Mircea Lucescu
Data i miejsce urodzenia | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Pozycja | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kariera juniorska | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kariera seniorska[a] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kariera reprezentacyjna | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kariera trenerska | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dorobek medalowy | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
Odznaczenia | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mircea Lucescu (wym. [ˈmirt͡ʃe̯a luˈt͡ʃesku]; ur. 29 lipca 1945 w Bukareszcie) – rumuński piłkarz, w czasie kariery zawodniczej występujący na pozycji napastnika, oraz trener piłkarski. Z wykształcenia jest ekonomistą, absolwentem Akademii Ekonomicznej w Bukareszcie[1].
Jako zawodnik przez czternaście lat bronił barw Dinama Bukareszt. Po zakończeniu piłkarskiej kariery rozpoczął pracę szkoleniową. Pierwsze kroki w tym zawodzie stawiał jako selekcjoner reprezentacji Rumunii, z którą jako pierwszy w historii awansował do mistrzostw Europy, oraz trener Dinama Bukareszt (mistrzostwo Rumunii). Od lat 90 XX wieku pracuje głównie za granicą. Przez prawie osiem lat prowadził drużyny z Włoch (w tym Inter Mediolan), jednak największe osiągnięcia zanotował z zespołami z Turcji i Ukrainy. Zdobył z nimi mistrzostwa tych krajów (łącznie siedem) oraz wygrywał rozgrywki międzynarodowe. Z Galatasaray SK wywalczył Superpuchar UEFA, a z Szachtarem Donieck Puchar UEFA.
W rankingu IFFHS na najlepszego trenera piłkarskiego na świecie w latach 1996–2010 zajął 46. miejsce, ex aequo ze swoim rodakiem Anghelem Iordănescu[2]. W podobnym zestawieniu, obejmującym lata 2001–2010, był 31[3].
Jest ojcem Răzvana Lucescu, byłego piłkarza i trenera, selekcjonera reprezentacji Rumunii w latach 2009–2011.
Kariera szkoleniowa
Dość niespodziewanie, bez wcześniejszego doświadczenia w pracy szkoleniowej, został w 1982 roku selekcjonerem reprezentacji Rumunii. Dwa lata później świętował z nią pierwszy w historii awans do mistrzostw Europy. Mimo słabego występu na Euro 1984, niespełna 40 letni szkoleniowiec zachował stanowisko, głównie dlatego, że cieszył się ogromnym poparciem piłkarzy i kibiców. Z posady trenera kadry został zwolniony w 1986 roku po przegranych eliminacjach do Mistrzostw Świata 1986.
Przez cztery lata był szkoleniowcem Dinama Bukareszt, z którym w 1990 roku, zdobywając mistrzostwo Rumunii, przełamał trwającą od kilku lat ligową hegemonię Steauy Bukareszt.
Od 1990 roku pracuje za granicą (z krótkimi epizodami w Rapidzie Bukareszt). Lata 90 XX w. spędził we Włoszech, ale w kraju nad Tybrem powodziło mu się różnie. Dwukrotnie prowadzone przez niego drużyny spadały z Serie A (Pisa Calcio w sezonie 1990-91 i Brescia Calcio w sezonie 1992-93), ale i dwukrotnie do włoskiej ekstraklasy awansował z Brescią. W 1999 roku został trenerem Interu. W Mediolanie spędził jednak niespełna cztery miesiące i po słabych wynikach został zastąpiony przez Anglika Roya Hodgsona.
Największy sukces w karierze według Mircei: nie Galatasaray czy Szachtar, ale zwycięstwo nad Włochami w 1983[4].
W czasie pracy w Brescii miał także sprowadzić innego swojego rodaka, Florin Răducioiu[5].
1981–1986: reprezentacja Rumunii
36 letni Lucescu otrzymał nominację na selekcjonera kadry jesienią 1981, kiedy jego poprzednikowi, Valentinowi Stănescu, nie udało się awansować do Mundialu 1982. Rumuni w eliminacjach do tego turnieju zajęli trzecie miejsce, za Węgrami i Anglią, z którą wprawdzie wygrali w Bukareszcie 2:1, ale z powodu słabszych występów w pozostałych meczach nie awansowali na mistrzostwa. Lucescu w roli trenera kadry zadebiutował w ostatnim spotkaniu kwalifikacji: zremisowanym 0:0 ze Szwajcarią.
1985–1990: Dinamo Bukareszt
Rywalizacja Dinama ze Steauą w latach 1985–1990[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sezon | Rozgrywki[7] | Wynik Steaua–Dinamo | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1985–1986 | L | 1–0 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
L | 1–2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
P | 0–1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1986–1987 | L | 3–0 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
L | 1–1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
P | 1–0 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1987–1988 | L | 0–0 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
L | 3–3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
P | przerwany | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1988–1989 | L | 0–0 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
L | 2–1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
P | 1–0 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1989–1990 | L | 0–3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
L | 2–2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
P | 4–6 |
W listopadzie 1985 Lucescu, który był jeszcze selekcjonerem reprezentacji Rumunii, został zatrudniony w charakterze trenera klubowego w Dinamie Bukareszt. Jego władzom zależało na znanym i związanym z drużyną szkoleniowcu, bo coraz ostrzejsza w połowie lat 80 XX w. stawała się rywalizacja ze Steauą Bukareszt. Oba kluby były popierane i finansowane przez konkurujące ze sobą czynniki polityczne: Steauę wspierała rodzina dyktatora Nicolae Ceaușescu i przedstawiciele rumuńskiego wojska, a Dinamo MSW i Securitate[8]. Kiedy w 1985 Steaua odzyskała po siedmioletniej przerwie tytuł mistrza kraju, działacze Dinama postanowili wzmocnić zespół nowymi piłkarzami oraz trenerem Lucescu, cieszącym się dużą popularnością w Rumunii i nie związanym z rodziną Ceaușescu. Kilka miesięcy później, we wrześniu 1986, mimo dobrych wyników drużyny narodowej, Lucescu został zwolniony z funkcji selekcjonera. Jego miejsce zajął były trener Steauy Emeric Jenei. Lucescu oraz niektórzy obserwatorzy sugerowali, że za dymisją szkoleniowca stała rodzina Ceaușescu[4][9][10].
