Przejdź do zawartości

Europejska Nagroda Filmowa dla najlepszego filmu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Europejska Nagroda Filmowa dla najlepszego filmu (ang. European Film Award for Best Film) − główna nagroda przyznawana dla najlepszego filmu europejskiego w ramach Europejskich Nagród Filmowych. Przyznawana jest przez członków Europejskiej Akademii Filmowej już od pierwszej edycji rozdania nagród w 1988 roku[1].

Trzykrotnie wyróżniano tą nagrodą filmy wyreżyserowane przez Gianniego Amelio, Larsa von Triera i Michaela Hanekego. Dwie nagrody w tej kategorii przypadły w udziale filmom w reżyserii Kena Loacha, Pedra Almodóvara, Paola Sorrentino, Pawła Pawlikowskiego i Rubena Östlunda. Zaledwie trzy spośród nagrodzonych tytułów wyreżyserowały kobiety (Maren Ade, Jasmila Žbanić i Justine Triet). Twórcą z największą ilością nominowanych filmów, w liczbie siedmiu, jest Hiszpan Pedro Almodóvar.

Włoskie filmy siedmiokrotnie zdobywały laur, co jest dotychczasowym rekordem. Na drugim miejscu znajdują się kinematografie brytyjska i niemiecka, których pięć tytułów zwyciężyło w tej kategorii. Natomiast najwięcej nominowanych tytułów na przestrzeni lat posiada Francja - jest ich 37. O zaledwie jeden mniej ma ich Wielka Brytania (36 nominacji według stanu na sierpień 2024).

Polskie filmy jak dotychczas trzy razy zdobyły tytuł najlepszego filmu na kontynencie europejskim. Do zdobywców tej nagrody należą: Krótki film o zabijaniu (1988) Krzysztofa Kieślowskiego oraz Ida (2014) i Zimna wojna (2018) Pawła Pawlikowskiego[2]. Ponadto nagrodę otrzymał też Polak Roman Polański za brytyjski thriller Autor widmo (2010)[3]. Spośród polskich filmów nominację uzyskały następujące obrazy: Przesłuchanie (1990) Ryszarda Bugajskiego, Pianista (2002) Romana Polańskiego, Boże Ciało (2020) Jana Komasy[4] oraz Zielona granica (2023) Agnieszki Holland[5]. Ponadto nominowano także obcojęzyczne filmy realizowane za granicą przez Kieślowskiego (trylogia Trzy kolory, 1994), Pawlikowskiego (Lato miłości, 2005) i Polańskiego (Oficer i szpieg, 2019).

Nagrodzone i nominowane filmy

[edytuj | edytuj kod]

1988−1989

[edytuj | edytuj kod]
Rok Tytuł polski Tytuł oryginalny Reżyser
1988
(1.)
Polska Krótki film o zabijaniu Krótki film o zabijaniu Krzysztof Kieślowski
Francja Do zobaczenia, chłopcy Au revoir les enfants Louis Malle
Hiszpania Ożywiony las El bosque animado José Luis Cuerda
Wielka Brytania Dalekie głosy, spokojne życie Distant Voices, Still Lives Terence Davies
Niebo nad Berlinem Der Himmel über Berlin Wim Wenders
Rumunia Jakub Iacob Mircea Daneliuc
Dania Pelle zwycięzca Pelle erobreren Bille August
1989
(2.)
Grecja Pejzaż we mgle Τοπίο στην ομίχλη
Topio stin omichli
Teo Angelopoulos
Węgry Eldorado Eldorádó Géza Bereményi
Wielka Brytania Wysokie aspiracje High Hopes Mike Leigh
Islandia Magnus Magnus Þráinn Bertelsson
Mała Wiera Маленькая Вера
Malieńkaja Wiera
Wasilij Piczuł
Portugalia Wspomnienia z Żółtego Domu Recordações da Casa Amarela João César Monteiro

