Franciszek Roth

Piotr Franciszek Roth
	; Franciszek Roth
Data i miejsce urodzenia	15 października 1866 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	4 października 1935 ; Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	rzeźba
	Ważne dzieła
	popiersie Michała Szuberta; detale architektoniczne kamienic warszawskich;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Franciszek Roth (właśc. Piotr Franciszek Roth) (ur. 15 października 1866 w Warszawie, zm. 4 października 1935 w Warszawie) – rzeźbiarz, przedsiębiorca; syn Karola i Józefy z Okońskich.

Życiorys

Uczęszczał do gimnazjum Wojciecha Górskiego, a następnie studiował w prywatnej szkole Wojciecha Gersona, gdzie specjalizował się w rzeźbie ornamentacyjnej związanej z budownictwem. Swoje rzeźby eksponował w Zachęcie, był autorem popiersia Michała Szuberta, które stanęło w 1917 r. w Ogrodzie Botanicznym UW, a także figur Piotra i Pawła na kościele św. Barbary w Warszawie. Od 1926 r. wystawiał swoje prace w Zachęcie, a w 1933 r. za figurę Tańczącej Nimfy otrzymał brązowy medal. Za projekt pomnika Tadeusza Kościuszki dla Łodzi otrzymał drugą nagrodę. Był członkiem rzeczywistym Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych oraz członkiem Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego. W 1898 r. założył w Warszawie Zakład Sztukatorski, wytwarzający ornamentacje gipsowe i cementowe oraz wyroby ze sztucznego kamienia. Zakład mieścił się przy ul. Wilczej 58, a fabryka sztukaterii przy ul. Langerowskiej 6 (obecnie Chocimska). W 1910 r. firma zmieniła profil stając się Przedsiębiorstwem Robót Budowlanych. Po śmierci założyciela firmę prowadzili jego syn Franciszek Karol (1910–1989) i brat Władysław (1884–1965). Pochowany na cmentarzu Powązkowskim, kwatera IV-3-14^[1].

Żona: Florentyna Ludwika Hincha, syn: Franciszek Karol

Ważniejsze prace wykonane przez pracownię Franciszka Rotha w Warszawie

secesyjne sztukaterie w hotelu „Bristol” (ok. 1900 r.)
ornamenty, płaskorzeźby i rzeźby na elewacji kamienicy Zambonich przy ul. Marszałkowskiej 129 (lata 1903–1904)
sztukaterie w gmachu firmy bankierskiej „W. Landau” przy ul. Senatorskiej 38 (lata 1904–1906)
sztukaterie w kamienicy przy Al. Jerozolimskich 47
sztukaterie w kamienicy przy ul. Marszałkowskiej 8
ozdoby na Filharmonii
ozdoby na Teatrze Polskim
ozdoby w Halach Targowych – Żelazna Brama
ozdoby w Szkole Handlowej przy ul. Prostej
ozdoby w domu hr. Raczyńskiego przy ul. Długiej (obecnie Archiwum Główne Akt Dawnych)
ozdoby w gmachu Stowarzyszenia Techników przy ul. Włodzimierskiej (obecnie Czackiego)
ozdoby w hotelu „Savoy”
ozdoby w budynku firmy „Gebethner i Wolf” – róg ulic Zgoda i Siennej
ozdoby w kamienicy hr. Branickiego przy ul. Smolnej
ozdoby w domu warszawskiej gminy ewangelicko-augsburskiej przy ul. Erywańskiej (obecnie Kredytowa)

Ważniejsze prace wykonane przez pracownie Franciszka Rotha poza Warszawą

w gmachu Kasy Przemysłowców w Lublinie
w pałacu hr. Tyszkiewicza w Czerwonym Dworze
w pałacu hr. Małyńskiego w Żurnie na Wołyniu
w pałacu hr. Raczyńskiego w Złotym Potoku
w pałacu hr. Wielopolskiego w Chrobrzu
w pałacu hr. Dębińskiego w Borkowice
w pałacu ks. Czetwertyńskiego w Żołudku (obecnie Białoruś)
w kościele parafialnym w Osiecku
w kościele parafialnym św. Zygmunta w Częstochowie
w kościele parafialnym w Brześciu Kujawskim

Ważniejsze prace prowadzone przez Przedsiębiorstwo Robót Budowlanych rodziny Rothów

budowa Gmachu Medycyny Sądowej przy ul. Oczki 3 (1923 r.),
budowa domów mieszkalnych na Żoliborzu przy al. Wojska Polskiego (1928 r.)
budowa domu małżeństwa Goede przy ul. Mazowieckiej 11
budowa domów Towarzystwa Osiedli Robotniczych na Kole przy ul. Obozowej
budowa gmachu PKO przy ul. Marszałkowskiej 134
budowa domu dr. J. Wedla przy ul. Puławskiej 28
budowa gmachu BGK przy ul. Rozbrat (lata 1936–1939)

Przypisy

↑ Cmentarz Stare Powązki: JÓZEF ROTH, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-03-07] .

Bibliografia

Akt małżeństwa, parafia św. Aleksandra 426/1901 http://metryki.genealodzy.pl/metryka.php?ar=8&zs=9214d&sy=317&kt=1&skan=426.jpg#zoom=1&x=0&y=0
Jeziorański L.: (opr.) Przemysł Fabryczny w Królestwie Polskim, staraniem Stowarzyszenia Techników w Warszawie, 1911
Kasprzycki J.: Warszawskie pożegnania, „Życie Warszawy”, 1979, nr 74
„Kurier Warszawski” (nekrologi) 1935, nr 273, 274, 278
„Kurier Warszawski”, nr 277 s. 4
„Przegląd Budowlany” 1935, z. 10, s. 324
„Przegląd Techniczny” (wkładka reklamowa), 1911, nr 36
Roth F.: Z mojej pracowni. Zbiór szczegółów zdobniczych rzeźbiarskich z robót wykonanych przez Franciszka Rotha, Warszawa, ok. 1910
Sroka A. R. (opr): Księga Adresowa Przemysłu, Handlu i Finansów, Ministerstwo Przemysłu i Handlu, Warszawa 1922-1930
Sroka A. R. (opr): Przemysł i Handel Królestwa Polskiego, staraniem Stowarzyszenia Techników w Warszawie, 1912-1914
Szkurłat A.: Secesja w architekturze Warszawy, Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, Warszawa 1999
Zieliński J.: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, t. 1, Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, Warszawa 1995
Zieliński J.: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, t. 10, Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, Warszawa 2004

[1] Cmentarz Stare Powązki: JÓZEF ROTH, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-03-07] .

[1]