Kilka tygodni przed otrzymaniem wypowiedzenia Lucescu zdobył pierwsze trofeum jako trener Dinama. Po pokonaniu Steauy 1:0 klub wygrał Puchar Rumunii. W kolejnych latach tym rozgrywkom towarzyszyły rozmaite kontrowersje. Trzy razy z rzędu w meczach finałowych mierzyły się ze sobą Dinamo i Steaua, i za każdym razem zwyciężali ci ostatni[11]. Jednak kilkakrotnie podważano uczciwość tych wyników, zarzucając działaczom Steauy kupno meczów[12][13]. Podobne oskarżenia formułowano w kontekście spotkań ligowych: Steaua zdobyła tytuł mistrza kraju trzy razy z rzędu (1986–1987, 1987–1988 i 1988–1989); za każdym razem kończyła sezon, nie zaznając ani jednej porażki[14][15][16]. Dinamo zawsze było drugie. Lucescu od kilku lat mówi wprost, że mistrzostwa Rumunii zostały mu ukradzione przez Steauę[17]. Powiedział m.in.:
W Dinamie mieliśmy bardzo dobrą drużynę. Mogliśmy pokonać każdego, o każdej porze. Kiedy w 1986 zwyciężyliśmy Steauę w finale Pucharu Rumunii, Valentin Ceaușescu w ramach rewanżu wymienił władze federacji piłkarskiej. Niedługo potem zostałem zdymisjonowany ze stanowiska selekcjonera bez podania przyczyny, a Steaua zaczęła kolekcjonować tytuły mistrza kraju[18].
Hegemonię Steauy udało się przełamać dopiero po upadku Ceaușescu: Dinamo odzyskało – po sześcioletniej przerwie – mistrzostwo kraju w sezonie 1989–1990[19]. Te rozgrywki były zresztą najbardziej udane w całym okresie pracy Lucescu w tym klubie. Po wysokim zwycięstwie (6:4) nad Steauą Rumun zdobył wtedy drugi w swojej trenerskiej karierze Puchar Rumunii[20], a także zanotował pierwszy poważny sukces międzynarodowy. W rozgrywkach Pucharu Zdobywców Pucharów 1989–1990 Dinamo dotarło do półfinału. Po drodze pokonało albański Dinamo Tirana, grecki Panathinaikos Ateny oraz jugosłowiański Partizan Belgrad, w którego barwach grali wówczas m.in. Predrag Mijatović i Zlatko Zahovič[21]. W dwumeczu półfinałowym klub Lucescu okazał się słabszy od belgijskiego RSC Anderlechtu (0:1 i 0:1). Obok półfinału Pucharu Europy Mistrzów Klubowych 1983–1984 jest to najlepszy wynik w historii Dinama. Chociaż rozgrywki 1989–1990 okazały się najlepsze, to klub z Bukaresztu pod wodzą Lucescu już wcześniej dobrze sobie radził w grach międzynarodowych: w pierwszych czterech latach jego pracy dochodził odpowiednio do 1/16 finału (1986–1987 i 1987–1988) oraz ćwierćfinału (1988–1989) Pucharu Zdobywców Pucharów.
„Dla mnie Lucescu to jeden z najlepszych trenerów świata. Jedynym jego problemem i zarazem pechem było to, że nie miał okazji trenować naprawdę dobrej drużyny.”
W okresie pracy w Dinamie Lucescu zbudował zespół w dużej mierze wokół reprezentantów Rumunii, z którymi współpracował jako selekcjoner. Spośród uczestników Euro 1984 w Dinamie w latach 1985–1990 grali: bramkarz Dumitru Moraru, obrońcy Ioan Andone, Mircea Rednic, Michael Klein i Ion Zare, napastnicy Rodion Cămătaru, Marin Dragnea i Ionel Augustin. Rumun wprowadzał do pierwszej jedenastki także zawodników młodego pokolenia: w kadrze Dinama na sezon 1989–1990 znaleźli się bramkarz Bogdan Stelea, pomocnik Ioan Lupescu i napastnik Florin Răducioiu[23], czyli zawodnicy z podstawowego składu reprezentacji na Mundial 1994, na którym Rumunia doszła do ćwierćfinału. Gwiazdą w tym okresie był jednak Cămătaru, który zasłynął tym, że w 1987 zdobył Europejski Złoty But za strzelenie 44 bramek w 33 meczach; w późniejszych latach wielokrotnie zresztą podważano uczciwość tego wyczynu[24]. Asystentem Lucescu był w tym okresie Florin Cheran, były piłkarz Dinama.