1990-1999

[edytuj | edytuj kod]
Rok Tytuł polski Tytuł oryginalny Reżyser
1990
(3.)
Włochy Otwarte drzwi Porte aperte Gianni Amelio
Hiszpania Aj, Carmela! ¡Ay Carmela! Carlos Saura
Francja Cyrano de Bergerac Cyrano de Bergerac Jean-Paul Rappeneau
Matka Мать
Mat
Gleb Panfiłow
Polska Przesłuchanie Przesłuchanie Ryszard Bugajski
Szwecja Anioł stróż Skyddsängeln Suzanne Osten
Finlandia Dziewczyna z fabryki zapałek Tulitikkutehtaan tyttö Aki Kaurismäki
1991
(4.)
Wielka Brytania Riff-Raff Riff-Raff Ken Loach
Francja Delicatessen Delicatessen Marc Caro i Jean-Pierre Jeunet
Niemcy Homo Faber Homo Faber Volker Schlöndorff
Francja Mały przestępca Le petit criminel Jacques Doillon
Belgia Toto bohater Toto le héros Jaco Van Dormael
Włochy Szowiniści Ultrà Ricky Tognazzi
1992
(5.)
Włochy Złodziej dzieci Il ladro di bambini Gianni Amelio
Francja Kochankowie z Pont-Neuf Les amants du Pont-Neuf Leos Carax
Holandia Ludzie z północy De noorderlingen Alex van Warmerdam
Francja Nord Nord Xavier Beauvois
Litwa Trzy dni Trys dienos Šarūnas Bartas
Finlandia Życie cyganerii La vie de bohème Aki Kaurismäki
1993
(6.)
Rosja Urga Урга
Urga
Nikita Michałkow
Austria Wideo Benny’ego Benny's Video Michael Haneke
Belgia Człowiek pogryzł psa C'est arrivé près de chez vous Rémy Belvaux, André Bonzel i Benoît Poelvoorde
Francja Serce jak lód Un cœur en hiver Claude Sautet
Wielka Brytania Orlando Orlando Sally Potter
Francja Dziewczyna Antonia La petite amie d'Antonio Manuel Poirier
1994
(7.)
Włochy Lamerica Lamerica Gianni Amelio
Francja Syn rekina Le fils du requin Agnès Merlet
Irlandia W imię ojca In the Name of the Father Jim Sheridan
Rosja Parzyste i nieparzyste Кош ба кош
Kosz ba kosz
Bachtijar Chudojnazarow
Francja Trzy kolory Trois couleurs Krzysztof Kieślowski
Węgry Woyzeck Woyzeck János Szász
1995
(8.)
Wielka Brytania Ziemia i wolność Land and Freedom Ken Loach
Wielka Brytania Pocałunek motyla Butterfly Kiss Michael Winterbottom
Francja Nienawiść La haine Mathieu Kassovitz
Francja Paryskie rendez-vous Les rendez-vous de Paris Éric Rohmer
Niemcy Rzeźnik Der Totmacher Romuald Karmakar
Grecja Spojrzenie Odyseusza Το βλέμμα του Οδυσσέα
To vlemma tou Odyssea
Teo Angelopoulos
1996
(9.)
Dania Przełamując fale Breaking the Waves Lars von Trier
Czechy Kola Kolja Jan Svěrák
Słowacja Lea Lea Ivan Fila
Wielka Brytania Sekrety i kłamstwa Secrets & Lies Mike Leigh
Irlandia Spirala przemocy Some Mother's Son Terry George
1997
(10.)
Wielka Brytania Goło i wesoło The Full Monty Peter Cattaneo
Francja Kapitan Conan Capitaine Conan Bertrand Tavernier
Wielka Brytania Angielski pacjent The English Patient Anthony Minghella
Francja Piąty element The Fifth Element Luc Besson
Bośnia i Hercegowina Zamknięty krąg Savršeni krug Ademir Kenović
Rosja Złodziej Вор
Wor
Pawieł Czuchraj
1998
(11.)
Włochy Życie jest piękne La vita è bella Roberto Benigni
Irlandia Chłopak rzeźnika The Butcher Boy Neil Jordan
Hiszpania Drżące ciało Carne trémula Pedro Almodóvar
Dania Festen Festen Thomas Vinterberg
Niemcy Biegnij Lola, biegnij Lola rennt Tom Tykwer
Wielka Brytania Jestem Joe My Name Is Joe Ken Loach
Francja Wyśnione życie aniołów La vie rêvée des anges Érick Zonca
1999
(12.)
Hiszpania Wszystko o mojej matce Todo sobre mi madre Pedro Almodóvar
Szwecja Fucking Åmål Fucking Åmål Lukas Moodysson
Dania Mifune Mifunes sidste sang Søren Kragh-Jacobsen
Rosja Moloch Молох
Mołoch
Aleksandr Sokurow
Wielka Brytania Notting Hill Notting Hill Roger Michell
Belgia Rosetta Rosetta Jean-Pierre i Luc Dardenne
Węgry Kropla słońca Sunshine István Szabó
Wielka Brytania Strefa wojny The War Zone Tim Roth

