Przejdź do zawartości

Andrzej Schinzel

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Andrzej Schinzel
Ilustracja
Andrzej Schinzel (1974)
Data i miejsce urodzenia

5 kwietnia 1937
Sandomierz

Data i miejsce śmierci

21 sierpnia 2021
Konstancin-Jeziorna

Profesor zw. doktor habilitowany nauk matematycznych
Specjalność: teoria liczb, ciała i wielomiany
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski (1958)

Doktorat

1960

Habilitacja

1962

Profesura

1967

Polska Akademia Nauk / Umiejętności
Status PAN

Członek rzeczywisty (1994),
Członek korespondent (1979)

Status PAU

Członek czynny (2004),
Członek korespondent (2002)

Doktor honoris causa
Uniwersytet w Caen – 1998
Uniwersytet Adama Mickiewicza – 2011
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie – 2012
Praca naukowa
Instytut badawczy

Instytut Matematyczny PAN

Zastępca Dyrektora ds. Naukowych
Instytut badawczy

Instytut Matematyczny PAN

Okres spraw.

1986–1989

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Komisji Edukacji Narodowej Krzyż Pro Ecclesia et Pontifice (od 1908)

Andrzej Schinzel (ur. 5 kwietnia 1937 w Sandomierzu, zm. 21 sierpnia 2021 w Konstancinie-Jeziornie[1]) – polski matematyk zajmujący się teorią liczb, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk[2], pracownik Instytutu Matematycznego PAN. Schinzel był między innymi uczniem, współpracownikiem i kontynuatorem dzieła Wacława Sierpińskiego oraz jego biografem.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Syn lekarza Zygmunta Schinzla (1887–1974) i artystki malarki Wandy Marii z d. Świeżyńskiej (1905–2001)[1][3], brat szachisty Władysława Schinzla[1]. Jako czternastolatek, w dziewiątej klasie tzw. jedenastolatki, został laureatem II Olimpiady Matematycznej (1950/51)[4], zajmując w niej pierwsze miejsce[5].

W 1958 ukończył studia na Wydziale Matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W roku 1960 uzyskał doktorat pod kierownictwem prof. Wacława Sierpińskiego. W latach 1960–1961 był stypendystą Fundacji Rockefellera w Cambridge i Uppsali[6]. Doktor habilitowany od roku 1962, profesor nadzwyczajny od roku 1967, zwyczajny od roku 1974, członek korespondent PAN od roku 1979, członek rzeczywisty od roku 1994. Pracował w Instytucie Matematycznym Polskiej Akademii Nauk. Wieloletni kierownik Zakładu Teorii Liczb i przewodniczący Rady Naukowej Instytutu Matematycznego PAN[7], a także członek Komitetu Głównego Olimpiady Matematycznej[6].

W ciągu czterdziestu lat był wydawcą czasopisma „Acta Arithmetica”. Jednym z wypromowanych przez niego doktorów był prof. Henryk Iwaniec[8].

Członek czynny Polskiej Akademii Umiejętności (2004)[9], członek zwyczajny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, członek honorowy Węgierskiej Akademii Nauk, Polskiego Towarzystwa Matematycznego i Towarzystwa Naukowego Sandomierskiego, członek korespondent Austriackiej Akademii Nauk[10], członek Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina[1]. Członek i protektor czynny Archikonfraterni Literackiej w Warszawie[11]. Trzykrotnie (1993, 2001, 2003) uczestniczył w letnich seminariach w rezydencji papieskiej w Castel Gandolfo na zaproszenie Jana Pawła II[1].

28 sierpnia 2021 roku został pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Katedralnym w Sandomierzu[12].

Dorobek naukowy i zainteresowania badawcze

[edytuj | edytuj kod]

Opublikował ok. 300 prac z zakresu matematyki[1], zarówno w Polsce, jak i za granicą. Zajmował się wieloma obszarami teorii liczb:

Współpracował też z Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, prowadząc jeden z wykładów popularnych z serii „Drogi do rzeczywistości”[13].

Był zaangażowany w działalność na rzecz krajowego środowiska naukowego. Aktywnie uczestniczył w działalności Polskiego Towarzystwa Matematycznego – w latach 1981–1983 sprawował funkcję jego wiceprezesa. W 2009 r. został członkiem honorowym[14] Polskiego Towarzystwa Matematycznego[15]. Wśród jego aktywności było uczestniczenie w redakcjach i badania z historii nauki – sprawował funkcję redaktora czasopism „Antiquitates Mathematicae” i „Acta Arithmetica”.

