Saksonia-Anhalt

Saksonia-Anhalt
*Sachsen-Anhalt*
	kraj związkowy
Herb	Flaga
Państwo	Niemcy
Stolica	Magdeburg
Kod ISO 3166-2	DE-ST
Premier	Reiner Haseloff (CDU)
Powierzchnia	20 451,58 km²
Populacja (31 grudnia 2022); • liczba ludności	; 2 186 643
• gęstość	107 os./km²
Kod pocztowy	06406
	Szczegółowy podział administracyjny
Liczba miast na prawach powiatu	3
Liczba powiatów	11
Liczba gmin	218
	Liczba przedstawicieli w parlamencie
Liczba przedstawicieli w Bundesracie	4
	Położenie na mapie Niemiec;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Saksonia-Anhalt (niem. Sachsen-Anhalt, dolnoniem. Sassen-Anhalt) – kraj związkowy Niemiec, ze stolicą w Magdeburgu^[2].

Położenie

Północną część Saksonii-Anhalt stanowią równiny, wchodzące w skład Starej Marchii, gdzie leżą stare miasta hanzeatyckie jak Salzwedel, Stendal i Tangermünde. Na północnym wschodzie znajduje się teren pokryty łąkami, zwany wrzosowiskiem Colbitz-Letzling (Colbitz-Letzlinger Heide). Na południe od tego leży żyzna równina z miastami: Burg, Schönebeck (Elbe), Oschersleben (Bode), Wanzleben, Aschersleben. Na południowym zachodzie kraju leżą góry Harzu.

Na północnym wschodzie graniczy z krajem związkowym Brandenburgia, na południowym wschodzie z Saksonią, na południowym zachodzie z Turyngią oraz na północnym zachodzie z Dolną Saksonią.

Gospodarka

W regionie rozwinął się przemysł chemiczny, górniczy, maszynowy, metalurgiczny, taboru kolejowego, elektrotechniczny^[2]. Uprawia się zboże, buraki cukrowe, ziemniaki, warzywa oraz hoduje się bydło, trzodę chlewną, drób^[2].

Historia

We wczesnym średniowieczu przebiegała przez region zachodnia granica osadnictwa słowiańskiego. Zamieszkiwali tu m.in. Koledzice, Chudzicy, Nieletycy, Morzyczanie, Lesicy i Hawelanie. Znajdował się tu jeden z głównych grodów słowiańskich na Połabiu – Hobolin. W późnym średniowieczu na obszarze dzisiejszego kraju związkowego Saksonia-Anhalt istniało szereg krajów, z których najbardziej znaczącymi były Marchia Brandenburska (leżał tu jej zachodni kraniec, czyli Stara Marchia), arcybiskupstwo magdeburskie, Księstwo Saksonii-Wittenbergi oraz Anhalt (rozczłonkowany na mniejsze księstwa). W 1356 Księstwo Saksonii-Wittenbergi zostało przekształcone w Elektorat Saksonii, a w latach 1373–1415 Stara Marchia, jako część Brandenburgii, stanowiła posiadłość Korony Czeskiej. Miasto Tangermünde było drugą siedzibą Karola Luksemburskiego po Pradze.

W czasach nowożytnych na południu regionu istniały wydzielone z Elektoratu Saksonii księstwa: Księstwo Saksonii-Zeitz w latach 1657–1718, Księstwo Saksonii-Merseburga w latach 1657–1738 i Księstwo Saksonii-Weißenfels w latach 1656–1746. W 1680 arcybiskupstwo magdeburskie zostało przekształcone w świeckie księstwo i włączone do Brandenburgii, wraz z którą w 1701 zostało częścią Królestwa Prus, a region Wittenbergi znalazł się pod panowaniem królów Polski Augusta II Mocnego i Augusta III Sasa, jako część Elektoratu Saksonii w latach 1697–1763. W 1718 także Zeitz z Naumburgiem, w 1738 Merseburg, a w 1746 Weißenfels z Querfurtem znalazły się w jego granicach.

W 1807 Stara Marchia i księstwo magdeburskie zostały włączone do Królestwa Westfalii. Na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego w 1815 r. do Prus włączono Starą Marchię, Magdeburg oraz dotychczasowe północno-zachodnie ziemie Saksonii z Wittenbergą, które scalono tworząc prowincję Saksonia. W 1863 doszło do zjednoczenia ziem anhalckich w Księstwo Anhalt. W 1871 r. cały obszar został częścią Cesarstwa Niemieckiego.

Saksonia-Anhalt powstała przez administracyjne połączenie części dawnej pruskiej prowincji Saksonia, która stanowi główną część obecnego kraju związkowego, z dawnym Wolnym Krajem Anhalt i częściami dawnego księstwa Brunszwiku. W latach 1949–1990 znajdowała się w granicach NRD.

Podział administracyjny

Polsko-saski słup dystansowy z 1728 r. w Gräfenhainichen

W nawiasach skróty z tablic rejestracyjnych poszczególnych powiatów.

Miasta na prawach powiatu

Dessau-Roßlau (DE)
Halle (HAL)
Magdeburg (MD)

Powiaty ziemskie

Największe miasta

	Miasto	Populacja (31 grudnia 2022)
1	Halle (Saale)	242 083
2	Magdeburg	239 364
3	Dessau-Roßlau	79 655
4	Wittenberga / Lutherstadt Wittenberg	45 535
5	Halberstadt	40 457
6	Stendal	39 105
7	Weißenfels	39 041
8	Bitterfeld-Wolfen	37 894
9	Merseburg	34 335
10	Bernburg (Saale)	32 261

Polityka

Wybory w 2016 r.

Koalicja rządząca: koalicja CDU i SPD

Skład Landtagu:

CDU – 41
SPD – 26
Sojusz 90/Zieloni – 9
Linke – 29

Przypisy

↑ Bevölkerung am 31.12.2020 nach Nationalität und Bundesländern [online] [dostęp 2021-07-29] (niem.).
↑ ^a ^b ^c Saksonia-Anhalt, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-10-22] .

[1] Bevölkerung am 31.12.2020 nach Nationalität und Bundesländern [online] [dostęp 2021-07-29] (niem.).

[PWN-2] Saksonia-Anhalt, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-10-22] .

[1]

[2]