Désirée Gay
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
feministka, saintsimonistka, owenistka, fourierystka, komunistka |
Jeanne Désirée Véret Gay (ur. 4 kwietnia 1810 w Paryżu, zm. ok. 1891 w Brukseli) – francuska feministka, saintsimonistka, owenistka, fourierystka, komunistka[1]; współzałożycielka „La Femme libre”, pierwszego francuskiego czasopisma feministycznego tworzonego dla kobiet i przez kobiety[2], działaczka na rzecz emancypacji kobiet, członkini Międzynarodowego Stowarzyszenia Pracowników[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Przyszła na świat w robotniczej rodzinie jako Desirée Véret[3]. Przed 20. rokiem życia zaczęła pracować jako szwaczka[1]. W 1831 dołączyła do zwolenników utopijnego socjalisty Henri de Saint-Simona[1]. W wieku 22 lat zerwała więzy z rodziną. Nazywała siebie córką ludu i utrzymywała, że „wolność kobiet” musi być priorytetowa względem wszystkich innych „kwestii społecznych”, a bez niej wszystkie zdobycze są daremne[4].
W sierpniu 1832 wraz z Marie Reine Guindorff założyła czasopismo tworzone przez i dla kobiet[5]. Zatytułowano je „La Femme libre” („Wolna kobieta”)[6]. Była to reakcja na wykluczenie kobiet z kręgu saintsimonistów[1]. Pierwszy numer podawał ją jako założycielkę (pisała też teksty)[1], a Marie-Reine jako kierowniczkę czasopisma[7]. Do redakcji dołączyła m.in. Suzanne Voilquin[8]. Grupa wspierających wydawnictwo kobiet zrzeszyła się jako „La Femme Nouvelle”. W 1833 Vére założyła „La Tribune des femmes” kierowaną przez Suzanne Voilquin[2].
Pod koniec lata lub jesienią 1832 po raz pierwszy nawiązała kontakt z Charlesem Fourierem i Victorem Reasonantem. Była zafascynowana pomysłami Fouriera[1].
W 1833 wyjechała do pracy w Anglii. Utrzymywała kontakt z Fourierem. Wróciła do Francji w 1835. Przez jakiś czas pracowała w Dieppe jako handlarka, potem wróciła do Paryża[1].
Nawiązała kontakt ze zwolennikami socjalisty Roberta Owena: Julesem Gayem i Anną Wheeler. Pośredniczyła między zwolennikami Owena, saintsimonistami a zwolennikami Charlesa Fouriera. Miała krótki romans z Victorem Reasonantem, który zakończył się w 1837. Wówczas poślubiła Julesa Gaya[1]. Odtąd w źródłach występuje jako Desirée Gay[9]. W 1838 urodziła syna Jeana, a w 1842 syna Owena. Mąż popierał prawo Gay do wolności seksualnej, dlatego miewała różne romanse[1].
W 1840 małżeństwo próbowało założyć w Châtillon-sous-Bagneux szkołę dla małych dzieci, wysiłki te zakończyły się jednak niepowodzeniem z powodu braku środków finansowych i zbyt śmiałego planu, wyprzedzającego swoje czasy[1][3]. Wysiłki ponowili w 1848–1849, ale bezskutecznie z powodu negatywnego nastawienia władz m.in. do aktywności kobiet i socjalistów[1].
Pozostawała w dobrych stosunkach z saintsimonianami, fourieristami i owenistami. W latach 40. XIX w. zarówno ona, jak i mąż, uważali się za komunistów[1].
Po rewolucji lutowej wraz z innymi kobietami – głównie Jeanne Deroin i Eugénie Niboyet – wysyłała listy i petycje do władz. Dążyła do zliberalizowania prawa rozwodowego i poprawy warunków pracy kobiet, a także finansowego wsparcia w tworzeniu restauracji, pralni i mieszkań dla potrzebujących kobiet. Została jednogłośnie wybrana delegatką kobiet drugiego okręgu do reprezentowania ich przed Rządem Tymczasowym[4]. Kiedy powstały Warsztaty Krajowe, które oferowały pracę kobietom i mężczyznom, przez 10 dni była kierowniczką jednego z wydziałów. Została zwolniona, ponieważ doniosła o niekompetencji organów powołanych przez Komisję Luksemburską[1].