2000-2009

[edytuj | edytuj kod]
Rok Tytuł polski Tytuł oryginalny Reżyser
2000
(13.)
Dania Tańcząc w ciemnościach Dancer in the Dark Lars von Trier
Wielka Brytania Billy Elliot Billy Elliot Stephen Daldry
Wielka Brytania Uciekające kurczaki Chicken Run Peter Lord i Nick Park
Francja Gusta i guściki Le goût des autres Agnès Jaoui
Francja Harry, twój prawdziwy przyjaciel Harry, un ami qui vous veut du bien Dominik Moll
Włochy Chleb i tulipany Pane e tulipani Silvio Soldini
Szwecja Wiarołomni Trolösa Liv Ullmann
2001
(14.)
Francja Amelia Le fabuleux destin d'Amélie Poulain Jean-Pierre Jeunet
Wielka Brytania Dziennik Bridget Jones Bridget Jones's Diary Sharon Maguire
Niemcy Eksperyment Das Experiment Oliver Hirschbiegel
Francja Intymność Intimacy Patrice Chéreau
Dania Włoski dla początkujących Italiensk for begyndere Lone Scherfig
Hiszpania Inni The Others Alejandro Amenábar
Austria Pianistka La pianiste Michael Haneke
Włochy Pokój syna La stanza del figlio Nanni Moretti
2002
(15.)
Hiszpania Porozmawiaj z nią Hable con ella Pedro Almodóvar
Francja 8 kobiet 8 femmes François Ozon
Wielka Brytania Podkręć jak Beckham Bend It Like Beckham Gurinder Chadha
Wielka Brytania Krwawa niedziela Bloody Sunday Paul Greengrass
Szwecja Lilja 4-ever Lilja 4-ever Lukas Moodysson
Wielka Brytania Siostry magdalenki The Magdalene Sisters Peter Mullan
Finlandia Człowiek bez przeszłości Mies vailla menneisyyttä Aki Kaurismäki
Polska Pianista The Pianist Roman Polański
2003
(16.)
Niemcy Good bye, Lenin! Good Bye, Lenin! Wolfgang Becker
Wielka Brytania Niewidoczni Dirty Pretty Things Stephen Frears
Dania Dogville Dogville Lars von Trier
Wielka Brytania Na tym świecie In This World Michael Winterbottom
Hiszpania Moje życie beze mnie My Life Without Me Isabel Coixet
Francja Basen Swimming Pool François Ozon
2004
(17.)
Niemcy Głową w mur Gegen die Wand Fatih Akın
Francja Pan od muzyki Les choristes Christophe Barratier
Szwecja Dziura w sercu Ett hål i mitt hjärta Lukas Moodysson
Hiszpania Złe wychowanie La mala educación Pedro Almodóvar
Hiszpania W stronę morza Mar adentro Alejandro Amenábar
Wielka Brytania Vera Drake Vera Drake Mike Leigh
2005
(18.)
Francja Ukryte Caché Michael Haneke
Dania Bracia Brødre Susanne Bier
Niemcy Nie wracaj w te strony Don't Come Knocking Wim Wenders
Belgia Dziecko L'enfant Jean-Pierre i Luc Dardenne
Wielka Brytania Lato miłości My Summer of Love Paweł Pawlikowski
Niemcy Sophie Scholl – ostatnie dni Sophie Scholl – Die letzten Tage Marc Rothemund
2006
(19.)
Niemcy Życie na podsłuchu Das Leben der Anderen Florian Henckel von Donnersmarck
Irlandia Śniadanie na Plutonie Breakfast on Pluto Neil Jordan
Bośnia i Hercegowina Grbavica Grbavica Jasmila Žbanić
Wielka Brytania Droga do Guantánamo The Road to Guantanamo Michael Winterbottom i Mat Whitecross
Hiszpania Volver Volver Pedro Almodóvar
Irlandia Wiatr buszujący w jęczmieniu The Wind That Shakes the Barley Ken Loach
2007
(20.)
Rumunia 4 miesiące, 3 tygodnie i 2 dni 4 luni, 3 săptămâni şi 2 zile Cristian Mungiu
Niemcy Na krawędzi nieba Auf der anderen Seite Fatih Akın
Wielka Brytania Ostatni król Szkocji The Last King of Scotland Kevin Macdonald
Francja Niczego nie żałuję – Edith Piaf La môme Olivier Dahan
Francja Persepolis Persepolis Marjane Satrapi i Vincent Paronnaud
Wielka Brytania Królowa The Queen Stephen Frears
2008
(21.)
Włochy Gomorra Gomorra Matteo Garrone
Włochy Boski Il divo Paolo Sorrentino
Francja Klasa Entre les murs Laurent Cantet
Wielka Brytania Happy-Go-Lucky, czyli co nas uszczęśliwia Happy-Go-Lucky Mike Leigh
Hiszpania Sierociniec El orfanato Juan Antonio Bayona
Izrael Walc z Baszirem ואלס עם באשיר
Vals Im Bashir
Ari Folman
2009
(22.)
Niemcy Biała wstążka Das weiße Band Michael Haneke
Wielka Brytania Fish Tank Fish Tank Andrea Arnold
Szwecja Pozwól mi wejść Låt den rätte komma in Tomas Alfredson
Francja Prorok Un prophète Jacques Audiard
Wielka Brytania Lektor The Reader Stephen Daldry
Wielka Brytania Slumdog. Milioner z ulicy Slumdog Millionaire Danny Boyle

