Przejdź do zawartości

Potok Oliwski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycję użytkownika 46.175.234.171 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Halfbricking.
Znacznik: Wycofanie zmian
Panek (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
 
Linia 48: Linia 48:


Sąsiednie dolinki obsługiwane są przez dopływy potoku. Obszar źródłowy jednego z dopływów ([[Potok Prochowy]]) objęty jest ochroną (''[[Rezerwat przyrody Źródliska w Dolinie Ewy]]''), a natomiast dolinka innego potoku ([[Potok Rynarzewski]] dl. 3,4 km<ref>[http://www.infoeko.pomorskie.pl/InformacjeZbiorcze/2007/Szczegoly/27 Stan wód powierzchniowych wymienionych wyżej - klasa wód wg Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska 25 listopada 1991 Dz. U. Nr 116 poz. 503: według badań prowadzonych przez WIOŚ w Gdańsku do roku 2003 włącznie ( kl I-wody przydatne do zaopatrzenia ludności, kl II-wody przydatne do urządzania kąpielisk, kl III wody dla potrzeb rolnictwa, non-wody pozaklasowe), Infoeko]</ref>) zajęta jest przez [[Gdański Ogród Zoologiczny]]. Pozostałe imienne dopływy to [[Potok Bobrowy]] oraz [[Potok Czystej Wody]]<ref>{{cytuj stronę | autor = | url =http://web.archive.org/web/20110219011438/http://www.gdansk.pl/turystyka,320,2838.html | tytuł =Ważniejsze miejsca i obiekty zabytkowe w Oliwie – Oliwski Potok | opublikowany =Urząd Miejski w Gdańsku | data dostępu =2008-09-02}}</ref>.
Sąsiednie dolinki obsługiwane są przez dopływy potoku. Obszar źródłowy jednego z dopływów ([[Potok Prochowy]]) objęty jest ochroną (''[[Rezerwat przyrody Źródliska w Dolinie Ewy]]''), a natomiast dolinka innego potoku ([[Potok Rynarzewski]] dl. 3,4 km<ref>[http://www.infoeko.pomorskie.pl/InformacjeZbiorcze/2007/Szczegoly/27 Stan wód powierzchniowych wymienionych wyżej - klasa wód wg Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska 25 listopada 1991 Dz. U. Nr 116 poz. 503: według badań prowadzonych przez WIOŚ w Gdańsku do roku 2003 włącznie ( kl I-wody przydatne do zaopatrzenia ludności, kl II-wody przydatne do urządzania kąpielisk, kl III wody dla potrzeb rolnictwa, non-wody pozaklasowe), Infoeko]</ref>) zajęta jest przez [[Gdański Ogród Zoologiczny]]. Pozostałe imienne dopływy to [[Potok Bobrowy]] oraz [[Potok Czystej Wody]]<ref>{{cytuj stronę | autor = | url =http://web.archive.org/web/20110219011438/http://www.gdansk.pl/turystyka,320,2838.html | tytuł =Ważniejsze miejsca i obiekty zabytkowe w Oliwie – Oliwski Potok | opublikowany =Urząd Miejski w Gdańsku | data dostępu =2008-09-02}}</ref>.

Jest [[Jednolita część wód|jednolitą częścią wód]] powierzchniowych Potok Oliwski o [[Typologia wód powierzchniowych|typie]] potok nizinny (PN). Do 2023 miał kod PLRW20001847994, następnie PLRW20000947994<ref>{{Cytuj | tytuł = Karta charakterystyki JCWP | url = http://karty.apgw.gov.pl:4200/api/v1/jcw/pdf?code=RW20000947994 | opublikowany = Hydroportal | data dostępu = 2024-07-26 | typ nośnika = pdf}}</ref>. W 2022 jego [[Stan ekologiczny wód|potencjał ekologiczny]] oceniono jako słaby, o czym zadecydował stan [[Makrozoobentos|makrobezkręgowców bentosowych]], podczas gdy parametry fizykochemiczne z reguły mieściły się w kryteriach stanu dobrego<ref>{{Cytuj | tytuł = Ocena stanu jednolitych części wód rzek i zbiorników zaporowych w latach 2016-2021 na podstawie monitoringu – tabela | url = https://wody.gios.gov.pl/pjwp/publication/RIVERS/88 | opublikowany = Portal Jakości Wód Powierzchniowych GIOŚ | data dostępu = 2024-07-26 | typ nośnika = xlsx}}</ref>.


