Łasin

Łasin
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Ratusz w Łasinie (2014)
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	grudziądzki
Gmina	Łasin
Prawa miejskie	1298-1833,; ponownie od 1860 r.
Burmistrz	Rafał Kobylski
Powierzchnia	4,79 km²
Wysokość	91,5 m n.p.m.
Populacja (31.12.2022); • liczba ludności; • gęstość	; 3080; 643 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 56
Kod pocztowy	86-320
Tablice rejestracyjne	CGR
	Położenie na mapie gminy Łasin Łasin
	Położenie na mapie Polski Łasin
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Łasin
	Położenie na mapie powiatu grudziądzkiego Łasin
	53°31′10″N 19°05′12″E/53,519444 19,086667
TERC (TERYT)	0406034
SIMC	0983557
	Urząd miejskiul. Radzyńska 2; 86-320 Łasin
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa
	BIP

Łasin (niem. Lessen) – miasto w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie grudziądzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Łasin, położone nad Jeziorem Łasińskim przy skrzyżowaniu drogi krajowej nr 16 z drogą wojewódzką nr 538.

W latach 1975–1998 miasto należało administracyjnie do województwa toruńskiego. Według danych GUS z 31 grudnia 2022 r. Łasin liczył 3080 mieszkańców^[1].

Historia

Osobne artykuły: Burmistrzowie Łasina i Historia Łasina.

Położona nad jeziorem osada istniała już w czasach panowania Bolesława Chrobrego. Potwierdza to pierwsza historyczna informacja o istnieniu osady o nazwie Łasin, która pochodzi z 1014. Prawa miejskie Łasin otrzymał od Krzyżaków w 1298. Nadania praw dokonał mistrz krajowy Meinhard z Querfurtu, który wydał przywilej na założenie miasta na prawie magdeburskim Janowi z Lasu (po łac. De Nemore). Krzyżacy otoczyli miasto murami, wałami i fosami, a przylegające do miasta jeziora i trzęsawiska naturalnie wzmacniały jego obronność. Podczas wojen Królestwa Polskiego z Krzyżakami Łasin był kilkakrotnie bezskutecznie oblegany przez Polaków (również pod wodzą króla Władysława Jagiełły). Pomimo zwycięstwa pod Grunwaldem Łasin nadal pozostał przy Zakonie. Dopiero w 1461 w dzień Wszystkich Świętych, kiedy to z uwagi na święto miasto nie posiadało należytej obrony, bramy stały otworem, a załoga była niekompletna miasto zostało zdobyte, obrabowane i spalone. Za panowania krzyżackiego Łasin należał do komturstwa (a później wójtostwa) rogozińskiego. Historycznie Łasin zaliczany jest do Ziemi Chełmińskiej.

Kalendarium

1014 – pierwsza historyczna informacja o istnieniu osady o nazwie Łasin
1298 – prawa miejskie na prawie magdeburskim
1306 – prawa miejskie na prawie chełmińskim
1455 – oddziały krzyżackie z Kwidzyna i Łasina napadły na Grudziądz i spaliły jego przedmieścia oraz spichrze.
1461 – Łasin powrócił do państwa polskiego
16 lipca 1526 – Zygmunt I Stary potwierdził przywileje nadane miastu za czasów krzyżackich
1628 – miasto zostało spalone przez Szwedów
16 kwietnia^[2] 1719 – wielki pożar w mieście
1772 – na skutek I rozbioru Polski Łasin został przyłączony do Prus
1833 – utrata praw miejskich
1860 – odzyskanie praw miejskich
1886 – wybudowano linię kolejową łączącą Łasin z Gardeją
1892 – rozebrano mury miejskie
22 stycznia 1920 – powrót Łasina do Polski
1 września 1939, około godz. 11 – miasto zostało zajęte przez wojska niemieckie.
26 stycznia 1945 – miasto zostało zdobyte przez Armię Czerwoną.

Zabytki

kościół pw. św. Katarzyny, zbudowany w 1328 na miejscu dawnego drewnianego kościoła. Archiprezbiterialny. Wielokrotnie przebudowywany w okresie od XVII do XX wieku. Obecny kościół zbudowany jest z czerwonej cegły w stylu gotyckim. Wystrój kościoła jest renesansowo-barokowy z pierwszej połowy XVIII wieku. Na chórze znajdują się organy z pierwszej połowy XIX wieku. W XIX wieku została zbudowana drewniana dzwonnica o wysokości ok. 10 m. Umieszczone są w niej trzy dzwony odlane w Gdańsku (duży w 1719 i dwa mniejsze w 1739). Kościół nigdy nie posiadał dzwonnicy murowanej.
wieża ciśnień (1893) przy Ochotniczej Straży Pożarnej w Łasinie
gmach magistratu miejskiego - ratusz (1900)
Muzeum Pożarnictwa Ziemi Pomorskiej
pomnik ofiar II wojny światowej pochodzących z Łasina i okolic zamordowanych przez Selbstschutz. Tzw. pomnik na „Magdalence” usytuowany na miejscu dawnego kościoła pod wezwaniem św. Marii Magdaleny, który został zniszczony podczas drugiej wojny szwedzkiej w 1670.

