Dysfagia: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Przyczyny: drobne merytoryczne |
→Przyczyny: drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
||
Linia 28: | Linia 28: | ||
, [[stwardnienie rozsiane]]<ref name="Prosiegel-2004">{{Cytuj pismo | nazwisko = Prosiegel | imię = M. | nazwisko2 = Schelling | imię2 = A. | nazwisko3 = Wagner-Sonntag | imię3 = E. | tytuł = Dysphagia and multiple sclerosis. | czasopismo = Int MS J | wolumin = 11 | numer = 1 | strony = 22-31 | miesiąc = Apr | rok = 2004 | doi = | pmid = 15125813 }}</ref>, guzy [[Pień mózgu|pnia mózgu]], [[stwardnienie zanikowe boczne]]<ref name="Watts-2001">{{Cytuj pismo | nazwisko = Watts | imię = CR. | nazwisko2 = Vanryckeghem | imię2 = M. | tytuł = Laryngeal dysfunction in Amyotrophic Lateral Sclerosis: a review and case report. | czasopismo = BMC Ear Nose Throat Disord | wolumin = 1 | numer = 1 | strony = 1 | miesiąc = | rok = 2001 | doi = | pmid = 11722802 }}</ref>, [[Neuropatia|neuropatie]] obwodowe (np. w przebiegu [[cukrzyca|cukrzycy]], [[sarkoidoza|sarkoidozy]], [[choroby układowe tkanki łącznej|chorób układowych tkanki łącznej]], [[błonica|błonicy]], [[zatrucie jadem kiełbasianym|zatrucia jadem kiełbasianym]], [[Zespół Guillaina-Barrégo|zespołu Guillaina-Barrégo]]), [[Porażenie opuszkowe|zespół opuszkowy]] i [[zespół rzekomoopuszkowy|rzekomoopuszkowy]], [[choroba Parkinsona]], [[pląsawica Huntingtona]], [[Kiła układu nerwowego|wiąd rdzenia]], guzy głowy i szyi, zabiegi operacyjne w tym rejonie, choroby mięśni: [[dystrofia]], [[miastenia]], nowotwory i stany zapalne jamy ustnej i gardła, [[uchyłek Zenkera]], zaburzenia czynnościowe, zaburzenia koordynacji [[górny zwieracz przełyku|górnego zwieracza przełyku]], [[Wole (tarczyca)|wole]], [[choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa]], ciała obce<ref name="szczeklik">{{Cytuj książkę | nazwisko =Szczeklik (red)| imię =Andrzej|autor link=Andrzej Szczeklik | tytuł = Choroby wewnętrzne : stan wiedzy na rok 2010 | data = 2010 | wydawca = Medycyna Praktyczna | miejsce = Kraków | isbn = 978-83-7430-255-5 | strony = 760-762 }}</ref>. |
, [[stwardnienie rozsiane]]<ref name="Prosiegel-2004">{{Cytuj pismo | nazwisko = Prosiegel | imię = M. | nazwisko2 = Schelling | imię2 = A. | nazwisko3 = Wagner-Sonntag | imię3 = E. | tytuł = Dysphagia and multiple sclerosis. | czasopismo = Int MS J | wolumin = 11 | numer = 1 | strony = 22-31 | miesiąc = Apr | rok = 2004 | doi = | pmid = 15125813 }}</ref>, guzy [[Pień mózgu|pnia mózgu]], [[stwardnienie zanikowe boczne]]<ref name="Watts-2001">{{Cytuj pismo | nazwisko = Watts | imię = CR. | nazwisko2 = Vanryckeghem | imię2 = M. | tytuł = Laryngeal dysfunction in Amyotrophic Lateral Sclerosis: a review and case report. | czasopismo = BMC Ear Nose Throat Disord | wolumin = 1 | numer = 1 | strony = 1 | miesiąc = | rok = 2001 | doi = | pmid = 11722802 }}</ref>, [[Neuropatia|neuropatie]] obwodowe (np. w przebiegu [[cukrzyca|cukrzycy]], [[sarkoidoza|sarkoidozy]], [[choroby układowe tkanki łącznej|chorób układowych tkanki łącznej]], [[błonica|błonicy]], [[zatrucie jadem kiełbasianym|zatrucia jadem kiełbasianym]], [[Zespół Guillaina-Barrégo|zespołu Guillaina-Barrégo]]), [[Porażenie opuszkowe|zespół opuszkowy]] i [[zespół rzekomoopuszkowy|rzekomoopuszkowy]], [[choroba Parkinsona]], [[pląsawica Huntingtona]], [[Kiła układu nerwowego|wiąd rdzenia]], guzy głowy