Dzwonkówka torfowiskowa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
dzwonkówka torfowiskowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Entoloma elodes (Fr.) P. Kumm. Führ. Pilzk. (Zerbst): 98 (1871) | |
Dzwonkówka torfowiskowa (Entoloma elodes (Fr.) P. Kumm.) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entoloma, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus elodes. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. Paul Kummer[1].
- Agaricus elodes Fr. 1821
- Rhodophyllus elodes (Fr.) J. Favre 1948
- Trichopilus elodes (Fr.) P.D. Orton 1991
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 2,5–7,5 cm, w młodych owocnikach stożkowaty, w starszych wypukły z niskim garbem, lub płaski z niewielkim wklęśnięciem na środku. Brzeg początkowo podwinięty, potem wyprostowany. Jest słabo higrofaniczny; w stanie wilgotnym nieprzeźroczysty, co najwyżej prążkowany jest tylko na brzegu od prześwitujących blaszek. Powierzchnia ciemnoszara lub czerwonobrązowa, czasami o słabym fioletowym zabarwieniu, w stanie suchym lekko rudawa. Pokryta jest włókienkami, lub owłosiona, często z niewielkimi plamami< o nieregularnym kształcie[4].
W liczbie 25–60, z międzyblaszkami (l = 3-7), średniogęste, przyrośnięte lub zbiegające, wybrzuszone, początkowo białe, potem różowe, w końcu czerwonawobrązowe. Ostrza nieregularne, tego samego koloru[4].
Wysokość 2–8 cm, grubość 3–8 mm, cylindryczny lub spłaszczony, czasami poszerzony u podstawy. Zazwyczaj jasnobrązowy, czasami prawie biały, czerwonobrązowy lub szarobrązowy, zawsze jaśniejszy od kapelusza. W górnej części oprószony, niżej srebrzyście prążkowany, podstawa z filcowatą, białą grzybnią[4].
Kruchy, tej barwy co kapelusz lub jaśniejszy. Zapach mączny, często dość silny. Smak mączny, zjełczały[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki nieregularne, w widoku z boku 5–8-kątowe. Mają wymiary (8–) 9–11,5 (–12,5) × (6–) 7–9 (–9,5) μm. Podstawki 4–zarodnikowe, ze sprzążkami. Brzegi blaszek niejednorodne lub sterylne. Maczugowate lub baryłkowate cheilocystydy o wymiarach 26–70 × 7–20 (–25) μm (część podstawowa) i 3–7 μm (szyjka). Skórka kapelusza zbudowana z cylindrycznych lub lekko nabrzmiałych strzępek zakończonych elementami o grubości do 20 μm. Wewnątrz komórek występuje brązowy pigment. W strzępkach występują sprzążki[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Europie[5]. W północno-zachodniej i środkowej Europie, jest szeroko rozprzestrzeniony, ale rzadki. Przyczyną jego zanikania jest zmniejszanie się powierzchni torfowisk, z którymi jest związany[4]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 2 stanowiska. Według W. Wojewody w Polsce gatunek zagrożony. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Szwajcarii, Niemczech i Holandii[3].
Rośnie w lasach liściastych i iglastych na torfiastej glebie, na torfie i na bagnach lub w bardzo wilgotnych miejscach. Spotykany jest także w suchych wrzosowiskach na glebie torfowej z wrzosami[4].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]Dzwonkówka porfirrowobrązowa (Entoloma porphyrophaeum). Odróżnia się bardziej czerwonobrązowym kapeluszem[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2018-12-11]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2018-12-11]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Machiel E. Noordeloos. Entoloma s.l. Fungi Europaei 5, 1992
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2018-12-10].
- ↑ Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.