Jan Wyrowiński: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m zbędne powtórzenie |
dr techn., lit. |
||
(Nie pokazano 28 wersji utworzonych przez 12 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Biogram infobox |
{{Biogram infobox |
||
|imię i nazwisko = Jan Wyrowiński |
|imię i nazwisko = Jan Wyrowiński |
||
|grafika = Jan Wyrowiński Kancelaria Senatu.jpg |
|||
|imię i nazwisko org = |
|||
| |
|opis grafiki = |
||
| |
|alt grafiki = |
||
| |
|data urodzenia = 27 sierpnia 1947 |
||
| |
|miejsce urodzenia = [[Brusy]] |
||
⚫ | |||
|miejsce urodzenia = [[Brusy]] |
|||
| |
|miejsce śmierci = |
||
|zawód = polityk, inżynier |
|||
|miejsce śmierci = |
|||
| |
|Alma Mater = [[Politechnika Gdańska]] |
||
⚫ | |stanowisko = poseł na [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejm]] X, I, II, III i V kadencji (1989–2001, 2005–2007), senator VII i VIII kadencji (2007–2015), wicemarszałek [[Senat Rzeczypospolitej Polskiej|Senatu]] VIII kadencji (2011–2015), prezes [[Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie|Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego]] (od 2019) |
||
|Alma Mater = [[Politechnika Gdańska]] |
|||
|partia = [[Unia Demokratyczna|UD]], [[Unia Wolności|UW]], [[Platforma Obywatelska|PO]] |
|||
⚫ | |stanowisko = poseł na [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejm]] X, I, II, III i V kadencji (1989–2001, 2005–2007), senator VII i VIII kadencji ( |
||
| |
|dzieci = 2 |
||
|odznaczenia = {{Order|PL-KWS}}<br |
|odznaczenia = {{order|OOP|KKO}} {{Order|PL-KWS}} {{order|PL-MPBP}}<br>{{order|ZDK}} {{Order|ODOA}} |
||
|commons = Category:Jan Wyrowiński |
|commons = Category:Jan Wyrowiński |
||
⚫ | |||
}} |
}} |
||
[[Plik:Jan Wyrowiński 82 posiedzenie Senatu.JPG|thumb|Jan Wyrowiński prowadzący 82. posiedzenie Senatu (2015)]] |
[[Plik:Jan Wyrowiński 82 posiedzenie Senatu.JPG|thumb|Jan Wyrowiński prowadzący 82. posiedzenie Senatu VIII kadencji (2015)]] |
||
'''Jan Alfons Wyrowiński''' (ur. [[27 sierpnia]] [[1947]] w [[Brusy|Brusach]]) – polski polityk i inżynier. Poseł na [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejm]] w latach 1989–2001 i 2005–2007 ([[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej X kadencji|X]], [[Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej I kadencji (1991–1993)|I]], [[Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej II kadencji (1993–1997)|II]], [[Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej III kadencji (1997–2001)|III]] i [[Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej V kadencji (2005–2007)|V]] kadencji), senator [[Senatorowie VII kadencji Senatu Rzeczypospolitej Polskiej|VII]] i [[Senatorowie VIII kadencji Senatu Rzeczypospolitej Polskiej|VIII]] kadencji |
'''Jan Alfons Wyrowiński''' (ur. [[27 sierpnia]] [[1947]] w [[Brusy|Brusach]]) – polski polityk i inżynier. Poseł na [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejm]] w latach 1989–2001 i 2005–2007 ([[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej X kadencji|X]], [[Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej I kadencji (1991–1993)|I]], [[Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej II kadencji (1993–1997)|II]], [[Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej III kadencji (1997–2001)|III]] i [[Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej V kadencji (2005–2007)|V]] kadencji), w latach 2007–2015 senator [[Senatorowie VII kadencji Senatu Rzeczypospolitej Polskiej|VII]] i [[Senatorowie VIII kadencji Senatu Rzeczypospolitej Polskiej|VIII]] kadencji, w latach 2011–2015 [[wicemarszałek Senatu]] [[Senat Rzeczypospolitej Polskiej VIII kadencji|VIII kadencji]], od 2019 prezes [[Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie|Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego]]. |
