Mafalda (komiks)

Mafalda

Rzeźba Mafaldy w parku w Oviedo (Hiszpania)
Autor	Quino
Tematyka	młodzież, problemy społeczne
Data powstania	29 września 1964
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Argentyna
Język	hiszpański
Wydawca	Primera Plana (1964–65) El Mundo (1965–67) Siete Días Ilustrados (1968–73)

Mafalda – tytuł argentyńskich komiksów autorstwa Quino. Seria ukazywała się w latach 60. i 70. XX wieku. Główna bohaterka, tytułowa Mafalda, to dziewczynka przynależąca do argentyńskiej klasy średniej, bezkompromisowo nastawiona do świata. Jest głęboko zaangażowana w sprawy ludzkości, nie akceptuje świata w jego obecnym kształcie. Rysunki przedstawiające Mafaldę i grupę jej przyjaciół ukazywały się w Ameryce Łacińskiej, Europie i Azji w latach 1964–1973. Mafalda została przetłumaczona na ponad 30 języków, na jej podstawie powstały również dwie serie kreskówek i jeden film animowany.

Historia

Postać Mafaldy powstała w 1962 roku z myślą o historyjce reklamowej mającej ukazać się w dzienniku „Clarín”. Zleceniodawca (producent AGD) zażyczył sobie, aby jej główną bohaterką była dziewczynka o imieniu zaczynającym się na sylabę MA. Kampania reklamowa ostatecznie nie została zrealizowana, gdyż dziennik „Clarín” zerwał kontrakt z firmą.

Julián Delgado – ówczesny starszy redaktor tygodnika „Primera Plana”, a zarazem przyjaciel Quino – namówił rysownika do rozwinięcia pomysłu. W konsekwencji Mafalda zaczęła się regularnie ukazywać w wyżej wspomnianym periodyku poczynając od 29 września 1964 roku. Początkowo bohaterami rysunków byli wyłącznie Mafalda i jej rodzice. Felipe wkroczył na scenę w styczniu 1965 roku. Dwa miesiące później, na skutek prawnego konfliktu Mafalda przestała ukazywać się w Primera Plana.

15 marca tego samego roku stołeczny dziennik Mundo przystąpił do drukowania przygód Mafaldy (pięcioletniej wówczas dziewczynki). Treść historyjek miała nawiązywać do bieżących wydarzeń. W ciągu następnych tygodni Quino stworzył postaci Manolito, Susanity i Miguelita. Jednak gazeta przestała istnieć 22 grudnia 1967 roku, w momencie gdy mama Mafaldy zaszła w ciążę.

Reaktywacja Mafaldy nastąpiła sześć miesięcy później (2 czerwca 1967) za sprawą tygodnika „Siete Días Ilustrados”. Z uwagi na fakt że rysunki musiały docierać do redakcji minimum dwa tygodnie przed publikacją, komentarze Quino na temat otaczającej rzeczywistości nie mogły być tak aktualne jak w poprzednich edycjach. Grono bohaterów zostało kolejno poszerzone o Guille – brata Mafaldy – i Libertad – jej maciupeńką koleżankę. 25 czerwca 1973 roku Quino przestał regularnie tworzyć Mafaldę.

Mafalda pojawiła się jeszcze kilkakrotnie, zwłaszcza jako orędowniczka na rzecz praw człowieka. W 1976 Quino zaprojektował plakat promujący Konwencję Praw Dziecka UNICEF-u.

