Elżbieta Charlotta Orleańska

Elżbieta Charlotta Orleańska
	księżna Lotaryngii
Okres	od 13 października 1698; do 27 marca 1729
Jako żona	Leopolda I Józefa Lotaryńskiego
	księżna cieszyńska
Okres	od 1722; do 27 marca 1729
Jako żona	Leopolda I Józefa Lotaryńskiego
	Dane biograficzne
Dynastia	Burbonowie orleańscy
Data i miejsce urodzenia	13 września 1676 ; Saint-Cloud
Data i miejsce śmierci	23 grudnia 1744 ; Commercy
Ojciec	Filip I Burbon-Orleański
Matka	Elżbieta Charlotta z Palatynatu
Mąż	Leopold I Józef
Dzieci	Leopold,; Elżbieta Charlotta,; Ludwika Krystyna,; Maria Gabriela Charlotta,; Ludwik,; Józefa (Józefina) Gabriela,; Gabriela Ludwika,; Leopold Klemens Karol,; Franciszek I Lotaryński,; Eleonora,; Elżbieta Teresa,; Karol Lotaryński,; Anna Charlotta
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł od 2010-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Elżbieta Charlotta Burbon Orleańska mademoiselle de Chartres (ur. 13 września 1676, w Saint-Cloud, zm. 23 grudnia 1744, w Commercy) – księżniczka orleańska, księżna lotaryńska i cieszyńska.

Córka księcia Orleanu Filipa I i jego drugiej żony Elżbiety Charlotty Wittelsbach. Jej dziadkami byli: król Francji Ludwik XIII i arcyksiężniczka austriacka Anna Habsburg oraz elektor Palatynatu Reńskiego Karol Ludwik Wittelsbach i Charlotta Hessen-Kassel. Miała starszego dwóch starszych braci: Aleksandra zmarłego w dzieciństwie oraz Filipa, regenta Francji w latach 1715–1723. Miała również przybrane siostry, z pierwszego małżeństwa ojca z Henriettą Stuart, księżniczką angielską: Marię Ludwikę, królową Hiszpanii oraz Marię Annę, królową Sabaudii i Sardynii.

Matka Elżbiety Charlotty chciała, aby jej córka poślubiła kuzyna – Wilhelma III Orańskiego, króla Anglii i wdowca po Marii II Stuart. Małżeństwo nie doszło do skutku, ponieważ Wilhelm był protestantem, a Elżbieta Charlotta – katoliczką. Innym kandydatem do jej ręki był cesarz Józef I, małżeństwo to pogodziłoby dwa odwiecznie rywalizujące rody Burbonów i Habsburgów. Do ślubu nie doszło, a pogodzenia dwóch rodów dokonano w 1756 żeniąc księcia Ludwika Augusta z arcyksiężniczką Marią Antoniną. Matka Elżbiety Charlotty brała pod uwagę nawet brata ciotecznego córki – owdowiałego Wielkiego Delfina, jego syna księcia Burgundii i legitymizowanego księcia Maine. Ku uldze matki, ostatni z kandydatów w maju 1692 ożenił się z mademoiselle de Charolais, czym wywołał skandal.

W 1696 francuski pisarz Charles Perrault dedykował 19-letniej Elżbiecie Charlotcie swoje Bajki Babci Gąski (Les Contes de ma Mère l'Oie).

Ostatecznie Elżbieta Charlotta 13 października 1698 w Fontainebleau poślubiła księcia Lotaryngii Leopolda I Józefa Lotaryńskiego, syna księcia Karola V i arcyksiężniczki Eleonory Habsburg. Małżeństwo to było rezultatem traktatu z Rijswijk. Na jego mocy księstwo Lotaryngii, które od kilku lat znajdowało się w rękach Francji zostało przekazane Leopoldowi Józefowi. Elżbieta Charlotta była dla swojego męża doskonałą partią, ale dla niej samej – jako wnuczki króla francuskiego – to małżeństwo było mezaliansem. Ród Lotaryński otrzymał 900.000 liwrów posagu.