||
== Życiorys == |
== Życiorys == |
||
Od 1965 do 1971 należał do [[Zrzeszenie Studentów Polskich|Zrzeszenia Studentów Polskich]]. Ukończył w 1971 studia na [[Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej|Wydziale Elektrycznym]] [[Politechnika Gdańska|Politechniki Gdańskiej]]. Od tego samego roku był pracownikiem naukowym Resortowego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Automatyki Chemoautomatyka w Toruniu. Od lat 70. działacz [[Klub Inteligencji Katolickiej|Klubu Inteligencji Katolickiej]] w Toruniu (przez pewien czas kierował jego sekcją turystyczną)<ref>{{Cytuj książkę|autor = Michał Białkowski |tytuł = Oaza na Mostowej. KIK w Toruniu (1957–2007)|miejsce=Toruń-Gdańsk|data = 2008|wydawca=Oficyna Wydawnicza Finna}}</ref>. W latach 80. był działaczem jawnej, a następnie podziemnej [[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”|„Solidarności”]] i redaktorem regionalnej prasy niezależnej. W czasie [[Stan wojenny w Polsce (1981–1983)|stanu wojennego]] był internowany w [[Potulice (województwo kujawsko-pomorskie)|Potulicach]] i [[Strzebielinek|Strzebielinku]]. Organizował lokalny [[Komitety Obrony Więzionych za Przekonania|Komitet Obrony Więzionych za Przekonania]], pełniąc w nim w latach 1985–1990 funkcję wiceprezesa. |
Od 1965 do 1971 należał do [[Zrzeszenie Studentów Polskich|Zrzeszenia Studentów Polskich]]. Ukończył w 1971 studia w dziedzinie automatyki przemysłowej na [[Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej|Wydziale Elektrycznym]] [[Politechnika Gdańska|Politechniki Gdańskiej]]. Od tego samego roku był pracownikiem naukowym Resortowego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Automatyki Chemoautomatyka w Toruniu. Od lat 70. działacz [[Klub Inteligencji Katolickiej|Klubu Inteligencji Katolickiej]] w Toruniu (przez pewien czas kierował jego sekcją turystyczną)<ref>{{Cytuj książkę|autor = Michał Białkowski |tytuł = Oaza na Mostowej. KIK w Toruniu (1957–2007)|miejsce=Toruń-Gdańsk|data = 2008|wydawca=Oficyna Wydawnicza Finna}}</ref>. W latach 80. był działaczem jawnej, a następnie podziemnej [[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”|„Solidarności”]] i redaktorem regionalnej prasy niezależnej. W czasie [[Stan wojenny w Polsce (1981–1983)|stanu wojennego]] był internowany w [[Potulice (województwo kujawsko-pomorskie)|Potulicach]] i [[Strzebielinek|Strzebielinku]]. Organizował lokalny [[Komitety Obrony Więzionych za Przekonania|Komitet Obrony Więzionych za Przekonania]], pełniąc w nim w latach 1985–1990 funkcję wiceprezesa. |
||
W latach 1989–2001 sprawował mandat posła na Sejm X, I, II i III kadencji, kolejno z ramienia [[Komitet Obywatelski „Solidarność”|Komitetu Obywatelskiego]], [[Unia Demokratyczna|Unii Demokratycznej]] i [[Unia Wolności|Unii Wolności]]<ref>{{Cytuj stronę|url=http://orka.sejm.gov.pl/ArchAll2.nsf/X/432|tytuł=Strona sejmowa posła X kadencji|data dostępu=2021-01-18}}</ref><ref>{{Cytuj stronę|url=http://orka.sejm.gov.pl/ArchAll2.nsf/1RP/437|tytuł=Strona sejmowa posła I kadencji|data dostępu=2021-01-18}}</ref><ref>{{Cytuj stronę|url=http://orka.sejm.gov.pl/ArchAll2.nsf/2RP/434|tytuł=Strona sejmowa posła II kadencji|data dostępu=2021-01-18}}</ref><ref>{{Cytuj stronę|url=http://orka.sejm.gov.pl/ArchAll2.nsf/3RP/436|tytuł=Strona sejmowa posła III kadencji|data dostępu=2021-01-18}}</ref>. W [[Wybory parlamentarne w Polsce w 2001 roku|2001]] nie uzyskał ponownie mandatu (UW nie osiągnęła progu wyborczego). |
|||