W późniejszych latach kilkakrotnie pojawiały się informacje, że Lucescu powróci do pracy w Dinamie. Według mediów władze klubu były blisko pozyskania Rumuna jesienią 2008, kiedy Lucescu był o krok od zwolnienia z Szachtara Donieck[25]. Miano mu zaoferować olbrzymie pełnomocnictwa, w tym decydowanie o transferach i udział w akcjonariacie klubu, a w zamian Lucescu miał awansować z klubem do Ligi Mistrzów[25]. Trener powiedział, że jest skłonny przyjąć tę propozycję, jednak najpierw musi wypełnić kontrakt z Szachtarem, który obowiązywał do lata 2009[25]. Wtedy jednak ukraińska drużyna zdobyła Puchar UEFA i oferta z Dinama straciła na aktualności. Chociaż wówczas wyraził zainteresowanie powrotem do Dinama, to już dwa lata później stanowczo stwierdził, że nie wyobraża sobie ponownej pracy w tym klubie[26].
1998–1999: Inter Mediolan
Zatrudnieniu Rumuna w Interze Mediolan w grudniu 1998 towarzyszyły kontrowersje. Lucescu zastąpił bowiem na stanowisku pierwszego trenera 60-letniego Luigiego Simoniego w tym samym dniu, w którym otrzymał on nagrodę dla najlepszego trenera Serie A[27]. Simoni doprowadził Inter do zwycięstwa w finale Pucharu UEFA 1998. Kiedy odchodził, klub był na piątym miejscu w tabeli włoskiej ekstraklasy ze stratą siedmiu punktów do lidera, ACF Fiorentiny. Kilka dni wcześniej jego podopieczni zapewnili sobie awans do ćwierćfinałów Pucharu Włoch[28] oraz Ligi Mistrzów, po zwycięstwie 3:1 z Realem Madryt[22]. Oficjalną przyczyną niespodziewanego zwolnienia Simoniego był mało efektowny styl gry Interu[22].
Dziennikarze przypominali, że w żadnym z poprzednich włoskich zespołów Lucescu sobie nie poradził. Rumun odpierał te zarzuty, mówiąc, że należy go oceniać po obecnych wynikach[22]. Według umowy, jaką zawarł z prezesem Interu, Massimo Morattim, miał prowadzić klub przez pół roku, do lipca 1999, a potem zostać szkoleniowcem drużyny młodzieżowej. Jego miejsce w pierwszym zespole miał zająć Marcello Lippi[27][29].
„Lucescu ma silną osobowość, jest świetnym fachowcem i – co najważniejsze – gwarantuje zmianę stylu gry na bardziej ofensywny.”
Lucescu otrzymał szansę pracy w klubie, w którym w sezonie 1998–1999 grali m.in. reprezentanci Włoch (Gianluca Pagliuca, Giuseppe Bergomi i Roberto Baggio), Francji (Youri Djorkaeff), Argentyny (Diego Simeone i Javier Zanetti), Chile (Iván Zamorano) i Portugalii (Paulo Sousa)[30]. Gwiazdą zespołu był 23-letni Brazylijczyk Ronaldo, wicemistrz świata z 1998. Piłkarzem, z którym Rumun szczególnie dobrze się rozumiał, był Roberto Baggio; zaprosił go nawet do Rumunii na polowanie na gęsi[31]. Lucescu od razu zapowiedział, że od swoich zawodników będzie wymagał większej skuteczności i widowiskowości, zmienił także ustawienie na bardziej ofensywne 3-4-3 lub 3-5-2[22]. Z dwoma napastnikami Inter wystąpił w pierwszym meczu pod wodzą Lucescu; na San Siro jego podopieczni w spotkaniu ligowym wygrali 4:1 z AS Romą. Dziennikarze zauważyli, że doszło wtedy do niecodziennej sytuacji, ponieważ oba włoskie kluby prowadzili trenerzy ze wschodu Europy (szkoleniowcem Romy był Czech Zdeněk Zeman)[32].
Jednak w kolejnych grach Inter wygrywał znacznie rzadziej; od stycznia do marca 1999 klub z Mediolanu rozegrał trzynaście meczów w Serie A, z czego zwyciężył tylko w czterech (trzy remisy i sześć porażek). Z głównymi rywalami w walce o mistrzostwo kraju piłkarze Lucescu albo przegrywali (0:1 z S.S. Lazio) albo remisowali (0:0 z Juventusem i 2:2 z A.C. Milanem). Chociaż wyniki nie były najlepsze, to raczej nie kwestionowano efektownego stylu gry; jak pisał polski dziennikarz po zwycięstwie Interu 5:2 nad S.S. Lazio w ćwierćfinale Pucharu Włoch: „Lucescu obiecywał kibicom widowiskową grę i słowa dotrzymał”[33]. W zwycięskich spotkaniach ligowych mediolańczycy wygrywali dużą ilością bramek (4:1 z Romą, 6:2 z AC Venezią, 5:1 z Cagliari Calcio i 5:1 z FC Empoli).