2010-2019

[edytuj | edytuj kod]
Rok Tytuł polski Tytuł oryginalny Reżyser
2010
(23.)
Wielka Brytania Autor widmo The Ghost Writer Roman Polański
Turcja Miód Bal Semih Kaplanoğlu
Francja Ludzie Boga Des hommes et des dieux Xavier Beauvois
Izrael Liban לבנון
Lebanon
Samuel Maoz
Hiszpania Sekret jej oczu El secreto de sus ojos Juan José Campanella
Niemcy Soul Kitchen Soul Kitchen Fatih Akın
2011
(24.)
Dania Melancholia Melancholia Lars von Trier
Francja Artysta The Artist Michel Hazanavicius
Belgia Chłopiec na rowerze Le gamin au vélo Jean-Pierre i Luc Dardenne
Dania W lepszym świecie Hævnen Susanne Bier
Finlandia Człowiek z Hawru Le Havre Aki Kaurismäki
Wielka Brytania Jak zostać królem The King’s Speech Tom Hooper
2012
(25.)
Austria Miłość Amour Michael Haneke
Niemcy Barbara Barbara Christian Petzold
Włochy Cezar musi umrzeć Cesare deve morire Paolo i Vittorio Taviani
Francja Nietykalni Intouchables Olivier Nakache i Éric Toledano
Dania Polowanie Jagten Thomas Vinterberg
Wielka Brytania Wstyd Shame Steve McQueen
2013
(26.)
Włochy Wielkie piękno La grande bellezza Paolo Sorrentino
Hiszpania Śnieżka Blancanieves Pablo Berger
Belgia W kręgu miłości The Broken Circle Breakdown Felix Van Groeningen
Włochy Koneser La migliore offerta Giuseppe Tornatore
Niemcy Oh, Boy! Oh Boy Jan-Ole Gerster
Francja Życie Adeli La vie d'Adèle – Chapitres 1 & 2 Abdellatif Kechiche
2014
(27.)
Polska Ida Ida Paweł Pawlikowski
Szwecja Turysta Turist Ruben Östlund
Turcja Zimowy sen Kış Uykusu Nuri Bilge Ceylan
Rosja Lewiatan Левиафан
Lewiafan
Andriej Zwiagincew
Dania Nimfomanka Nymphomaniac Lars von Trier
2015
(28.)
Włochy Młodość Youth Paolo Sorrentino
Szwecja Gołąb przysiadł na gałęzi i rozmyśla o istnieniu En duva satt på en gren och funderade på tillvaron Roy Andersson
Islandia Barany. Islandzka opowieść Hrútar Grímur Hákonarson
Irlandia Lobster The Lobster Jorgos Lantimos
Turcja Mustang Mustang Deniz Gamze Ergüven
Niemcy Victoria Victoria Sebastian Schipper
2016
(29.)
Niemcy Toni Erdmann Toni Erdmann Maren Ade
Francja Elle Elle Paul Verhoeven
Wielka Brytania Ja, Daniel Blake I, Daniel Blake Ken Loach
Hiszpania Julieta Julieta Pedro Almodóvar
Irlandia Pokój Room Lenny Abrahamson
2017
(30.)
Szwecja The Square The Square Ruben Östlund
Francja 120 uderzeń serca 120 battements par minute Robin Campillo
Rosja Niemiłość Нелюбовь
Nieliubow
Andriej Zwiagincew
Węgry Dusza i ciało Testről és lélekről Ildikó Enyedi
Finlandia Po tamtej stronie Toivon tuolla puolen Aki Kaurismäki
2018
(31.)
Polska Zimna wojna Zimna wojna Paweł Pawlikowski
Włochy Dogman Dogman Matteo Garrone
Belgia Dziewczyna Girl Lukas Dhont
Szwecja Granica Gräns Ali Abbasi
Włochy Szczęśliwy Lazzaro Lazzaro felice Alice Rohrwacher
2019
(32.)
Wielka Brytania Faworyta The Favourite Jorgos Lantimos
Hiszpania Ból i blask Dolor y gloria Pedro Almodóvar
Francja Oficer i szpieg J'accuse Roman Polański
Francja Nędznicy Les misérables Ladj Ly
Niemcy Błąd systemu Systemsprenger Nora Fingscheidt
Włochy Zdrajca Il traditore Marco Bellocchio

