Pismo gotyckie
Pismo gotyckie – rodzina krojów pisma opartych na alfabecie łacińskim, o łamanych i bardzo ozdobnych konturach. Początki tego pisma datuje się na XI wiek, kiedy w kodeksach pochodzących z Francji północnej można zauważyć wyraźną tendencję do zaostrzania kształtów liter minuskuły romańskiej. W powszechnym użyciu pismo gotyckie występowało od XIII w. i używane było w Europie Zachodniej i Środkowej do późnego średniowiecza. Wyparte zostało przez tzw. pismo humanistyczne w XV wieku.
W druku pismo gotyckie oparte na teksturze po raz pierwszy zastosował Jan Gutenberg w 1455 roku do wydrukowania słynnej Biblii 42-wierszowej[1].
W druku polskim pismo gotyckie zaczęło być zastępowane okrągłą italiką od XVI w., a w XVIII w. było stosowane tylko w tzw. wydawnictwach straganowych. W Czechach natomiast gotyk przetrwał do XIX w.[2]
W krajach kręgu kultury niemieckiej i w samych Niemczech długo przetrwało przedłużenie pisma gotyckiego w postaci jego dziedziczki — pisma neogotyckiego. Pismo to było tam w powszechnym użyciu do przełomu XVIII i XIX wieku. W 1875 r. zrezygnowały z niego Dania, Norwegia i Islandia, a w 1941 r. same Niemcy, kiedy naziści zdecydowali o przejściu na antykwę, motywując to tym, że pismo neogotyckie pochodzi od Żydów[3]. Używane jest ono do dzisiaj w niektórych kantonach Szwajcarii.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Bogusław Lehman, Pismo gotyckie, [w:] Współczesne polskie drukarstwo i grafika ksia̜żki: mały słownik encyklopedyczny, Ksia̜żki o ksiażce, Wrocław: Ossolineum, 1982, s. 218, ISBN 978-83-04-00807-6 [dostęp 2023-11-17].
- ↑ Abecadło, [w:] Aleksander Brückner, Encyklopedia staropolska, t. 1, Trzaska, Evert i Michalski, 1939, kolumna 2 [dostęp 2022-07-19].
- ↑ Oryginał rozkazu Bormanna o przejściu na antykwę: [1].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- W. Semkowicz, Paleografia łacińska, Kraków 2002, s. 313–335.
- J. Szymański, Nauki pomocnicze historii, Warszawa 2004, s. 349 i n.