Do słabych występów doszły także problemy dyscyplinarne. Lucescu wyrzucił z drużyny Portugalczyka Paulo Sousę, który powiedział mediom, że piłkarze nie wiedzą właściwie, jak mają grać[34]. Także dziennikarze zwracali uwagę na to, że „Inter posiada wielu gwiazdorów światowego futbolu, ale nie tworzą oni rozumiejącego się kolektywu”[35]. Kilka dni po wyrzuceniu Sousy, 21 marca 1999, zawodnicy przegrali 0:4 w meczu ligowym z Sampdorią; trener natychmiast podał się do dymisji[36]. Zostawił Inter na dziewiątym miejscu w tabeli[29]. Inter nie tylko zawodził w lidze, ale także odpadł – po porażce w dwumeczu z Manchesterem United (0:2 i 1:1) – z ćwierćfinału Ligi Mistrzów[37]. Jedynym osiągnięciem Rumuna w czasie jego trzymiesięcznej pracy w Mediolanie był awans do półfinału Pucharu Włoch. Po latach trener przyznał, że w całej swojej karierze żałuje najbardziej rozstania z Interem[26].
Dla Lucescu było to jednocześnie pożegnanie z Serie A, bo już nigdy później nie pracował w żadnym włoskim klubie. O futbolu z Italii nie ma zresztą dobrego zdania. W 2003 powiedział:
Kiedy sędzia rozpoczyna mecz, drużyny na całym świecie dążą do zdobycia bramki. Ale nie we Włoszech, bo tam oba zespoły przystępują natychmiast do heroicznej obrony rezultatu 0:0.[38]
2000–2004: Galatasaray SK i Beşiktaş JK
Latem 2000 Lucescu przyjął propozycję Galatasaray SK, czyli klubu, który kilka tygodni wcześniej – jako pierwszy z Turcji – wygrał rozgrywki międzynarodowe (Puchar UEFA)[39]. Jego poprzednik Fatih Terim po czterech udanych latach pracy w Stambule wyjechał do Włoch i został szkoleniowcem ACF Fiorentiny. Według dziennikarzy Rumun miał zarabiać tyle, co Terim, czyli blisko 1 milion marek niemieckich[40]. W porównaniu z drużyną, którą prowadził Turek, z najważniejszych graczy zdecydował się odejść tylko napastnik Hakan Şükür (do Interu Mediolan), ale jego miejsce zajął utytułowany Brazylijczyk Mário Jardel z FC Porto. W Stambule pozostali bramkarz Cláudio Taffarel, reprezentanci Turcji (Emre Belözoğlu, Bülent Korkmaz, Ümit Davala i Hasan Şaş) oraz rodacy Lucescu, Gheorghe Hagi i Gheorghe Popescu[40]. Zresztą – jak sugerowali niektórzy dziennikarze – Rumun został trenerem Galatasaray właśnie z rekomendacji Hagiego i Popescu[41], bowiem początkowo faworytem działaczy był Francuz Luis Fernández[42]. Wzbudziło to obawy, czy ich wpływ na szkoleniowca nie będzie zbyt duży i czy dominacja Rumunów nie zakończy się tak, jak przygoda Lucescu z Brescią Calcio (spadek do Serie B)[41].
Początek pracy Lucescu w Stambule był bardzo dobry; w jednym tygodniu klub awansował do fazy grupowej Ligi Mistrzów oraz wygrał 2:1 z Realem Madryt w meczu o Superpuchar Europy. Galatasaray zdobył to trofeum jako pierwszy w historii zwycięzca Pucharu UEFA[43]. Lucescu powiedział, że zespół turecki wygrał zasłużenie, choć wyraźnie sprzyjało mu szczęście. Odniósł się także do swojego poprzednika:
Chciałbym jeszcze powiedzieć, że część sukcesu należy przypisać Fatihowi Terimowi[43]
Dobrą passę klub utrzymał przez całą jesień 2000. Awansował do drugiej rundy Ligi Mistrzów, wyprzedzając Rangers i AS Monaco[44], a w lidze tureckiej po rundzie jesiennej zajmował pierwsze miejsce, mimo porażki w meczu derbowym (1:3) z Beşiktaşem JK[45]. Dotarł też do półfinału Pucharu Turcji[46] (ostatecznie przegrał w nim po rzutach karnych z Fenerbahçe SK). Ostatecznie wyniki w grach Ligi Mistrzów okazały się najlepsze w całej historii Galatasaray; klub wygrał rozgrywki grupowe drugiej rundy (wyprzedził A.C. Milan i Paris Saint-Germain) i zagrał w ćwierćfinale. Jego rywalem był Real Madryt, w którego składzie grali wówczas m.in. Iker Casillas, Roberto Carlos, Raúl, Steve McManaman i Luís Figo[47]. W pierwszym meczu turecki zespół po pierwszej połowie przegrywał 0:2, ale – jak pisał dziennikarz – „po zmianie stron podopieczni Lucescu pokazali klasę i charakter”[48], i strzelili trzy bramki. Jednak w spotkaniu rewanżowym w Madrycie przegrali 0:3[49]. Nigdy później żadnemu innemu trenerowi Galatasaray nie udało się dojść z tym klubem tak wysoko w Lidze Mistrzów.