Osobny artykuł: Niemieckie represje wobec ludności Łasina (1939).

Muzeum Pożarnictwa Ziemi Pomorskiej, istniejące przy miejscowej OSP Łasin^[3].

Kościół św. Katarzyny
Klasztor SS. Karmelitanek Bosych
Spichlerz
Budynek Policji
Ratusz
Zabudowa miejska

Edukacja

Zespół Szkół Ponadpodstawowych im. Kazimierza Jagiellończyka^[4]
Zespół Szkół Publicznych w Łasinie
- Szkoła Podstawowa
Przedszkole Miejskie w Łasinie

Przedszkole Miejskie w Łasinie
Szkoła Podstawowa w Łasinie
Zespół Szkół Ponadpodstawowych w Łasinie

Sport

W 1961 powstał Ludowy Zespół Sportowy „Piast Łasin”^[5]. Początkowo sekcja piłkarska uczestniczyła w rozgrywkach w klasie „B”. W sezonie 2013/2014 sekcja piłkarska występowała w grupie toruńskiej w klasie „A”, uzyskując awans do V ligi^[6].

Sekcja tenisa stołowego w sezonie 2013/2014 uczestniczyła w rozgrywkach III ligi. 15 grudnia 2009 otworzono nowe boisko wybudowane w programie „Orlik 2012”.

Opieka zdrowotna

Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej im. Macieja z Miechowa w Łasinie
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „MEDYK”

Szpital w Łasinie
Ośrodek Zdrowia w Łasinie

Bezpieczeństwo publiczne

Komenda Miejska Policji w Grudziądzu Posterunek w Łasinie
Ochotnicza Straż Pożarna w Łasinie

Komenda Miejska Policji w Grudziądzu – posterunek w Łasinie
OSP w Łasinie
Muzeum Pożarnictwa Ziemi Pomorskiej

Religia

Na terenie miasta działalność religijną prowadzi Kościół rzymskokatolicki, do którego należy parafii katolickiej pw. św. Katarzyny, parafia należy do Diecezji toruńskiej. Łasin jest siedzibą dziekana Dekanatu Łasińskiego. Od 25.02.1995^[7] roku Łasinie znajduje się klasztor Sióstr Karmelitanek Bosych. Otrzymały one budynek klasztoru od sióstr Felicjanek (w Łasinie od 27 lutego 1922 roku^[8]). W Łasinie znajdowały się również neogotycki kościół i cmentarz ewangelicki przy ulicy Starej 1^[9]^[10]^[11] oraz cmentarz żydowski.

Demografia

Populacja

Piramida wieku mieszkańców Łasina w 2014 roku^[12].

Ludzie związani z Łasinem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Łasinem.

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Łasinie.

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b GUS, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 grudnia 2022 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-05-14] (pol.).
↑ "Geschichte des Graudenzer Kreises" Xaver Froelich
↑ OSP Łasin.
↑ News – Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Łasinie. jagiellonczyklasin.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-31)]..
↑ „Łasin Historia 1298 Teraźniejszość 1998 Przyszłość XXI w.” – Urząd Miasta i Gminy Łasin 1998 r.
↑ „Awans do V ligi uzyskali już: Tor Laskowice, Czarni Nakło, Piast Łasin i Pomowiec Kijewo Król. Dąb Barcin jest o krok od awansu. Nadal w grupie drugiej ma 2 punkty przewagi nad Notecią Gębice.” źródło: http://www.pomorska.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20140608/PILKA22/140609308.
↑ HISTORIA NASZEJ FUNDACJI. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-14)].
↑ Strona parafii św. Katarzyny w Łasinie.
↑ Kościół ewangelicki w Łasinie.
↑ Pochodzenie ołtarza nie jest znane; przypuszczano, że może został przywieziony z Łasina, jednak byłby chyba zbyt nikły dla tamtejszego dość dużego kościoła, dziś już nieistniejącego..
↑ UMiG Łasin: Cmentarz ewangelicki przy ulicy Starej z 1 połowy XIX w..
↑ Łasin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

Bibliografia

Grudziądz i okolice. Przewodnik, Grudziądzkie Towarzystwo Kultury, Biblioteka Miejska w Grudziądzu, Grudziądz, 1990
Łasin Historia 1298 Teraźniejszość 1998 Przyszłość XXI w. Urząd Miasta i Gminy Łasin, 1998

Linki zewnętrzne

Łasin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 595 .
http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=1217&q=%C5%81asin&d=0&t=0

[GUS2023-1] GUS, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 grudnia 2022 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-05-14] (pol.).

