
- ↑ a b c d George Reynolds: A Dictionary of the Book of Mormon, Comprising Its Biographical, Geographical and Other Proper Names. Salt Lake City: Joseph Hyrum Perry, 1891, s. 135.
- ↑ Woodger 2000 ↓, s. 57.
- ↑ Huchel 2000 ↓, s. 59.
- ↑ Spendlove 2015 ↓, s. 54.
- ↑ Huchel 2000 ↓, s. 58.
- ↑ a b c Paul Nolan Hyde: A Comprehensive Commentary of the Book of Mormon. Orem: Parrish Press, 2015, s. 50.
- ↑ Index to the Triple Combination: Gilgal. [w:] The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints [on-line]. churchofjesuschrist.org. [dostęp 2021-05-24]. (ang.).
- ↑ George Reynolds: A Complete Concordance to the Book of Mormon. Salt Lake City: Deseret Book, 1900, s. 252.
- ↑ Scott B.: People in the Book of Mormon, Ranked. [w:] By Common Consent [on-line]. bycommonconsent.com, 2016-05-31. [dostęp 2021-05-24]. (ang.).
- ↑ Gilgal, [w:] Dennis L. Largey (red.), The Book of Mormon Reference Companion [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2003, lokalizacja 3600, ISBN 978-1-60908-763-0.
- ↑ Black 2011 ↓, s. 123.
- ↑ Black 2011 ↓, s. 120.
- ↑ Black 2011 ↓, s. 128.
- ↑ Karaitiana N Taiuru: Baby names: Christian, Mormon and non religious Māori first names and their equivalent English name.. 2016, s. 15. ISBN 978-0-9582597-2-9.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Sharon Black, Brad Wilcox. 188 Unexplainable Names: Book of Mormon Names No Fiction Writer Would Choose. „Religious Educator Perspectives on the Restored Gospel”. 12 (2), s. 119–133, 2011. Brigham Young University. ISSN 1536-4720.
- Frederick M. Huchel. The Deseret Alphabet as an Aid in Pronouncing Book of Mormon Names. „Journal of Book of Mormon Studies”. 9 (1), s. 58–59, 79, 2000. Brigham Young University. ISSN 2168-3158.
- Loren Blake Spendlove. Say Now Shibboleth, or Maybe Cumorah. „Interpreter: A Journal of Mormon Scripture”. 15, s. 33-63, 2015. The Interpreter Foundation. ISSN 2372-126X.
- Mary Jane Woodger. How the Guide to English Pronunciation of Book of Mormon Names Came About. „Journal of Book of Mormon Studies”. 9 (1), s. 52–57, 79, 2000. Brigham Young University. ISSN 2168-3158.