Osiągnięcia Lucescu w klubach tureckich (2000–2004) | ||||
---|---|---|---|---|
Klub | Sezon | Süper Lig | Puchar Turcji | rozgrywki europejskie |
GAL | 2000–2001 | 2. | półfinał | Superpuchar Europy, ćwierćfinał LM |
GAL | 2001–2002 | 1. | runda eliminacyjna | 1/8 finału LM |
BEŞ | 2002–2003 | 1. | ćwierćfinał | ćwierćfinał PU |
BEŞ | 2003–2004 | 3. | 1/16 finału | runda grupowa LM, III runda PU |
Dobrym występom na arenie europejskiej nie towarzyszyły udane mecze w lidze. Galatasaray po raz pierwszy od pięciu lat nie zdołał obronić tytułu mistrzowskiego, ponadto w ciągu sezonu piłkarze tego klubu byli bohaterami kilku skandali. Mário Jardel głośno domagał się wpisania na listę transferową (otrzymał propozycję przejścia do Benfiki Lizbona), a kapitan Gheorghe Hagi w spotkaniu z Gençlerbirliği SK opluł i znieważył sędziego[50]. Sam Lucescu zasłynął z ostrych wypowiedzi o arbitrach; kiedy po meczu drugiej rundy Ligi Mistrzów z Deportivo La Coruña Niemiec Hartmut Strampe pokazał czerwoną kartkę dla tureckiego piłkarza i podyktował rzut karny dla Hiszpanów, Rumun powiedział, że „to nie Strampe prowadził mecz, lecz tłum kibiców na trybunach”[51].
Niepowodzenie w rozgrywkach ligowych spowodowało, że z klubu zaczęli odchodzić najważniejsi do tej pory piłkarze. W okresie przygotowawczym do sezonu 2001–2002 Galatasaray sprzedało bramkarza Cláudia Taffarela, napastnika Mário Jardela, rozgrywającego Emre Belözoğlu, a nieco później także Gheorghe Popescu, Ümita Davalę i Hakana Ünsala. Latem 2001 piłkarską karierę zakończył natomiast Gheorghe Hagi[52]. Lucescu był jednym z trzech byłych selekcjonerów (obok Anghela Iordănescu i Emerica Jeneia), prowadzących reprezentację Rumunii przeciw Reszcie Świata w jego pożegnalnym benefisie[53]. Listę nowych zawodników otwierał rodak trenera, Radu Niculescu, oraz trzech Kolumbijczyków: Faryd Mondragón, Jersson González i Gustavo Victoria[54].
W czasie meczu Ligi Mistrzów 2001–2002 z AS Roma doszło do zamieszek na stadionie. Miał w nich ucierpieć także trener Lucescu, uderzony przez jednego z włoskich policjantów[55].
Kilka miesięcy później jego nazwisko pojawiło się w kontekście pracy selekcjonera reprezentacji Rumunii po tym, jak zdymisjonowano Victora Pițurkę, mimo iż wywalczył on awans do Euro 2000[56]. Trener został odwołany z inicjatywy Gheorghe Hagiego i innych starszych piłkarzy[57]. W gronie jego następców wymieniano Lucescu, Anghela Iordănescu i Ladislaua Bölöniego, jednak działacze wybrali 63-letniego Emerica Jeneia.
„Trener Lucescu nie akceptuje porażek. Jeśli coś nam nie wyjdzie, wylewa nam na głowy pomyje, miesza z błotem.”
2004–2016 Szachtar Donieck
Na początku pracy w Szachtarze wyraził zainteresowanie sprowadzeniem swojego rodaka, Adriana Mutu, który został zawieszony przez Chelsea FC za stosowanie narkotyków[59].
W Szachtar bardzo duże pieniądze inwestował Rinat Achmetow; przed sezonem 2006–2007 tylko na transfery wydał ponad 100 milionów dolarów[60]. Jak mówił Mariusz Lewandowski, Polak grający w Szachtarze w latach 2001–2010, „zwycięstwa na Ukrainie przestały Achmetowowi wystarczać. Mieliśmy pokazać się w Europie, sprawić, żeby o Doniecku było głośno nie tylko na wschodzie.”[61].
Lucescu długo nie potrafił przekonać do siebie właściciela Szachtara, Rinata Achmetowa. Wielokrotnie w mediach pojawiały się informacje o planach jego zwolnienia[62]. Najbliżej dymisji Rumun był jesienią 2008, kiedy Szachtar odpadł z Ligi Mistrzów, a w lidze po rundzie jesiennej zajmował dopiero piąte miejsce[63][64]. Dziennikarze przypominali, że podobna sytuacja miała miejsce rok wcześniej, kiedy Szachtar zajął ostatnie miejsce w grupie w Lidze Mistrzów, a piłkarze publicznie mówili o „braku atmosfery w drużynie”[65]. Lucescu przetrwał na stanowisku oba te kryzysy.
Dziennikarze podkreślali, że Lucescu buduje Szachtar według wzorca: napastników i ofensywnych pomocników sprowadza z Brazylii, a bramkarzy, obrońców i pomocników defensywnych z Europy Środkowo-Wschodniej[66]. Szachtar dotarł do ćwierćfinału Ligi Mistrzów 2010–2011, w którym przegrał z późniejszym zwycięzcą rozgrywek, FC Barceloną (1:5 i 0:1). Była to już piąta konfrontacja między tymi zespołami w ostatnich latach[66].
Po niespodziewanej dymisji Myrona Markewicza ze stanowiska selekcjonera reprezentacji Ukrainy jesienią 2010, Lucescu był jednym z głównych kandydatów na jego następcę[67].
21 maja 2016 roku po wygraniu w ostatnim meczu sezonu Pucharu Ukrainy opuścił doniecki klub[68].
2016–2017 Zenit Petersburg
24 maja 2016 roku podpisał dwuletni kontrakt z zespołem rosyjskiej ligi – Zenitem. W maju 2017 roku rozstał się z klubem z powodu niewystarczających wyników zespołu[69].