i szyi, zabiegi operacyjne w tym rejonie, choroby mięśni: [[dystrofia]], [[miastenia]], nowotwory i stany zapalne jamy ustnej i gardła, [[uchyłek Zenkera]], zaburzenia czynnościowe, zaburzenia koordynacji [[górny zwieracz przełyku|górnego zwieracza przełyku]], [[Wole (tarczyca)|wole]], [[choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa]], ciała obce<ref name="szczeklik">{{Cytuj książkę | nazwisko =Szczeklik (red)| imię =Andrzej|autor link=Andrzej Szczeklik | tytuł = Choroby wewnętrzne : stan wiedzy na rok 2010 | data = 2010 | wydawca = Medycyna Praktyczna | miejsce = Kraków | isbn = 978-83-7430-255-5 | strony = 760-762 }}</ref>. |
||
Do najczęstszych chorób wywołujących dysfagię przełykową należą: [[nowotwory przełyku]] (zwłaszcza [[rak przełyku]]), [[rak żołądka|rak wpustu]], zwężenie pozapalne przełyku, zwężenie po oparzeniu przełyku, [[pierścień Schatzkiego]], ciała obce, [[uchyłki przełyku]], ucisk na przełyk od zewnątrz przez nowotwory lub tętniaki, [[Achalazja przełyku|achalazja]] wpustu, [[rozlany skurcz przełyku]] (przełyk korkociągowaty), [[bolesne skurcze przełyku]] (przełyk typu dziadka do orzechów), [[zespół Plummera-Vinsona]]<ref name="Ganesh-2008">{{Cytuj pismo | nazwisko = Ganesh | imię = R. | nazwisko2 = Janakiraman | imię2 = L. | nazwisko3 = Sathiyasekaran | imię3 = M. | tytuł = Plummer-Vinson syndrome: an unusual cause of dysphagia. | czasopismo = Ann Trop Paediatr | wolumin = 28 | numer = 2 | strony = 143-7 | miesiąc = Jun | rok = 2008 | doi = 10.1179/146532808X302170 | pmid = 18510825 }}</ref>, [[Twardzina|twardzina układowa]], [[zapalenie przełyku]], [[choroba refluksowa przełyku]], [[dysfagia czynnościowa]], [[cukrzyca]], [[choroba Chagasa]], wpływ leków ([[azotany]], [[antagoniści kanału wapniowego]], [[Ksantyna|metyloksantyny]])<ref name="szczeklik"/>. |
|||
=== Choroby wywołujące dysfagię przełykową === |
|||
* nowotwory [[przełyk]]u |
|||
* zwężenie pozapalne przełyku |
|||
* zwężenie po oparzeniu przełyku |
|||
* [[pierścień Schatzkiego]] |
|||
* ciała obce |
|||
* [[uchyłki przełyku]] |
|||
* ucisk na przełyk od zewnątrz przez nowotwory lub tętniaki |
|||
* [[achalazja]] wpustu |
|||
* rozlany skurcz [[przełyk]]u ([[przełyk korkociągowaty]]) |
|||
* bolesne skurcze [[przełyk]]u ([[przełyk typu dziadka do orzechów]]) |
|||
* [[zespół Plummera-Vinsona]] |
|||
* [[Twardzina|twardzina układowa]] |
|||
* zapalenie przełyku |
|||
* [[choroba refluksowa przełyku]] |
|||
* dysfagia czynnościowa |
|||
== Towarzyszące objawy == |
== Towarzyszące objawy == |
Wersja z 11:44, 5 sty 2011
{{{nazwa naukowa}}} | |
Synonimy |
{{{synonimy}}} |
---|---|
Specjalizacja |
{{{specjalizacja}}} |
Objawy |
{{{objawy}}} |
Powikłania |
{{{powikłania}}} |
Początek |
{{{początek}}} |
Czas trwania |
{{{czas trwania}}} |
Typy |
{{{typy}}} |
Przyczyny |
{{{przyczyny}}} |
Czynniki ryzyka |
{{{czynniki ryzyka}}} |
Rozpoznanie |
{{{rozpoznanie}}} |
Różnicowanie |
{{{różnicowanie}}} |
Zapobieganie |
{{{zapobieganie}}} |
Leczenie |
{{{leczenie}}} |
Leki |
{{{leki}}} |
Rokowanie |
{{{rokowanie}}} |
Zapadalność |
{{{zapadalność}}} |
Śmiertelność |
{{{śmiertelność}}} |
Klasyfikacje | |
ICD-11 |
{{{ICD11}}} |
ICD-10 |
R13 |
DSM-5 |
{{{DSM-5}}} |
DSM-IV |
{{{DSM-IV}}} |
DiseasesDB | |
MedlinePlus | |
MeSH |
Dysfagia – termin medyczny określający utrudnione przechodzenie pokarmu z jamy ustnej przez przełyk do żołądka.
