Przejdź do zawartości

Benito Jerónimo Feijóo e Montenegro

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Benito Jerónimo Feijoo
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

8 października 1676
Casdemiro[1], prowincja Orense, Hiszpania

Data i miejsce śmierci

26 września 1764
Oviedo, Hiszpania

Narodowość

hiszpańska

Dziedzina sztuki

literatura, filozofia

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Benito Jerónimo Feijóo e Montenegro (ur. 8 października 1676 w Casdemiro (prow. Orense) – zm. 26 września 1764 w Oviedo) – hiszpański mnich, filozof, przedstawiciel hiszpańskiego katolickiego Oświecenia i myśliciel polityczny.

W wieku 14 lat wstąpił do zakonu Benedyktynów. Naukę pobierał w Galicji, Leonie i na uniwersytecie w Salamance. W 1709 został profesorem filozofii i teologii na uniwersytecie w Oviedo. W mieście tym przebywał i nauczał aż do śmierci.

Uważany jest za pierwszego eseistę w literaturze hiszpańskiej i zaliczany do tzw. pierwszego pokolenia hiszpańskiego Oświecenia, czyli pisarzy i myślicieli aktywnych w latach 1720-1750, podobnie jak np. Gregorio Mayáns y Siscar. Publikować zaczął dopiero około 1725 r., mając prawie pięćdziesiąt lat. Pisał przede wszystkim eseje, które sam nazywał "dyskursami". Składały się one na dwie główne serie: Teatro crítico universal (8 tomów w latach 1726-1739 i Suplement (1740), zawierające 118 artykułów) i Cartas eruditas y curiosas (5 tomów w latach 1742-1760, 164 listy).

Jego twórczość miała przede wszystkim charakter edukacyjny i popularyzatorski, typowy dla okresu Oświecenia. Podejmował najróżniejsze różne tematy: prawo, edukacja, medycyna, historia, ale także zjawiska takie jak duchy, magia czy horoskopy. Za główny cel stawiał sobie walkę z przesądami i ignorancją, w nadziei na podniesienie poziomu kulturalnego i intelektualnego społeczeństwa hiszpańskiego. Propagował nowe odkrycia w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych oraz wynalazki techniczne. Jego postawę intelektualną cechował racjonalizm i empiryzm, sądził jednak, że kwestie wiary i religii powinny być wyłączone spod oceny rozumowej.

Swymi pracami wywoływał zażarte spory i był celem licznych krytyk. Zostały one powstrzymane edyktem króla Hiszpanii Ferdynanda VI wydanym w roku 1750[1].

Był autorem powiedzenia o Machiavellim: Połowa Ziemi przeklina jego nauki, lecz prawie wszyscy działają zgodnie z nimi.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Manuel Tuñón de Lara, Julio Valdeón Baruque, Antonio Domínguez Ortiz: Historia Hiszpanii. Szymon Jędrusiak (tłum.). Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych, 1997, s. 354. ISBN 83-7052-226-2.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

J. Menéndez Peláez, I. Arellano: Historia de la literatura española. T. III. Siglos XVIII, XIX y XX. León: Everest, 2006.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Benito_Jerónimo_Feijóo_e_Montenegro&oldid=69378346”