Przejdź do zawartości

Alfred Jarry

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alfred Jarry
Ilustracja
Alfred Jarry w 1896
Data i miejsce urodzenia

8 września 1873
Laval

Data i miejsce śmierci

1 listopada 1907
Paryż

Narodowość

francuska

Język

francuski

Dziedzina sztuki

dramaturg, powieściopisarz, poeta

podpis
Ojciec Ubu, patron ’patafizyki

Alfred Henry Marie Jarry (ur. 8 września 1873 w Laval, zm. 1 listopada 1907 w Paryżu) – francuski dramaturg, powieściopisarz i poeta.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Ekscentryk, zapalony cyklista, bohater setek anegdot, głośna postać paryskiej bohemy przełomu wieków. Jako poważny twórca odkryty dopiero przez surrealistów. Urodził się w zubożałej bretońskiej rodzinie mieszczańskiej. Gruntowne wykształcenie zdobył w Rennes, następnie studiował w paryskiej École Normale Supérieure. W wieku 12 lat zaczął pisywać poezję i prozę. W Paryżu jego przyjacielem został późniejszy poeta Léon-Paul Fargue. Początkowo literackich inspiracji szukał w Pieśni Maldorora Lautrémonta, potem związał się z paryską cyganerią. W 1896 roku w Théâtre de l’Oeuvre reżyser Aurélian Lugné-Poe wystawił jego najsłynniejszą farsę Ubu Król czyli Polacy. Sztuka wywołała skandal i uważana jest za antycypację teatru absurdu. Przez następne lata utrzymywał się z regularnego pisania do kilku gazet m.in. Mercure de France. Zainspirowany Wehikułem czasu H.G. Wellsa, napisał pseudonaukową pracę O budowie wehikułu czasu, tworząc w niej pojęcie patafizyki – dowcipnego połączenia metafizyki i fizyki teoretycznej. Żył życiem awangardowego artysty. Zmarł w wieku 34 lat z powodu powikłań wywołanych gruźlicą i alkoholizmem.

Napisał cykl sztuk o strasznym mieszczuchu imieniem Ubu, misterium Cezar-Antychryst, opowiadania Odwiedziny Amora, powieści: Dni i noce, Czyny i myśli doktora Faustrolla, patafizyka (1911), Nadsamiec, Miłość absolutna, Dragonka oraz setki felietonów.

Ukuł nowy wulgaryzm – „grówno” (fr. Merdre!, tłum. T. Boy-Żeleński) oraz stworzył nową „dziedzinę nauki” – patafizykę (fr. la ’Pataphysique).

Na wpół żartobliwe badania najdrobniejszych aspektów jego dzieła prowadzi założone w 1948 roku Collège de 'Pataphysique, skupiające wielu awangardowych artystów z całego świata (Eugène Ionesco, Boris Vian, Jean Baudrillard).

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. T. Żeleński (Boy) w przedmowie od tłumacza podaje, że sztukę napisał mając lat 15, w roku 1888[potrzebny przypis]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]