Wyróżnia się dwa typy dysfagii:
- dysfagię ustno-gardłową (przedprzełykową; górną) – trudności w przełykaniu związane z zaburzeniem przechodzenia pokarmu do przełyku,
- dysfagię przełykową (dolną) – trudności w przechodzeniu kęsów pokarmowych przez przełyk.
Przyczyny
Dysfagię ustno-gardłowa mogą powodować następujące schorzenia: urazy i choroby ośrodkowego układu nerwowego, udar mózgu czy krwawienie sródmózgowe, choroba Wilsona[1] , stwardnienie rozsiane[2], guzy pnia mózgu, stwardnienie zanikowe boczne[3], neuropatie obwodowe (np. w przebiegu cukrzycy, sarkoidozy, chorób układowych tkanki łącznej, błonicy, zatrucia jadem kiełbasianym, zespołu Guillaina-Barrégo), zespół opuszkowy i rzekomoopuszkowy, choroba Parkinsona, pląsawica Huntingtona, wiąd rdzenia, guzy głowy i szyi, zabiegi operacyjne w tym rejonie, choroby mięśni: dystrofia, miastenia, nowotwory i stany zapalne jamy ustnej i gardła, uchyłek Zenkera, zaburzenia czynnościowe, zaburzenia koordynacji górnego zwieracza przełyku, wole, choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, ciała obce[4].
Do najczęstszych chorób wywołujących dysfagię przełykową należą: nowotwory przełyku (zwłaszcza rak przełyku), rak wpustu, zwężenie pozapalne przełyku, zwężenie po oparzeniu przełyku, pierścień Schatzkiego, ciała obce, uchyłki przełyku, ucisk na przełyk od zewnątrz przez nowotwory lub tętniaki, achalazja wpustu, rozlany skurcz przełyku (przełyk korkociągowaty), bolesne skurcze przełyku (przełyk typu dziadka do orzechów), zespół Plummera-Vinsona[5], twardzina układowa, zapalenie przełyku, choroba refluksowa przełyku, dysfagia czynnościowa, cukrzyca, choroba Chagasa, wpływ leków (azotany, antagoniści kanału wapniowego, metyloksantyny)[4].
Towarzyszące objawy
- krztuszenie się
- kaszel
- łzawienie
- odruchy wymiotne
- uczucie zatrzymania pokarmu w przełyku
- rozpieranie
- odynofagia - ból podczas przełykania
Przebieg naturalny
Kolejne etapy dysfagii:
- możliwość połykania pokarmów stałych
- możliwość połykania tylko pokarmów rozdrobnionych
- możliwość połykania tylko płynów
- afagia, całkowity brak możliwości połykania
Diagnostyka
- kontrastowe badanie radiologiczne przełyku
- ezofagoskopia z pobraniem materiału do badania histologicznego i mikrobiologicznego
- manometria przełyku (opcjonalnie)
- badanie tomokomputerowe klatki piersiowej (opcjonalnie)
Leczenie
Terapia zależna jest od przyczyny dysfagii.
- ↑ AE. Gulyas, EF. Salazar-Grueso. Pharyngeal dysmotility in a patient with Wilson's disease.. „Dysphagia”. 2 (4), s. 230-4, 1988. PMID: 3251700.
- ↑ M. Prosiegel, A. Schelling, E. Wagner-Sonntag. Dysphagia and multiple sclerosis.. „Int MS J”. 11 (1), s. 22-31, Apr 2004. PMID: 15125813.
- ↑ CR. Watts, M. Vanryckeghem. Laryngeal dysfunction in Amyotrophic Lateral Sclerosis: a review and case report.. „BMC Ear Nose Throat Disord”. 1 (1), s. 1, 2001. PMID: 11722802.
- ↑ a b Andrzej Szczeklik (red): Choroby wewnętrzne : stan wiedzy na rok 2010. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2010, s. 760-762. ISBN 978-83-7430-255-5.
- ↑ R. Ganesh, L. Janakiraman, M. Sathiyasekaran. Plummer-Vinson syndrome: an unusual cause of dysphagia.. „Ann Trop Paediatr”. 28 (2), s. 143-7, Jun 2008. DOI: 10.1179/146532808X302170. PMID: 18510825.
Bibliografia
- Andrzej Szczeklik (red): Choroby wewnętrzne : stan wiedzy na rok 2010. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2010, s. 760-762. ISBN 978-83-7430-255-5.