2020-2029

[edytuj | edytuj kod]
Rok Tytuł polski Tytuł oryginalny Reżyser
2020
(33.)
Dania Na rauszu Druk Thomas Vinterberg
Niemcy Berlin Alexanderplatz Berlin Alexanderplatz Burhan Qurbani
Polska Boże Ciało Boże Ciało Jan Komasa
Włochy Martin Eden Martin Eden Pietro Marcello
Czechy Malowany ptak Nabarvené ptáče Václav Marhoul
Niemcy Undine Undine Christian Petzold
2021
(34.)
Bośnia i Hercegowina Aida Quo vadis, Aida? Jasmila Žbanić
Włochy To była ręka Boga È stata la mano di Dio Paolo Sorrentino
Wielka Brytania Ojciec The Father Florian Zeller
Finlandia Przedział nr 6 Hytti nro 6 Juho Kuosmanen
Francja Titane Titane Julia Ducournau
2022
(35.)
Szwecja W trójkącie Τriangle of Sadness Ruben Östlund
Hiszpania Alcarràs Alcarràs Carla Simón
Belgia Blisko Close Lukas Dhont
Austria W gorsecie Corsage Marie Kreutzer
Dania Holy Spider Holy Spider Ali Abbasi
2023
(36.)
Francja Anatomia upadku Anatomie d'une chute Justine Triet
Włochy Ja, kapitan Io capitano Matteo Garrone
Finlandia Opadające liście Kuolleet lehdet Aki Kaurismäki
Polska Zielona granica Zielona granica Agnieszka Holland
Wielka Brytania Strefa interesów The Zone of Interest Jonathan Glazer

Statystyki

[edytuj | edytuj kod]

Zestawienie nagrodzonych i nominowanych filmów w tej kategorii według głównego kraju produkcji - w kolejności malejącej pod względem ilości nagród, a następnie nominacji - przedstawia się następująco (stan na sierpień 2024):

Państwo Ilość nagród Ilość nominacji
 Włochy 7 19
 Wielka Brytania 5 36
 Niemcy 5 20
 Dania 4 14
 Francja 3 37
 Polska 3 7
 Hiszpania 2 16
 Szwecja 2 10
 Rosja 1 5
 Austria 1 4
 Bośnia i Hercegowina 1 3
 Grecja 1 2
 Rumunia 1 2
 Belgia 0 8
 Finlandia 0 7
 Irlandia 0 7
 Węgry 0 4
 Turcja 0 3
 Czechy 0 2
 Islandia 0 2
 Izrael 0 2
 ZSRR 0 2
 Holandia 0 1
 Litwa 0 1
 Portugalia 0 1
 Słowacja 0 1

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. EFA Night 1988. European Film Awards. [dostęp 2023-01-01]. (ang.).
  2. Elsa Keslassy: Pawel Pawlikowski’s ‘Cold War’ Wins for Best Film, Director at European Film Awards. "Variety", 15.12.2018. [dostęp 2023-01-01]. (ang.).
  3. Xan Brooks: Roman Polanski film The Ghost Writer dominates European awards. "The Guardian", 05.12.2010. [dostęp 2023-01-01]. (ang.).
  4. Anna Bernat: Filmy z nominacjami do Europejskich Nagród Filmowych. Dziennik Teatralny, 11.11.2020. [dostęp 2023-01-01]. (pol.).
  5. Melanie Goodfellow: ‘Fallen Leaves’ & ‘The Zone Of Interest’ Top European Film Award Nominations In Main Categories. Deadline, 07.11.2023. [dostęp 2024-08-27]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]