Czarnia (gmina)

Czarnia
	gmina wiejska
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	ostrołęcki
TERC	1415022
Wójt	Marek Piórkowski; (od 2018)
Powierzchnia	93,85 km²
Populacja (2023); • liczba ludności	; 2214
• gęstość	23,6 os./km²
Nr kierunkowy	29
Tablice rejestracyjne	WOS
	Adres urzędu:07-431 Czarnia
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	9
Liczba miejscowości	12
	Położenie na mapie powiatu;
	53°21′19,55″N 21°12′07,13″E/53,355431 21,201981
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Czarnia (do 1931 gmina Wach) – gmina wiejska w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim. Siedziba gminy to Czarnia.

W latach 1975–76 i 1982–98 gmina położona była w województwie ostrołęckim.

Według danych z 30 czerwca 2004^[4] gminę zamieszkiwało 2635 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2023 roku gminę zamieszkiwało 2214 osób^[1].

Historia

Gmina Czarnia powstała 11 lipca 1931 w powiecie ostrołęckim w woj. warszawskim z obszaru zniesionej gminy Wach^[5], która trzy miesiące wcześniej przeszła znaczną redukcję terytorialną^[6]. 16 października 1933 gminę Czarnia podzielono na 12 gromad: Bandysie, Brzozowy Kąt, Charciabałda, Cupel, Czarnia, Długie, Kopaczyska, Michałowo, Olszyny, Ruchaje, Surowe i Zawady^[7]. 1 kwietnia 1939 roku gminę Czarnia wraz z całym powiatem ostrołęckim przyłączono do woj. warszawskiego^[8].

Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną sprzed wybuchu wojny. Według stanu z 1 lipca 1952 roku gmina była podzielona na 11 gromad: Bandysie, Brzozowy Kąt, Charciabałda, Cupel, Czarnia, Długie, Kopaczyska, Michałowo, Olszyny, Ruchaje, Surowe i Zawad, a więc już bez gromady Charciabałda, którą włączono do gminy Myszyniec^[9]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[10], a jej obszar podzielono między nowe gromady^[11]:

Bandysie (Bandysie i Długie),
Czarnia (Brzozowy Kąt, Czarnia i Ruchaje),
Surowe (Cupel, Michałowo i Surowe),
Zalesie (Olszyny),
Zawady (Kopaczyska i Zawady).

Gminę Czarnia reaktywowano 1 stycznia 1973 roku w tymże powiecie i województwie, w składzie 10 sołectw: Bandysie, Brzozowy Kąt, Cupel, Cyk, Czarnia, Długie, Michałowo, Olszyny, Rutkowo i Surowe^[12]^[13]. W granicach gminy Czarnia znalazł się po raz pierwszy Cyk, należący dawniej do gminy Myszyniec. 1 czerwca 1975 roku gmina weszła w skład nowo utworzonego woj. ostrołęckigo^[14].

2 lipca 1976 roku gmina została zniesiona przez połączenie z dotychczasową gminą Myszyniec w nową gminę Myszyniec^[15].

Gminę Czarnia reaktywowano 1 października 1982 w składzie 9 sołectw: Bandysie, Brzozowy Kąt, Cupel, Cyk, Czarnia, Długie, Michałowo, Rutkowo i Surowe, wyłączonych z gminy gminy Myszyniec, a więc bez Olszyn, którew pozstały w gminie Myszyniec^[16].

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[17] gmina Czarnia ma obszar 92,53 km², w tym:

użytki rolne: 60%
użytki leśne: 38%

Gmina stanowi 4,41% powierzchni powiatu.

Poczet wójtów

III Rzeczpospolita

I kadencja (1990-1994) – Czesław Jurga
II kadencja (1994-1998) – Czesław Jurga
III kadencja (1998-2002) – Czesław Jurga
IV kadencja (2002-2006) – Czesław Jurga
V kadencja (2006-2010) – Czesław Jurga
VI kadencja (2010-2014) – Czesław Jurga
VII kadencja (2014-2018) – Stanisław Pyśk
VIII kadencja (2018-2023) – Marek Piórkowski

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[4]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	2635	100	1280	48,6	1355	51,4
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	28,5		13,8		14,6

Piramida wieku mieszkańców gminy Czarnia w 2014 roku^[18].

Sołectwa

Gmina Czarnia składa się z 9 sołectw: Bandysie, Brzozowy Kąt, Cupel, Cyk, Czarnia, Długie, Michałowo, Rutkowo, Surowe^[2].

Pozostałe miejscowości podstawowe: Brzozowy Kąt (gajówka), Chrzonek, Dunaj.