== Historia ==
== Historia ==

Aktualna wersja na dzień 11:50, 26 lip 2024

Potok Oliwski
Ilustracja
Wodospad w Parku Oliwskim po dawnym młynie VII
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Lokalizacja

Gdańsk

Rzeka
Długość 9,57[1] km
Powierzchnia zlewni

28,7 km²

Średni przepływ

0,291 m³/s

Źródło
Miejsce Złota Karczma
Wysokość

140 m n.p.m.

Współrzędne

54°22′43″N 18°30′30″E/54,378611 18,508333

Ujście
Recypient Zatoka Gdańska
Miejsce

Jelitkowo

Wysokość

0 m n.p.m.

Współrzędne

54°25′30″N 18°36′02″E/54,425000 18,600556

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, po lewej znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „źródło”, powyżej na prawo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „ujście”

Potok Oliwski (Radosna Struga) (kaszub. Òlëwskô Strëga) (w dolnym odcinku zwany również „Potokiem Jelitkowskim” bądź „Jelitkowską Strugą”) – jeden z głównych cieków odwadniających obszar Lasów Oliwskich, spływający ze strefy krawędziowej wysoczyzny kaszubskiej znajdującej się na terenie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego i uchodzący bezpośrednio do Zatoki Gdańskiej.

Staw na Potoku Oliwskim w Lasach Oliwskich
Jeden z ocalałych, młyn IX w Oliwie
Potok Oliwski w Parku Oliwskim
Ujście Potoku Oliwskiego do Zatoki Gdańskiej w Jelitkowie

Przebieg

[edytuj | edytuj kod]

Źródła znajdują się na wysokości ok. 140 m n.p.m. w Złotej Karczmie. W początkowym biegu przecina drogę ekspresową S6, i dalej w swym odcinku źródłowym płynie wartkim nurtem poprzez Dolinę Bobrów. Wpływając do Doliny Radości przyjmuje stosunkowo duży lewy dopływ (Potok Zajączkowski, zwany też Dziczym Potokiem[2]) zwiększający w dwójnasób ilość wiedzionej wody.

Dysponując od tego miejsca znaczną ilością wód został w przeszłości zagospodarowany poprzez wykorzystanie energii spadku. Na jego drodze (aż niemal po same ujście) wybudowany został szereg urządzeń, z których najbardziej znane są młyny[3] oraz Kuźnia Wodna w Oliwie.

Potok płynie dalej poprzez Oliwę, zasilając w wodę stawy parkowe, a następnie w kierunku wschodnim aż po swe ujście w Jelitkowie.

Sąsiednie dolinki obsługiwane są przez dopływy potoku. Obszar źródłowy jednego z dopływów (Potok Prochowy) objęty jest ochroną (Rezerwat przyrody Źródliska w Dolinie Ewy), a natomiast dolinka innego potoku (Potok Rynarzewski dl. 3,4 km[4]) zajęta jest przez Gdański Ogród Zoologiczny. Pozostałe imienne dopływy to Potok Bobrowy oraz Potok Czystej Wody[5].

Jest jednolitą częścią wód powierzchniowych Potok Oliwski o typie potok nizinny (PN). Do 2023 miał kod PLRW20001847994, następnie PLRW20000947994[6]. W 2022 jego potencjał ekologiczny oceniono jako słaby, o czym zadecydował stan makrobezkręgowców bentosowych, podczas gdy parametry fizykochemiczne z reguły mieściły się w kryteriach stanu dobrego[7].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Do 1945 roku dolna część przepływu potoku nosiła nazwę niemiecką Glettkaubach.

Przy Potoku Oliwskim i jego dopływach funkcjonowało w ciągu wieków ponad dwadzieścia młynów[8] i zakładów przemysłowych pracujących dzięki sile wody. Numerowane były pod prąd potoku – od I młyna w Jelitkowie, do XXIV w Dolinie Krzaczastego Młyna[9]. Zespół młynów nad Potokiem Oliwskim w większości został zniszczony przez czas i różne okoliczności (wojny, pożary, brak gospodarza). Dokonane w przeszłości zagospodarowanie całego potoku jest przykładem na wykorzystanie naturalnych możliwości środowiska do rozwoju gospodarczego określonej przestrzeni osiedleńczej. Ten unoszący się w przestrzeni duch miejsca (genius loci) spowodował, iż właśnie w Dolinie Radości w oparciu o wody potoku, założył swoje poletko doświadczalne Instytut Budownictwa Wodnego PAN.

Ostatnimi czasy obserwuje się nasilone parcie miasta dążącego w swej ekspansji do własnego zagospodarowania (zabudowy) tego obszaru. Widomym dowodem tego nacisku jest nadanie obiektowi fizjograficznemu jakim jest Dolina Radości miana osiedla.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]