[2] "Geschichte des Graudenzer Kreises" Xaver Froelich

[3] OSP Łasin.

[4] News – Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Łasinie. jagiellonczyklasin.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-31)]..

[5] „Łasin Historia 1298 Teraźniejszość 1998 Przyszłość XXI w.” – Urząd Miasta i Gminy Łasin 1998 r.

[6] „Awans do V ligi uzyskali już: Tor Laskowice, Czarni Nakło, Piast Łasin i Pomowiec Kijewo Król. Dąb Barcin jest o krok od awansu. Nadal w grupie drugiej ma 2 punkty przewagi nad Notecią Gębice.” źródło: http://www.pomorska.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20140608/PILKA22/140609308.

[7] HISTORIA NASZEJ FUNDACJI. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-14)].

[8] Strona parafii św. Katarzyny w Łasinie.

[9] Kościół ewangelicki w Łasinie.

[10] Pochodzenie ołtarza nie jest znane; przypuszczano, że może został przywieziony z Łasina, jednak byłby chyba zbyt nikły dla tamtejszego dość dużego kościoła, dziś już nieistniejącego..

[11] UMiG Łasin: Cmentarz ewangelicki przy ulicy Starej z 1 połowy XIX w..

[populacja2016-12] Łasin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Miasto	Łasin
Wsie	Goczałki Huta-Strzelce Jakubkowo Jankowice Kozłowo Łasin-Wybudowanie Nogat Nowe Błonowo Nowe Jankowice Nowe Mosty Plesewo Przesławice Stare Błonowo Szczepanki Szonowo Szynwałd Święte Wydrzno Zawda Zawdzka Wola
Osada	Bogdanki
Kolonia wsi	Ludwichowo
Osady wsi	Gordanowo Hermanowo
Nazwy nieurzędowe	Małe Szczepanki Szonowo Królewskie
Nazwa zniesiona	Strzelce

Miasta	Łasin Radzyń Chełmiński
Gminy miejsko-wiejskie	Łasin Radzyń Chełmiński
Gminy wiejskie	Grudziądz Gruta Rogóźno Świecie nad Osą

Przynależność wojewódzka	woj. pomorskie (II RP) (1919–39) woj. pomorskie (PRL) (1945–50) woj. bydgoskie (1950–75)
Miasta (1919–75)	Łasin Radzyń Chełmiński (Radzyn) (do 1955 →)
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–54 i 1973–75)	Grudziądz Gruta Łasin Mokre (do 1954) Radzyn (do 1954) Rogóźno Świecie (nad Osą)
Gromady (1954–72)	Boguszewo (1954–61) Bursztynowo (1954–59) Dusocin (1954–59) Fijewo (1954–55 →) Gruta (1954–72) Jankowice (1954–59) Lisnowo (1954–71) Łasin (1958–72) Mokre (1954–57) Mokre (1967–72) Nicwałd (1954–72) Nowe Mosty (1954–57) Okonin (1954–68) Piaski (1954–72) Rogóżno (Rogóźno) (1954–72) Ruda (1954–72) Rudnik (1954 →) Rywałd (1954–55 →) Słup (1954–57) Szembruk (1954–59) Szonowo (1954–59) Szynych (1954–58) Świecie n/Osą (1954–72) Świerkocin (1954–66) Węgrowo Polskie (1954–57) Wydrzno (1954–72) Zielnowo (1954–55 →)

Miasta na prawach powiatu	Bydgoszcz Grudziądz Toruń Włocławek
Miasta powiatowe	Aleksandrów Kujawski Brodnica Chełmno Golub-Dobrzyń Inowrocław Lipno Mogilno Nakło nad Notecią Radziejów Rypin Sępólno Krajeńskie Tuchola Wąbrzeźno Świecie Żnin
Miasta gminne do 8 tys. mieszkańców	Barcin Bobrowniki Brześć Kujawski Chodecz Dobrzyń nad Wisłą Gąsawa Gniewkowo Górzno Izbica Kujawska Jabłonowo Pomorskie Janowiec Wielkopolski Kamień Krajeński Kcynia Kikół Kowal Kowalewo Pomorskie Lubień Kujawski Lubraniec Łabiszyn Łasin Mrocza Nieszawa Nowe Pakość Piotrków Kujawski Pruszcz Radzyń Chełmiński Skępe Strzelno Więcbork
Miasta gminne powyżej 8 tys. mieszkańców	Chełmża Ciechocinek Janikowo Koronowo Kruszwica Solec Kujawski Szubin