Od 2017 reprezentacja Turcji
W sierpniu 2017 Lucescu został oficjalnie ogłoszony selekcjonerem reprezentacji Turcji[70].
Odznaczenia
- Order „Za zasługi” III klasy: 2006[71]
- 22 maja 2009 Prezydent Rumunii nadał mu Krzyż Kawalerski Orderu Gwiazdy Rumunii w uznaniu zasług w karierze piłkarskiej i trenerskiej (zwycięstwo w Pucharze UEFA)[72].
- 26 maja 2009 Prezydent Ukrainy nadał mu Order „Za zasługi” II klasy za zwycięstwo w Pucharze UEFA[73]
- tytuł Zasłużonego Mistrza Sportu Ukrainy: 2009[74]
- Order „Za zasługi” I klasy: 2011[75]
Sukcesy
Kariera piłkarska
|
Kariera szkoleniowa
|
|
Przypisy
- ↑ Shakhtar Donetsk: coaching staff (Dostęp 2 listopada 2011).
- ↑ Tylko dwu trenerów z Europy Środkowo-Wschodniej znalazło się wyżej od nich: Czech Karel Brückner (15) i Ukrainiec Walery Łobanowski (35). W rankingu pojawił się jeszcze jeden szkoleniowiec z Rumunii, Victor Pițurcă (127). Pełny ranking: IFFHS: Najlepsi trenerzy piłkarscy świata, 1996-2010 (Dostęp 20 lipca 2011).
- ↑ Razem z Juande Ramosem i Rudim Völlerem. Z Europy Środkowo-Wschodniej tylko Czech Karel Brückner (14) zajął lepsze miejsce. Pełny ranking: Najlepsi trenerzy piłkarscy świata, 2001-2010 (Dostęp 1 listopada 2011).
- ↑ a b Libertatea.ro: Mircea Lucescu împlineşte azi 65 de ani: «Ceauşescu m-a îndepărtat de la naţională» (Dostęp 2 listopada 2011).
- ↑ Książęce marzenia, „Gazeta Wyborcza”, 155, 6 lipca 1994.
- ↑ Opracowano na podstawie: [1] (Dostęp 2 listopada 2011).
- ↑ L: liga (pierwszy mecz i rewanż), P: finał Pucharu Rumunii.
- ↑ Jak pisał w 1995 rumuński współpracownik „Piłki Nożnej”, Răzvan Toma: „W latach 80 XX w. sytuacja w rumuńskim futbolu była jasna. Liczyły się tylko dwa kluby z Bukaresztu – Steaua i Dinamo. Pierwszy wspierało wojsko oraz syn Nicolae Ceaușescu, Valentin. Za drugim stała milicja. Oba miały wręcz nieograniczone możliwości finansowe i organizacyjne. Potrafiły zniszczyć każdego, kto stanął im na drodze”. Zob. R. Toma. Albo sponsorzy, albo transfery, „Piłka Nożna”, nr 2, 10 stycznia 1995, s. 19.
- ↑ Jak sugerował Tomasz Lipiński Lucescu został zwolniony z funkcji selekcjonera właśnie ze względu na swoją popularność, o którą miał był zazdrosny Nicolae Ceaușescu. Zob. T.Lipiński. Jak grom z jasnego nieba, „Piłka Nożna”, 50, 15 grudnia 1999, s. 41.
- ↑ Sam Lucescu przyznał po latach, że ma żal do rodziny dyktatora za zwolnienie go z reprezentacji. Jego zdaniem stało się tak, bo „nie był z nią w żaden sposób związany”. GDP.ro: Mircea Lucescu: „Regretul carierei este că familia Ceauşescu m-a îndepărtat de la naţională” (Dostęp 2 listopada 2011).
- ↑ RSSSF: Romania Cup Finals (Dostęp 24 sierpnia 2011).
- ↑ Generał odchodzi natychmiast, „Gazeta Wyborcza”, nr 67, 19 marca 1996, s. 23.
- ↑ Pośród licznych skandali związanych ze Steauą w tym okresie, polski dziennikarz, Jacek Barański, przytoczył jeden najbardziej – jego zdaniem – znamienny. Pisał wiosną 1989: „Wielkim skandalem zakończył się rozegrany w czerwcu ubiegłego roku jubileuszowy, pięćdziesiąty finał krajowego pucharu z udziałem Steauy i Dinama. Steaua prowadziła 1:0 aż do 87 minuty, kiedy to Dinamu udało się wyrównać. Tuż przed końcowym gwizdkiem, gdy wszyscy spodziewali się dogrywki, Steaua strzeliła drugiego gola. Sędzia prowadzący spotkanie w pierwszej chwili uznał go, lecz widząc uniesioną chorągiewkę liniowego, zmienił swoją decyzję mimo agresywnych protestów piłkarzy Steauy. Ci, niezadowoleni z werdyktu, pożegnali się z publicznością i, odmawiając przystąpienia do dogrywki, zniknęli w szatni. Mimo to, specjalna komisja, powołana przez Związek Piłkarski i Wydział Rady Państwa ds. Kultury Fizycznej i Sportu, uznała, że druga bramka dla wojskowych zdobyta została prawidłowo i tym samym ogłosiła ich zdobywcami krajowego pucharu w 1988!”. Zob. J. Barański. Przed meczem Polska-Rumunia. Sukcesy... skandale, „Piłka Nożna”, nr 14, 4 kwietnia 1989, s. 6.