Para miała 13 dzieci, pięcioro z nich przeżyło okres dziecięcy, a troje z nich zmarło w maju 1711 na ospę, która zaatakowała zamek w Lunéville:

Leopold (1699–1700)
Elżbieta Charlotta (1700–1711), zmarła na ospę;
Ludwika Krystyna (1701–1701), zmarła 5 dni po urodzeniu;
Maria Gabriela Charlotta (1702-1711), zmarła na ospę;
Ludwik (1704–1711), zmarł na ospę;
Józefa (Józefina) Gabriela (1705–1708)
Gabriela Ludwika (1706–1709)
Leopold Klemens Karol (1707–1723)
Franciszek Stefan (1708–1765), cesarz rzymski, mąż Marii Teresy Habsburg;
Eleonora (1710–1710), zmarła miesiąc po urodzeniu;
Elżbieta Teresa (1711–1741), królowa Sardynii, żona Karola Emanuela III Sabaudzkiego;
Karol Aleksander Emanuel (1712–1780), mąż Marii Anny Habsburg, młodszej siostry Marii Teresy;
Anna Charlotta (1714–1773), niezamężna, zakonnica w Essen.

Małżeństwo zaskoczyło wszystkich. Para żyła w miłości i szczęścu. Elżbieta Charlotta wraz z narodzinami kolejnych dzieci ukazywała swój wrodzony instynt opiekuńczy I macierzyński. Jednak po 10 latach małżeństwa, jej mąż znalazł sobie kochankę – Anne-Marguerite de Lignéville, księżniczkę de Beauvau-Craon. Zakłopotana Elżbieta Charlotta za namową matki, nie protestowała i żyła dalej w zamku Lunéville razem z mężem i jego metresą. Leopold Józef zakończył romans i doczekał się z żoną jeszcze pięciorga dzieci – m.in. urodził im się syn, który w przyszłości został ojcem Marii Antoniny.

W czerwcu 1701 w Marly-le-Roi, po kłótni ze swoim królewskim bratem, zmarł ojciec Elżbiety Charlotty. Jej brat został nowym księciem Orleanu. Jej matka została na łasce Ludwika XIV, który zakazał jej opuszczać kraj. Elżbieta Charlotta mogła zobaczyć się z matką, tylko podczas swoich wizyt w Wersalu, ale regularnie komunikowały się listownie. Ich korespondencja została zniszczona w czasie pożaru w Lunéville w 1719.

Jej wuj Ludwik XIV zmarł w 1715, a jej brat – książę Orleanu, został regentem w imieniu 5-letniego Ludwika XV. W 1718, podczas krótkiej wizyty na dworze francuskim w Paryżu, jej siostrzenica – księżna-wdowa de Berry, wyprawiła na jej cześć ogromne przyjęcie w Pałacu Luksemburskim. W październiku 1722 Ludwik XV został koronowany. Elżbieta Charlotta gościła we Francji razem z rodziną. Wtedy jej najmłodsza córka – Anna Charlotta po raz pierwszy i ostatni spotkała swoją babcię, która zmarła w grudniu tego samego roku. Książę Orleanu zmarł w grudniu następnego roku. Siedem lat później, w 1729 zmarł Leopold Józef, a Elżbieta Charlotta została regentką Lotaryngii w imieniu swojego syna Franciszka Stefana. Próbowała Annę Charlottę z królem Ludwikiem XV, a później z nowym księciem Orleanu – owdowiałym Ludwikiem. Nie mogła zapobiec oddaniu Lotaryngii Stanisławowi Leszczyńskiemu. Kiedy jej syn ożenił się z Marią Teresą Habsburg przeniosła się do zamku Haroué niedaleko Commercy. Franciszek Stafan otrzymał tytuł wielkiego księcia Toskanii, a przez małżeństwo z Marią Teresą został cesarzem.

Elżbieta Charlotta została pochowana w krypcie książęcej w kościele Saint-François-des-Cordelier w Nancy.