W latach 1991–1999 był przewodniczącym UD i UW w [[Toruń|Toruniu]]. Objął też stanowisko przewodniczącego rady Fundacji Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Kobiet. Od 2002 do 2005 był stałym ekspertem sejmowej Komisji Skarbu Państwa. |
W latach 1991–1999 był przewodniczącym UD i UW w [[Toruń|Toruniu]]. Objął też stanowisko przewodniczącego rady Fundacji Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Kobiet. Od 2002 do 2005 był stałym ekspertem sejmowej Komisji Skarbu Państwa. |
||
W 2002 wstąpił do [[Platforma Obywatelska|Platformy Obywatelskiej]] i z ramienia komitetu Obywatele Torunia startował na urząd prezydenta miasta Torunia. Zajął drugie miejsce z wynikiem |
W 2002 wstąpił do [[Platforma Obywatelska|Platformy Obywatelskiej]] i z ramienia komitetu Obywatele Torunia startował na urząd prezydenta miasta Torunia. Zajął drugie miejsce z wynikiem 49% poparcia, przegrywając w drugiej turze z [[Michał Zaleski|Michałem Zaleskim]]. W wyniku [[wybory parlamentarne w Polsce w 2005 roku|wyborów parlamentarnych w 2005]], z listy PO, ponownie został wybrany na posła z [[Okręg wyborczy nr 5 do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej|okręgu toruńskiego]]<ref>{{Cytuj stronę|url=http://orka.sejm.gov.pl/ArchAll2.nsf/5RP/434|tytuł=Strona sejmowa posła V kadencji|data dostępu=2021-01-18}}</ref>. 13 stycznia 2006 objął funkcję rzecznika w [[Zespół Rzeczników Platformy Obywatelskiej|gabinecie cieni PO]] odpowiedzialnego za skarb państwa. Był przewodniczącym PO w Toruniu. |
||
Objął funkcję prezesa oddziału [[Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie|Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego]] w Toruniu, w latach 1994–1998 był prezesem zarządu głównego ZKP w [[Gdańsk]]u. |
Objął funkcję prezesa oddziału [[Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie|Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego]] w Toruniu, w latach 1994–1998 był prezesem zarządu głównego ZKP w [[Gdańsk]]u<ref name=":0" />. |
||
W [[Wybory parlamentarne w Polsce w 2007 roku|wyborach parlamentarnych w 2007]] uzyskał mandat senatorski, otrzymując 112 966 głosów. W [[Wybory parlamentarne w Polsce w 2011 roku|wyborach w 2011]] z powodzeniem ubiegał się o reelekcję, w [[Okręg wyborczy nr 11 do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej|okręgu nr 11]] dostał 47 641 głosów<ref>{{Cytuj stronę|url= |
W [[Wybory parlamentarne w Polsce w 2007 roku|wyborach parlamentarnych w 2007]] uzyskał mandat senatorski, otrzymując 112 966 głosów<ref>{{Cytuj stronę|url=https://web.archive.org/web/20210511174014/http://ww2.senat.pl/k7/senat/senator/wyrowinski.htm |tytuł=Biogram na stronie Senatu (VII kadencja)|data dostępu=2021-01-18}}</ref>. W [[Wybory parlamentarne w Polsce w 2011 roku|wyborach w 2011]] z powodzeniem ubiegał się o reelekcję, w [[Okręg wyborczy nr 11 do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej|okręgu nr 11]] dostał 47 641 głosów<ref>{{Cytuj stronę|url=https://wybory2011.pkw.gov.pl/wsw/pl/000000.html#tabs-2|tytuł=Serwis PKW – Wybory 2011|data dostępu=2015-08-18}}</ref>. 9 listopada 2011 został [[Wicemarszałek Senatu|wicemarszałkiem]] [[Senat Rzeczypospolitej Polskiej VIII kadencji|Senatu VIII kadencji]]<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.senat.gov.pl/sklad/senatorowie/senator,20,8,jan-wyrowinski.html |tytuł=Biogram na stronie Senatu (VIII kadencja)|data dostępu=2021-01-18}}</ref>. W 2015 nie kandydował w kolejnych wyborach parlamentarnych. W październiku 2016 wystąpił z PO, doszło do tego po postawieniu przez partię postulatu likwidacji [[Instytut Pamięci Narodowej|Instytutu Pamięci Narodowej]]<ref>{{Cytuj stronę|url=https://wydarzenia.interia.pl/kraj/news-wyrowinski-odchodzi-z-po-jestem-zbulwersowany,nId,2284496|tytuł=Wyrowiński odchodzi z PO. „Jestem zbulwersowany”|opublikowany=interia.pl|data=3 października 2016|data dostępu=2016-10-03}}</ref>. |