- ↑ RSSSF: Romania 1986/87 (Dostęp 24 sierpnia 2011).
- ↑ RSSSF: Romania 1987/88 (Dostęp 24 sierpnia 2011).
- ↑ RSSSF: Romania 1988/89 (Dostęp 24 sierpnia 2011).
- ↑ Prosport.ro: „Gigi Becali e mai rău ca Ceauşescu! Mircea Lucescu şi-a făcut carieră pe 'blaturi' (Dostęp 2 listopada 2011).
- ↑ Ziare.com: Mircea Lucescu ataca furibund Steaua (Dostęp 2 listopada 2011).
- ↑ RSSSF: Romania 1989/90 (Dostęp 2 listopada 2011).
- ↑ RomianianSoccer.ro: Romanian Cup – Season 1989 – 1990 (Dostęp 2 listopada 2011).
- ↑ NationalFootballTeams: Partizan Belgrad 1989-1990 (Dostęp 2 listopada 2011).
- ↑ a b c d e f T.Lipiński. Jak grom z jasnego nieba. Lucescu zamiast Simoniego, „Piłka Nożna”, 50, 15 grudnia 1998, s. 41.
- ↑ NationalFootballTeams.com: Dinamo Bucureşti 1989-1990 (Dostęp 2 listopada 2011).
- ↑ Jak pisał Henryk Górecki na ten wyczyn strzelecki Cămătaru składały się wszystkie zespoły ligi. Miała to być nagroda pocieszenia dla Dinama za zdominowanie rozgrywek przez Steauę. „Ponieważ w lidze Dinamo grało o pietruszkę, umawiano się, że w pierwszej połowie Camataru zaliczał swój haracz bramkowy, a po przerwie rywale odrabiali straty uzyskując potrzebne punkty. Padały rezultaty: 4:4, dwukrotnie po 3:3, 2:3, 3:4, 4:5.” Zob. H.Górecki. Piłka w kryzysie, „Encyklopedia piłkarska FUJI. World Cup 1994”, Katowice 1994, s. 132.
- ↑ a b c Porsport.ro: La Dinamo vine Sir Mircea Lucescu! (Dostęp 2 listopada 2011).
- ↑ a b Ziare.com: Mircea Lucescu: Nu voi reveni niciodata la Dinamo! (Dostęp 2 listopada 2011).
- ↑ a b RB. Nagrodzony zwolniony, „Gazeta Wyborcza”, 282, 2 grudnia 1998, s. 36.
- ↑ Lip. Inter Mediolan. Pod znakiem paradoksów, „Piłka Nożna”, 1, 5 stycznia 1999, s. 43.
- ↑ a b RB. Lewa noga Siniszy M., „Gazeta Wyborcza”, 68, 22 marca 1999, s. 36.
- ↑ Ligi w Europie. Sezon 1998/1999, „Biblioteczka Piłki Nożnej”, 5, listopad-grudzień 1998, s. 45.
- ↑ AHR, AP. Strzelał do gęsi, „Gazeta Wyborcza”, 28, 3 lutego 1999, s. 31.
- ↑ T.Lipiński. 511 minut i... wystarczy', „Piłka Nożna”, 51/52, 22–29 grudnia 1998, s. 60–61.
- ↑ T.Lipiński. Prezent dla Lazio i Batistuty, „Piłka Nożna”, 5, 2 lutego 1999, s. 45.
- ↑ KG. Uśpiony geniusz, „Rzeczpospolita”, 18 marca 1999.
- ↑ Z.Mroziński. Real za burtą!, „Piłka Nożna”, 12, 23 marca 1999, s. 41.
- ↑ MC. Kronika futbolowa, „Rzeczpospolita”, 22 marca 1999.
- ↑ LOP. Inter Diabły wzięły, „Gazeta Wyborcza”, 53, 4 marca 1999, s. 30.
- ↑ PK. Głód w Mediolanie, „Rzeczpospolita”, 7 maja 2003.
- ↑ L.Orłowski i R.Rogalski. Okno na świat, „Piłka Nożna”, 21, 23 maja 2000, s. 38.
- ↑ a b H.Górecki. Wszystko dla Galatasaray, „Piłka Nożna”, 32, 8 sierpnia 2000, s. 35.
- ↑ a b M.Gilarski. Alpay i Oktay, czyli części zamienne, „Piłka Nożna”, 34, 22 sierpnia 2000, s. 25.
- ↑ Przegląd wydarzeń, „Piłka Nożna”, 26, 27 czerwca 2000, s. 8.
- ↑ a b K.Profus. Cim Bom Bom, „Piłka Nożna”, 35, 29 sierpnia 2000, s. 37.
- ↑ ZM. Bez Juve i Barcy, „Piłka Nożna”, 46, 14 listopada 2000, s. 38.
- ↑ MaSz. Posiłki z Bułgarii, „Piłka Nożna”, 43, 24 października 2000, s. 37.
- ↑ MaSz. Hat-trick Noumy, „Piłka Nożna”, 6, 6 lutego 2001, s. 37.
- ↑ L.Orłowski. Tak gra Liga Mistrzów, „Piłka Nożna”, 13, 27 marca 2001, s. 22.
- ↑ P.Mydłowski. Czas rewanżów, „Piłka Nożna”, 15, 10 kwietnia 2001, s. 38.
- ↑ L.Orłowski. Noc Figo, „Piłka Nożna”, 17, 24 kwietnia 2001, s. 38.