Publikacje książkowe

[edytuj | edytuj kod]
  • 1964: Elementary theory of numbers, Państwowe Wydawnictwo Naukowe (wraz z Wacławem Sierpińskim)
  • 1976: Wacław Sierpiński, Iskry
  • 1982: The number of zeros of polynomials in valuation rings of complete discretely valued fields, Instytut Matematyczny PAN
  • 1982: Selected topics on polynomials, University of Michigan Press
  • 1993: On reducible trinomials, Instytut Matematyczny PAN
  • 2000: Polynomials with special regard to reducibility, Cambridge University Press
  • 2005: On weak automorphs of binary forms over an arbitrary field, Instytut Matematyczny PAN (wraz z Jerzym Browkinem)
  • 2007: Elementary, analytic and geometric number theory, European Mathematical Society (wraz z Henrykiem Iwańcem)
  • 2007: Henryk Iwaniec, Władysław Narkiewicz, Jerzy Urbanowicz (wydawcy): Andrzej Schinzel – Selecta, European Mathematical Society (dwa tomy)

Odznaczenia i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

Zaszczyty państwowe i samorządowe

[edytuj | edytuj kod]

Odznaczony Krzyżem Komandorskim (2002)[16], Krzyżem Oficerskim oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[7], Medalem Komisji Edukacji Narodowej i Krzyżem „Pro Ecclesia et Pontifice”[10]. Honorowy obywatel Sandomierza (2016)[17].

Doktoraty honorowe

[edytuj | edytuj kod]

Doktor honoris causa Uniwersytetu w Caen (1998), Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (19 grudnia 2011) i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (23 lutego 2012)[18].

Inne nagrody

[edytuj | edytuj kod]

W 1982 roku otrzymał Medal im. Wacława Sierpińskiego[19], a w 1992 Medal im. Stefana Banacha[20].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f Krzysztof Burek: Pożegnanie prof. dr hab. Andrzeja Schinzla (5 kwietnia 1937, Sandomierz – 21 sierpnia 2021, Konstancin). sandomierz.eu, 23 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-24].
  2. Schinzel Andrzej, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-09-17].
  3. Andrzej Schinzel. sejm-wielki.pl. [dostęp 2021-08-23].
  4. Finaliści olimpiad matematycznych okręgu krakowskiego. krakow-om.pl. [dostęp 2020-04-08].
  5. Tadeusz Zimecki: A jednak „matma”. W: Stanisława Sufin: Mowa ojczysta: Wypisy z ćwiczeniami dla klasy VII. Aniela Świerczyńska. Wyd. ósme. T. VII. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1972, s. 225–227. [dostęp 2020-04-08].
  6. a b Prof. Andrzej Schinzel. sandomierz.eu. [dostęp 2021-08-28].
  7. a b Profesor dr hab. Andrzej Schinzel. Nekrolog. impan.pl. [dostęp 2021-08-24].
  8. Henryk Iwaniec. Mathematics Genealogy Project. nodak.edu. [dostęp 2021-08-24]. (ang.).
  9. III. Wydział Nauk Ścisłych i Technicznych. Członkowie czynni. „Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności. Rok 2018”, s. 18, 2019. Kraków: Polska Akademia Umiejętności. ISSN 1230-7033. 
  10. a b Andrzej Schinzel. Instytut Matematyczny, Polska Akademia Nauk. naukaonline.pan.pl. [dostęp 2021-08-22].
  11. Członkowie. Strona własna Archikonfraterni Literackiej. [dostęp 2017-09-21].
  12. Sandomierzanie pożegnali profesora Andrzeja Schinzla. radio.kielce.pl. [dostęp 2021-08-28].
  13. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Andrzej Schinzel, Liczby urojone, kanał Centrum Nauki Kopernik w Warszawie na YouTube, 20 października 2015 [dostęp 2021-09-15].
  14. Członkowie honorowi PTM | Polskie Towarzystwo Matematyczne [online], www.ptm.org.pl [dostęp 2024-06-20].
  15. Jerzy Kaczorowski. Andrzej Schinzel (1937–2021). „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Matematycznego”, s. 51–55, grudzień 2021. Warszawa: Polskie Towarzystwo Matematyczne. [dostęp 2024-06-19]. 
  16. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 sierpnia 2002 r. o nadaniu orderów. isap.sejm.gov.pl. [dostęp 2021-08-25].
  17. Kolejni Honorowi Obywatele Miasta Sandomierza. tsa24.com, 15 września 2016. [dostęp 2021-08-23].
  18. Doktorzy Honoris Causa. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. uksw.edu.pl. [dostęp 2021-08-23].
  19. Medal i Wykład im. Wacława Sierpińskiego. ptm.org.pl. [dostęp 2020-09-01].
  20. Medal im. Stefana Banacha. km.pan.pl. [dostęp 2021-08-25].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]