Głodek karyntyjski

Głodek karyntyjski
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	kapustowce
Rodzina	kapustowate
Rodzaj	głodek
Gatunek	głodek karyntyjski
	Nazwa systematyczna
	Draba siliquosa M. Bieb.; Fl. Taur.-Caucas. 2: 94 1808
	Multimedia w Wikimedia Commons

Głodek karyntyjski^[4] (Draba siliquosa M.Bieb.) – gatunek rośliny należący do rodziny kapustowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

Gatunek wysokogórski, występujący na około 10 izolowanych obszarach w górach Europy: Alpach, Pirenejach, Karpatach Zachodnich, górach Półwyspu Bałkańskiego oraz na Kaukazie, Górach Pontyjskich i w górach Armenii. W Polsce występuje wyłącznie w Tatrach Wysokich i znany jest tylko z jednego stanowiska. Występuje na wysokości około 1800 m n.p.m. na zachodniej Grani Żabiego^[5]. Liczniej natomiast występuje w słowackiej części Tatr^[4]. Przez polskie Tatry przebiega północna granica jego zasięgu^[5]

Morfologia

Pokrój: Niewielka roślina darniowa z wielogłowym korzeniem. Osiąga wysokość 5-12 cm^[6]. Występuje pojedynczo, lub w niewielkich darniach.
Łodyga: Wzniesiona, rzadko i słabo ulistniona (tylko 1-4 liście). Owłosiona gwiazdkowato tylko dołem^[5].
Liście: Większość liści zebrane w różyczkę liściową u nasady łodygi. Mają lancetowaty kształt i są ząbkowane lub całobrzegie, pokryte włoskami. Nasady liści mają rzadkie włoski proste, poza tym liście pokryte są gęsto włoskami gwiazdkowatymi^[5].
Kwiaty: O białej barwie, zebrane po kilka w grono na szczycie łodygi. Mają 4 płatki korony. Szypułki kwiatowe i oś grona jest naga^[6].
Owoc: Podługowata łuszczyna z brunatnymi, jajowatymi nasionami^[5].

Biologia i ekologia

Bylina, chamefit. W Tatrach występuje na trawiasto-skalnym gzymsie o południowej ekspozycji^[5]. Liczba chromosomów 2n = 2n = 16 Ga 4, 6^[7].

Zagrożenia

Gatunek umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin w kategorii CR (krytycznie zagrożony)^[8]. Tę samą kategorię posiada na polskiej czerwonej liście^[9]. Jedyne w Polsce stanowisko tego gatunku znajduje się na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego i na dokładkę w trudno dostępnym, skalistym terenie poza szlakami turystycznymi i w miejscu nieatrakcyjnym dla taterników. Dzięki temu zabezpieczone jest od zniszczenia przez ludzi. Zagrażają mu jednak naturalne warunki – znajduje się bowiem w korycie żlebu, a więc narażone jest na lawiny kamienne i śnieżne. Niewielka powierzchnia tego stanowiska i niewielka ilość osobników (w 2008 około 60) powoduje, że w polskich Tatrach jest to gatunek krytycznie zagrożony. Podobnie krytycznie zagrożony jest również w słowackich Tatrach^[5].

Zobacz też: rośliny tatrzańskie.

Synonimy

Crucifera johannis E.H.L.Krause
Draba carinthiaca Hoppe
Draba glabrata (Koch) Simonk.
Draba hoppei Trachsel
Draba johannis Host
Draba oederi Vill.
Draba siliquosa subsp. carinthiaca (Hoppe) O.Bolòs & Vigo
Draba siliquosa var. subglabra Rupr.
Draba subglabra (Rupr.) Tolm.
Draba trachseli Dalla Torre
Draba traunsteineri Hoppe

(na podstawie The Plant List^[3].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).
↑ ^a ^b The Plant List. [dostęp 2017-02-28].
↑ ^a ^b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ ^a ^b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ Flora Francji. [dostęp 2011-02-12].
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2017-02-28].

[checklist2002-4] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[K-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[Szafer-6] Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[7] Flora Francji. [dostęp 2011-02-12].

[8] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[9] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]