- ↑ MaSZ. Turcja, „Piłka Nożna”, 12, 20 marca 2001, s. 37.
- ↑ NK. Pocieszenia i oskarżenia, „Rzeczpospolita”, 22 lutego 2001.
- ↑ OK. Adieu Hagi. „Gazeta Wyborcza”, dodatek „Sport”, nr 98, 26 kwietnia 2001, s. 39.
- ↑ L.Orłowski. Gheorghe Hagi. Genialny raptus, „Piłka Nożna”, 16, 17 kwietnia 2001, s. 38–39.
- ↑ NationalFootballTeam. Galatasaray SK, sezon 2001-2002 (Dostęp 1 listopada 2011).
- ↑ LOP. Jak Mussolini, „Gazeta Wyborcza”, 63, 15 marca 2002, s. 2.
- ↑ MC. Kronika futbolowa, „Rzeczpospolita”, 5 listopada 1999.
- ↑ Pițurcă rozpoczął proces odsuwania od reprezentacji graczy z pokolenia, które dotarło do ćwierćfinału Mundialu 1994, i zastępowania ich młodszymi. Hagi stanął na czele grupy buntowników. Przedstawił kierownictwu federacji ultimatum; odejdzie albo Pițurcă albo on zakończy karierę reprezentacyjną. Niedługo potem szkoleniowiec został zwolniony. Zob. Biblioteczka Piłki Nożnej. Finaliści EURO 2000, s. 14–15.
- ↑ M.Kołodziejczyk. W tej drużynie jest magia. Rozmowa z Mariuszem Lewandowskim, „Rzeczpospolita”, 14 listopada 2007.
- ↑ NM. Zła droga, „Rzeczpospolita”, 30 października 2004.
- ↑ KG. Oaza piłkarskiego szczęścia, „Rzeczpospolita”, 9 sierpnia 2006.
- ↑ R.Błoński. Puchar UEFA dla Polaka? Rozmowa z Mariuszem Lewandowskim, „Gazeta Wyborcza”, 117, 20 maja 2009, s. 36.
- ↑ M.Kołodziejczyk. Mariusz Lewandowski z ostatnim Pucharem UEFA, „Rzeczpospolita”, 21 maja 2009.
- ↑ P.Wilkowicz. To idzie Barcelona i demoluje, „Rzeczpospolita”, 8 grudnia 2008.
- ↑ S.Szczepłek. Barcelona wygrywa wszystko, „Rzeczpospolita”, 23 października 2008.
- ↑ D.Wołowski. Gorzej już być nie może. Rozmowa z Mariuszem Lewandowskim, „Gazeta Wyborcza”, 285, 6 grudnia 2007, s. 35.
- ↑ a b M.Kołodziejczyk, Inter upokorzony, „Rzeczpospolita”, 6 kwietnia 2011.
- ↑ M.Kołodziejczyk. Dumka o nadziei, „Rzeczpospolita”, 3 września 2010.
- ↑ Офіційно. Луческу залишає Шахтар – UA-Футбол.
- ↑ Zenit rozstał się z Mirceą Lucescu – eurosport.interia.pl [online], sport.interia.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Mircea Lucescu trenerem reprezentacji Turcji. sport.interia.pl. [dostęp 2017-08-02].
- ↑ УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ № 697/2006 – Офіційне представництво Президента України. president.gov.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-06)]..
- ↑ Comunicat de presă: Decrete de decorare, www.presidency.ro, 22 maja 2009.
- ↑ Указ Президента України № 349/2009. president.gov.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-11)]., www.president.gov.ua, 26 maja 2009.
- ↑ Луческу и футболистам присвоили звания «заслуженных» | Футбольный клуб Шахтер (Донецк) | Официальный сайт.
- ↑ UA-Футбол. Янукович наградил Мирчу Луческу орденом „За заслуги” 1 степени.
Bibliografia
- Biografia na oficjalnej stronie Mircei Lucescu. lucescu.ro. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-06)]. (rum.)
- Profil na Romaniansoccer.ro (ang.)
- Odznaczeni Orderem Gwiazdy Rumunii
- Odznaczeni Orderem „Za zasługi” (Ukraina)
- Piłkarze Corvinulu Hunedoara
- Piłkarze Dinama Bukareszt
- Reprezentanci Rumunii w piłce nożnej
- Rumuńscy trenerzy piłkarscy
- Selekcjonerzy reprezentacji Rumunii w piłce nożnej mężczyzn
- Trenerzy piłkarzy Corvinulu Hunedoara
- Trenerzy piłkarzy Beşiktaşu JK
- Trenerzy piłkarzy Dinama Bukareszt
- Trenerzy piłkarzy Brescii Calcio
- Trenerzy piłkarzy AC Reggiana 1919
- Trenerzy piłkarzy Galatasaray SK
- Trenerzy piłkarzy Interu Mediolan
- Trenerzy piłkarzy Rapidu Bukareszt
- Trenerzy piłkarzy Szachtara Donieck
- Trenerzy piłkarzy Zenitu Petersburg
- Trenerzy piłkarzy Dynama Kijów
- Trenerzy Zdobywców Pucharu UEFA i Ligi Europy UEFA
- Selekcjonerzy reprezentacji Turcji w piłce nożnej mężczyzn
- Ludzie urodzeni w Bukareszcie
- Uczestnicy Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 1970
- Urodzeni w 1945