Sąsiednie gminy

Baranowo, Chorzele, Myszyniec, Rozogi, Wielbark

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Czarnia w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-10-27] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ ^a ^b Strona gminy, wykaz sołtysów
↑ ^a ^b Urząd Statystyczny w Warszawie
↑ ^a ^b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ M.P. z 1931 r. nr 157, poz. 230
↑ Miejscowości Białusny Lasek, Drężek, Gadomskie, Wydmusy, Wykrot, Zalesie i Zdunek włączono do gminy Myszyniec, a miejscowość Wach włączono do gminy Dylewo (Dz.U. z 1931 r. nr 2, poz. 9)
↑ Białostocki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 11, poz. 49
↑ Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
↑ Uchwała Nr VI/10/10/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu ostrołęckiego; w ramach Zarządzenia Nr Or. V-0/1/54 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 29 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 67)
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
↑ Uchwała Nr XX/93/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie warszawskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 12 grudnia 1972, Nr 20, Poz. 407).
↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
↑ Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143
↑ Dz.U. z 1982 r. nr 23, poz. 166
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Gmina Czarnia w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[populacja2023-1] Gmina Czarnia w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-10-27] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[soł-2] Strona gminy, wykaz sołtysów

[us-3] Urząd Statystyczny w Warszawie

[autonazwa2-4] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[5] M.P. z 1931 r. nr 157, poz. 230

[6] Miejscowości Białusny Lasek, Drężek, Gadomskie, Wydmusy, Wykrot, Zalesie i Zdunek włączono do gminy Myszyniec, a miejscowość Wach włączono do gminy Dylewo (Dz.U. z 1931 r. nr 2, poz. 9)

[7] Białostocki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 11, poz. 49

[8] Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240

[9] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa

[10] Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191

[11] Uchwała Nr VI/10/10/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu ostrołęckiego; w ramach Zarządzenia Nr Or. V-0/1/54 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 29 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 67)

[12] Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[13] Uchwała Nr XX/93/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie warszawskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 12 grudnia 1972, Nr 20, Poz. 407).

[14] Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92

[15] Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143

[16] Dz.U. z 1982 r. nr 23, poz. 166

[autonazwa1-17] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[populacja2016-18] Gmina Czarnia w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

Wsie	Bandysie Brzozowy Kąt Cupel Cyk Czarnia Długie Michałowo Rutkowo Surowe
Osady leśne	Brzozowy Kąt (gajówka) Chrzonek Dunaj

Miasta	Myszyniec
Gminy miejsko-wiejskie	Myszyniec
Gminy wiejskie	Baranowo Czarnia Czerwin Goworowo Kadzidło Lelis Łyse Olszewo-Borki Rzekuń Troszyn

Przynależność wojewódzka	gubernia łomżyńska (1867–1915) woj. białostockie (II RP) (1919–39) woj. warszawskie (II RP) (1939) woj. warszawskie (1945–75)
Miasta	Myszyniec (do 1870) Ostrołęka
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Czarnia (od 1931) Czerwin Durlasy (1931–54) Dylewo (1868–1931) Gawrychy (← 1932–45 i w 1947 →) Goworowo Kadzidło (od 1931) Lelis (od 1973) Łyse (← 1932–47 →) Myszyniec (od 1868) Nakły (do 1936) Nasiadki (do 1931) Olszewo-Borki (od 1973) Ostrołęka (do 1868) Piski (do 1936 i 1936–54) Rzekuń Stary Myszyniec (do 1868) Szczawin (do 1936) Troszyn Turośl (← 1932–47 →) Wach (do 1931) Zbójna (w 1946 i od 1973)
Gromady (1954–72)	Antonie (1954–61) Bandysie (1954–59) Borawe (1954–59) Czarnia (1954–72) Czerwin (1954–72) Dąbrowy (1954–61 (→)) Dąbrówka (1954–61) Dylewo (1954–72) Gleba (1954–59) Golanka (1954–57) Goworowo (1954–72) Jarnuty (1954–59) Jawory Stare (1954–59) Jazgarka (1954–59) Kadzidło (1954–72) Kleczkowo (1954–68) Kołaki (← 1958–61) Kunin (1954–61) Laski Szlacheckie (1956–61) Lelis (1954–72) Malinowo Stare (1954–56) Myszyniec (1954–72) Niedźwiedź (1954–59) Nowa Wieś (← 1955–72) Nowawieś (Wschodnia) (1954–68) Olszewka (1954–61) Olszewo-Borki (1954–72) Opęchowo (1954–59) Ostrołęka (1969–72) Pasieki (1954–72) Pełty (1954–57) Piski (1954–72) Rzekuń (1954–72) Siedliska (1954–59) Stepna Stara (1954–59) Strzałki (1954–59) Suchcice (1954–68) Surowe (1954–59) Troszyn (1954–72) Wach (1954–61) Wolkowe (1954–61) Wykrot (1954–72) Zabrodzie (1961–68) Zalesie (1954–59) Zawady (1954–61) Żabin (1954–68)