||
30 listopada 2019 został wybrany na prezesa Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.gdansk.pl/wiadomosci/kaszubi-wybrali-w-gdansku-jan-wyrowinski-nowym-prezesem-zkp,a,159712|tytuł=Kaszubi wybrali w Gdańsku: Jan Wyrowiński nowym prezesem ZKP|data=30 listopada 2019|opublikowany=gdansk.pl|data dostępu=2019-12-01}}</ref>. |
30 listopada 2019 został wybrany na prezesa Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego<ref name=":0">{{Cytuj stronę|url=https://web.archive.org/web/20200813000352/https://www.gdansk.pl/wiadomosci/kaszubi-wybrali-w-gdansku-jan-wyrowinski-nowym-prezesem-zkp,a,159712|tytuł=Kaszubi wybrali w Gdańsku: Jan Wyrowiński nowym prezesem ZKP|data=30 listopada 2019|opublikowany=gdansk.pl|data dostępu=2019-12-01}}</ref>. |
||
Został powołany w skład Rady do Spraw Działaczy Opozycji Antykomunistycznej oraz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych<ref name=":1">{{Cytuj stronę|url=https://web.archive.org/web/20190401230820/http://www.kombatanci.gov.pl/pl/urz%C4%85d/rada-do-spraw-dzia%C5%82aczy-opozycji-antykomunistycznej-oraz-os%C3%B3b-represjonowanych-z-powod%C3%B3w-politycznych.html|tytuł=Rada do Spraw Działaczy Opozycji Antykomunistycznej oraz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych|opublikowany=kombatanci.gov.pl|data dostępu=2023-11-05}}</ref>. |
|||
== Odznaczenia i wyróżnienia == |
== Odznaczenia i wyróżnienia == |
||
* Krzyż Komandorski [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (2023)<ref>Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 lipca 2023 r. nr rej. 345/2023 o nadaniu orderów ({{Monitor Polski|2023|986}}).</ref> |
|||
W 2001 uhonorowany został [[Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”|odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”]], a w 2009 medalem Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego „Unitas Durat Cuiaviano-Pomeraniensis” (w uznaniu zasług ''w walce o Polskę wolną, solidarną i demokratyczną'')<ref>{{Cytuj stronę|url=https://archive.is/R510 |tytuł=Warto pamiętać o Solidarności |opublikowany=kujawsko-pomorskie.pl |data= |data dostępu=2015-08-18}}</ref><ref>{{Cytuj stronę|url=http://web.archive.org/web/20131104124713/http://wyrowinski.pl/1/?page_id=20|tytuł=O senatorze|opublikowany=wyrowinski.pl|data dostępu=2015-08-18}}</ref>. Postanowieniem [[Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej|prezydenta]] [[Bronisław Komorowski|Bronisława Komorowskiego]] z 8 grudnia 2011 uhonorowany został [[Krzyż Wolności i Solidarności|Krzyżem Wolności i Solidarności]]<ref>{{Monitor Polski|2012|414}}</ref>. W 2015 wyróżniony [[Odznaka honorowa „Działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych”|Odznaką honorową „Działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych”]]. |
|||
* [[Krzyż Wolności i Solidarności]] (2011)<ref>Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 grudnia 2011 r. o nadaniu odznaczeń ({{Monitor Polski|2012|414}}).</ref> |
|||
* [[Medal „Pro Bono Poloniae”]] (2024)<ref>{{Cytuj stronę |tytuł = Upamiętnienie osadzonych w obozie internowania w Strzebielinku |data dostępu = 2024-08-20 |opublikowany = kombatanci.gov.pl |url = https://www.kombatanci.gov.pl/pl/aktualno%C5%9Bci/3913-spotkanie-osadzonych-w-obozie-internowania-w-strzebielinku.html |data = 19 sierpnia 2024}}</ref> |
|||
* [[Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”]] (2001)<ref name=":2" /><ref name=":3">{{Cytuj stronę|url=https://archive.is/R510|tytuł=Warto pamiętać o Solidarności|opublikowany=kujawsko-pomorskie.pl|data=|data dostępu=2015-08-18}}</ref> |