Postacie

• Mafalda: główna bohaterka; uwielbia brytyjski zespół The Beatles i nie cierpi zupy; ma bardzo krytyczne spojrzenie na otaczającą rzeczywistość ze zdecydowanie feministycznym zabarwieniem; jej głównym zmartwieniem są brak pokoju na świecie i nierówności społeczne; w przyszłości chce być tłumaczką i pracować dla ONZ.
• Mama: pełnoetatowa pani domu; w młodości była świetnie zapowiadającą się pianistką, jednak porzuciła studia zaraz po wyjściu za mąż; Mafalda nie może jej tego wybaczyć.
• Tata: skromny pracownik agencji ubezpieczeniowej; jego pasją są rośliny doniczkowe; jest właścicielem kultowego Citroëna 2CV.
• Felipe: najlepszy przyjaciel Mafaldy, starszy od niej o rok; ma wielki problem z wypełnianiem szkolnych obowiązków, notorycznie buja w obłokach; świetnie gra w szachy, zaczytuje się w komiksach, potajemnie kocha się w Muriel; autor wyznał, że najbardziej utożsamiał się z tą właśnie postacią.
• Manolito: kapitalista z krwi i kości; jego ojciec prowadzi dzielnicowy sklepik, w którym Manolito na co dzień pracuje; marzy mu się finansowa kariera – kocha dolary; nie znosi Beatlesów i konkurencji.
• Susanita: wzorcowa przedstawicielka burżuazji; bardzo konserwatywna; agentka patriarchatu: marzy o gromadce dzieci i roli wzorowej gospodyni domowej; obca jej jest walka o prawa kobiet; nie znosi Manolita; bardzo romantyczna i egoistyczna; ćwiczy się w uprawianiu hipokryzji doskonałej, co jednak nie zawsze jej wychodzi.
• Miguelito: młodszy od pozostałych bohaterów; bardziej infantylny i egocentryczny; jego włosy przypominają liście sałaty; ma bardzo surową i pedantyczną matkę; dziadek Miguelita z nostalgią wspomina czasy Mussoliniego i faszeruje umysł wnuka totalitarnymi ideami.
• Guille: młodszy brat Mafaldy; całkowicie uzależniony od smoczka; w przeciwieństwie do siostry uwielbia zupę; wspólnie opiekują się żółwiem zwanym Biurokracja.
• Libertad: maciupeńka koleżanka Mafaldy; jej imię oznacza Wolność; mała komunistka; marzy o rewolucji; jej matka tłumaczy książki z języka francuskiego.

Chronologia

• 15 marca 1962: Quino tworzy postać Mafaldy, która początkowo miała reklamować sprzęt AGD.
• 1964: w dodatku humorystycznym Gregorio, dołączonym do czasopisma Leoplan ukazują się trzy obrazki z Mafaldą w roli głównej.
• 29 września 1964: Mafalda zaczyna się regularnie ukazywać w tygodniku Primera Plana; Mafaldzie towarzyszy na razie jej tata.
• 6 października 1964: na scenę wkracza mama Mafaldy.
• 19 stycznia 1965: pojawia się Felipe.
• 15 marca 1965: Quino nawiązuje współpracę z dziennikiem El Mundo; Mafalda idzie do przedszkola.
• 29 marca 1965: Quino rysuje Manolito.
• 6 czerwca 1965: Mafalda zdobywa pierwszą koleżankę – Susanitę.
• luty 1966: Mafalda poznaje Miguelito.
• sierpień 1967: mama Mafaldy zachodzi w ciążę.
• 22 grudnia 1967: dziennik El Mundo przestaje istnieć i rysunki nie ukazują się przez następnych pięć miesięcy.
• 21 marca 1968: na świat przychodzi Guille, jednak przygody Mafaldy nadal nie są publikowane.
• 2 czerwca 1968: Mafalda zaczyna się ukazywać na łamach tygodnika Siete Días Ilustrados (cztery razy w tygodniu).
• końcówka 1969: tata Mafaldy kupuje Citroëna 2CV (ekonomiczne autko, typowe dla argentyńskiej klasy średniej lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych).
• luty 1970: Mafalda spotyka Libertad.
• 25 czerwca 1973: ukazuje się ostatni tom Mafaldy.
• 1976: Quino tworzy plakat z Mafaldą w roli głównej w ramach kampanii promującej Deklarację Praw Dziecka.

W Polsce w 1985 r. w cyklu Literatura na Świecie dla dzieci i młodzieży ukazała się kompilacja Mafalda.

Pozostałe informacje

• miasto Buenos Aires postanowiło oddać cześć Mafaldzie nazywając jeden ze stołecznych placów jej imieniem
• na fasadzie budynku, w którym Quino mieszkał i tworzył przygody Mafaldy znajduje się tablica pamiątkowa (ulica Chile 371 w dzielnicy San Telmo)
• na stacji metra Perú (linia A) znajduje się mural poświęcony Mafaldzie
• rysunek Quino pojawił się też w dość makabrycznych okolicznościach; w 1976 miała miejsce tzw. Masakra z San Patricio, w której zamordowanych zostało trzech księży pallotynów i dwóch seminarzystów; na ciele jednej z ofiar znaleziono rysunek, na którym Mafalda mówi co następuje wskazując na policyjną pałkę: „To patyk do tępienia ideologii”