Złoczów

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 4 maj 2010, była oparta na tej wersji.

Złoczów (ukr. Золочів, ros. Золочев) – miasto; obecnie w zachodniej Ukrainie w obwodzie lwowskim, w dekanacie złoczowskim; od 1523 do 1772 w województwie ruskim, w latach 1918-1939 miasto powiatowe w województwie tarnopolskim; nad Złoczówką (dopływem Bugu) w paśmie wzgórz Woroniaków i Gołogór; ważna stacja kolejowa na linii Lwów – Tarnopol. 22,4 tys. mieszkańców (szacunek na 2006). Stwierdzono, że Złoczów i okolice to najstarsze miejsca osadnictwa, znajdujące się w obecnych granicach państwa Ukraina, sięgające czasów prehistorycznych.^{[potrzebny przypis]}

Historia

Pierwsze wzmianki historyczne

1180 pod nazwą Radzicze – pod koniec XIII w. stała tam drewniana warownia, spalona w XIV i XV w. podczas najazdu Tatarów krymskich,
1442 już jako Złoczów, własność Jana z Sienna.

Historia

15 września 1523 – prawa miejskie (król Zygmunt I Stary).
Własność m.in. rodzin Sienieńskich z Sienna, Górków, Sobieskich (od 1552 należał do Marka Sobieskiego, dziadka króla Jana), Radziwiłłów (od 1740), Komarnickich (XIX w.).
Ormianie, którzy w XVI w. osiedlali się w Złoczowie i w regionie, przyczynili się do rozwoju handlu.
W latach 1634-1636, Jakub Sobieski (ojciec przyszłego króla Jana) ufortyfikował Złoczów, a na miejscu dawnej warowni wybudował zamek, który wzmocnił czterema bastionami, które zdobiły herby: Janina, Gozdawa, Rawicz i Herburt.
Jakub Sobieski (syn Jana III Sobieskiego) założył w Złoczowie kolegium pijarskie, w którym po 1760 r. wykładał m.in. Onufry Kopczyński (autor pierwszej gramatyki j. polskiego); uczęszczał Ignacy Zaborowski (autor pierwszych polskich tablic logarytmicznych).
W latach 1772-1918 roku – miasto w Królestwie Galicji i Lodomerii w Cesarstwie Austriackim.

27 maja 1809 r. - w ramach wojny polsko-austriackiej i marszu spod Zamościa oraz po wejściu do Galicji, płk Piotr Strzyżewski ze swoim oddziałem ruszył na południe na Złoczów, zdobywając miasto bez walki. Prezesem polskiego rządu złoczowskiego mianował Tomasza Dąbskiego, a wiceprezesem Kownackiego.

W latach 1772-1918 Złoczów wraz z miejscowościami: Zarzecze, Zazula, Folwarki i Woroniaki zamieszkiwało 9473 osób (wg spisu ludności z 1857). Parafia rzymskokatolicka i greckokatolicka loco.
W 1797 miasto strawił pożar. Nowi właściciele, Komarniccy (od 1801), odrestaurowali zamek na swoją rezydencję, którą w 1834 wydzierżawili na koszary. W roku 1872 rząd austriacki nabył zamek od sukcesorów Komarnickich i przeznaczył go na budynek dla sądu i więzienie.
Miasto wróciło do dawnej świetności w 2. połowie XIX w.
Pożar w 1903 ponownie zniszczył miasto.
Podczas I wojny światowej, w rejonie miasta, toczyły się walki rosyjsko-austriackie (1914 i 1915) i rosyjsko-niemieckie (1917), w wyniku których m.in. zniszczono zamek Sobieskich.
sierpień 1920 r. walki pod Złoczowem w ramach wojny polsko-bolszewickiej.
w okresie międzywojennym Złoczów był garnizonem 52 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych i 12 Pułku Artylerii Lekkiej.
13 marca 1928 Szczepan Grzeszczyk polski pilot sportowy wykonał pierwszy w Polsce lot żaglowy na Łysej Górze koło Złoczowa, na szybowcu CW-I konstrukcji Wacława Czerwińskiego
W latach 1939-1941 miasto okupowali Sowieci. Polskich mieszkańców deportowano w głąb ZSRR. W czerwcu 1941 NKWD urządziło w zamku katownię, w której dokonało mordu na Polakach, Ukraińcach i Żydach.
W latach 1941-1944 miasto znajdowało się pod okupacja niemiecką. W zamku Sobieskich, Gestapo urządziło miejsce kaźni. 4 lipca 1941 nacjonaliści ukraińscy, wspólnie z Niemcami wymordowali część Żydów, zamieszkujących Złoczów. Do 1943 w mieście znajdowało się Getto.
W latach 1945-1991 miasto w Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej.
Od 1991 Złoczów znajduje się w granicach niepodległej Ukrainy. Słynie z przemysłu lekkiego, spożywczego, materiałów budowlanych oraz z zakładów sprzętu radiowego.

Zabytki

zamek Sobieskich (obecnie własność Lwowskiej Galerii Obrazów),
figura św. Jana koło zamku, postawiona w miejscu, w którym król Jan III kazał stracić zbuntowanych osadników z Woroniak,
cerkiew unicka Św. Mikołaja (najstarsza świątynia w mieście, konsekrowana w XVI w.),
kościół Bernardynów (wzniesiony w latach 1624-1626; od XIX w. cerkiew unicka),
dawny kościół Pijarów (1730),
synagoga wybudowana przez Jakuba Sobieskiego w 1724,
Kaplica Poległych Bohaterów, wybudowana w latach 1923-1924 na miejscowym cmentarzu. W kaplicy spoczywają zwłoki 22 oficerów i żołnierzy polskich, poległych w Złoczowie w czasie walk w latach 1918-1920.