W marcu 1848 wraz z Jeanne Deroin i Eugenie Niboyet zaczęła wydawać czasopismo „Voix des Femmes”. Wkrótce redakcja została zmuszona do zamknięcia gazety. Gay współpracował z Deroin, aby założyć gazetę „Association Mutuelle des Femmes i Politique des Femmes”[3]. Redagowała gazetę od czerwca do sierpnia 1848[4]. Ukazały się tylko dwa numery[1].
Czyniła starania o zakładanie stowarzyszeń dla robotnic. Wraz z Deroin założyły Wzajemne Stowarzyszenie Kobiet, a także gazetę „L'Opinion des Femmes”. W sierpniu 1848 Gay i Deroin pozyskały sumę 12 000 franków na cele utworzonego przez siebie związku szwaczek[1].
Gay wycofała się z działalności społecznej w 1849. W latach 50. XIX w. pracowała jako krawcowa[3].
Z pomocą przyjaciół z kręgu saintsimonistów[1] założyła sklep z tkaninami przy rue de la Paix. Jej prace zdobyły nagrodę na wystawie światowej w Paryżu w 1855. W tym czasie jej mąż pracował jako księgarz, wydawca i drukarz. W 1864 małżonkowie byli zmuszeni udać się na emigrację do Brukseli z powodu cofnięcia licencji dla Julesa Gaya na wydawanie we Francji książek[1]. Małżonkowie byli aktywni w Międzynarodowym Stowarzyszeniu Robotników. W 1866 Gay była Przewodniczącą Sekcji Kobiet, odpowiedzialną za znaczną część oficjalnej korespondencji. W 1868 napisała „podręcznik dla młodych matek” pt. Education rationnelle de la première enfance wydany przez męża[1].
W 1869 małżonkowie przenieśli się do Genewy, następnie do Turynu, by w 1879 wrócić do Brukseli[1][3]. W 1883 zmarł jej mąż, w ciągu kolejnych dwóch lat straciła synów[1].
W 1890 Gay straciła wzrok. Korespondencja z Victorem Reasonantem, którą w tym czasie prowadziła, a która jest świadectwem odnowienia ich romansu, ustała w połowie 1891. Możliwe, że zmarła pod koniec lata lub jesienią[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Jonathan Beecher, Gay, Désirée, Jeanne (née Véret) [online], www.charlesfourier.fr [dostęp 2021-11-24].
- ↑ a b Suzanne Voilquin, Souvenirs d'une fille du peuple, ou La Saint-Simonienne en Égypte, 1834–1836 [online], 21 listopada 2020.
- ↑ a b c d e K. Steven Vincent, Alison Klairmont-Lingo, The human tradition in modern France, Wilmington, Del.: SR Books, 2000, ISBN 0-8420-2804-8, OCLC 43884773 [dostęp 2021-11-24].
- ↑ a b c Michèlle Riot-Sarcey, Desirée Gay [online], www.ohio.edu [dostęp 2021-11-24].
- ↑ Marie-Reine Guindorf, le journalisme au féminin [online], Aventurieux, 14 czerwca 2019 [dostęp 2021-11-21] (fr.).
- ↑ Marian B. Michalik, Maria Żmigrodzka, Kronika kobiet, wyd. 1, Warszawa: Wydawn. "Kronika", 1993, ISBN 83-900331-5-1, OCLC 49931249 [dostęp 2021-11-21].
- ↑ Claire G. Moses, French Feminism in the 19th Century: French Diplomacy in the Age of Revolution, 1719–1787, SUNY Press, ISBN 978-1-4384-1374-7 [dostęp 2021-11-21] (ang.).
- ↑ Maria Tamboukou, Sewing, Fighting and Writing: Radical Practices in Work, Politics and Culture, Rowman & Littlefield, 9 listopada 2015, ISBN 978-1-78348-246-7 [dostęp 2021-11-21] (ang.).
- ↑ Correspondence of Desiree Gay - Correspondents 'G' - Robert Owen Collection - Archives Hub [online], archiveshub.jisc.ac.uk [dostęp 2021-11-24].