Meluzyna
Meluzyna – kobieca postać z legend i folkloru. Według jednej z najbardziej znanych literackich wersji opowieści o Meluzynie, spisanej w latach 1387-1393 przez Jehana czy Jeana d'Arras, dworzanina księcia Jana de Berry, była to czarodziejka. Gdy wyszła za mąż, kazała złożyć swojemu małżonkowi obietnicę, że nigdy nie będzie próbował zobaczyć jej w sobotę - w przeciwnym razie na jego ród miało spaść nieszczęście. Mąż nie dotrzymał obietnicy i kiedy Meluzyna w sobotę brała kąpiel, zajrzał do łazienki. Okazało się, że od pasa w dół jej ciało miało formę wężowego ogona. Przerażony mąż przemilczał to, co zobaczył, jednak gdy odkrycie tajemnicy ściągnęło na rodzinę zapowiadane nieszczęścia w postaci wewnętrznych waśni, nie mógł powstrzymać się od czynienia wyrzutów żonie. Urażona Meluzyna rzuciła się z okna, a w powietrzu zamieniła się w skrzydlatego węża.
Meluzynę i jej męża uznawano za założycieli rodu Lusignan. Legenda o nadprzyrodzonej genealogii Lusignanów znana była o wiele wcześniej niż jej wersja literacka, bo już w XII wieku, za czasów Gwidona de Lusignan, króla Jerozolimy i Cypru. W XIV-wiecznej opowieści Jeana d'Arras ów król Cypru występuje, pod zmienionym imieniem Uriens, jako pierworodny syn Meluzyny.
W sztuce terminem meluzyna określa się figurkę kobiety z ogonem ryby lub węża, zazwyczaj umieszczaną na dziobie statku.
Bibliografia
- Piękna Meluzyna. Cudowna historia o morskiej pannie i jej walecznym potomstwie. W: Tadeusz Żabski, Jolanta Ługowska (opr.): Piękne historie o niezłomnym rycerzu Zygfrydzie, pannie wodnej Meluzynie, królewnie Magielonie i świętej Genowefie. Antologia jarmarcznego romansu rycerskiego. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 1992, s. 41-75. ISBN 83-7091-001-7.
- Tadeusz Żabski: Proza jarmarczna XIX wieku. Próba systematyki gatunkowej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1993.