|||
* [[Odznaka honorowa „Działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych”]]<ref name=":1" /> |
|||
* Medal „Unitas Durat Cuiaviano-Pomeraniensis” (2009)<ref name=":2">{{Cytuj stronę|url=http://web.archive.org/web/20131104124713/http://wyrowinski.pl/1/?page_id=20|tytuł=O senatorze|opublikowany=wyrowinski.pl|data dostępu=2015-08-18}}</ref><ref name=":3" /> |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
Linia 42: | Linia 48: | ||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* {{Cytuj stronę|url=http://ww2.senat.pl/k7/senat/senator/wyrowinski.htm |tytuł=Biogram na stronie Senatu (VII kadencja)|data dostępu= |
* {{Cytuj stronę|url=https://web.archive.org/web/20210511174014/http://ww2.senat.pl/k7/senat/senator/wyrowinski.htm |tytuł=Biogram na stronie Senatu (VII kadencja)|data dostępu=2021-01-18}} |
||
* {{Cytuj stronę|url=http://www.encysol.pl/wiki/Jan_Wyrowi%C5%84ski |tytuł=Nota biograficzna w ''Encyklopedii Solidarności''|data dostępu=2015-08-18}} |
* {{Cytuj stronę|url=https://archive.is/20160811150844/http://www.encysol.pl/wiki/Jan_Wyrowi%C5%84ski |tytuł=Nota biograficzna w ''Encyklopedii Solidarności''|data dostępu=2015-08-18}} |
||
{{Prezydium VIII kadencji Senatu}} |
{{Prezydium VIII kadencji Senatu}} |
||
{{Wicemarszałkowie Senatu Polski}} |
|||
{{Kontrola autorytatywna}} |
{{Kontrola autorytatywna}} |
||
Linia 55: | Linia 62: | ||
[[Kategoria:Członkowie Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego]] |
[[Kategoria:Członkowie Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego]] |
||
[[Kategoria:Internowani w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1981–1982]] |
[[Kategoria:Internowani w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1981–1982]] |
||
⚫ | |||
[[Kategoria:Kaszubi]] |
[[Kategoria:Kaszubi]] |
||
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Brusach]] |
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Brusach]] |
||
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)]] |
|||
⚫ | |||
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem „Pro Bono Poloniae”]] |
|||
[[Kategoria:Odznaczeni odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”]] |
[[Kategoria:Odznaczeni odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”]] |
||
[[Kategoria:Odznaczeni odznaką honorową „Działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych”]] |
[[Kategoria:Odznaczeni odznaką honorową „Działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych”]] |
||
Linia 63: | Linia 72: | ||
[[Kategoria:Politycy Unii Demokratycznej]] |
[[Kategoria:Politycy Unii Demokratycznej]] |
||
[[Kategoria:Politycy Unii Wolności]] |
[[Kategoria:Politycy Unii Wolności]] |
||
[[Kategoria:Polscy inżynierowie automatycy]] |
|||
[[Kategoria:Posłowie na Sejm kontraktowy]] |
[[Kategoria:Posłowie na Sejm kontraktowy]] |
||
[[Kategoria:Posłowie z okręgu Toruń]] |
[[Kategoria:Posłowie z okręgu Toruń]] |
||
Linia 68: | Linia 78: | ||
[[Kategoria:Senatorowie z województwa kujawsko-pomorskiego (od 2001)]] |
[[Kategoria:Senatorowie z województwa kujawsko-pomorskiego (od 2001)]] |
||
[[Kategoria:Wicemarszałkowie Senatu III Rzeczypospolitej]] |
[[Kategoria:Wicemarszałkowie Senatu III Rzeczypospolitej]] |
||
[[Kategoria:Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej I kadencji (1991–1993)]] |
|||
[[Kategoria:Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej II kadencji (1993–1997)]] |
|||
[[Kategoria:Urodzeni w 1947]] |
[[Kategoria:Urodzeni w 1947]] |
Wersja z 16:44, 20 sie 2024
Data i miejsce urodzenia |
27 sierpnia 1947 |
---|---|
Zawód, zajęcie |
polityk, inżynier |
Alma Mater | |
Stanowisko |
poseł na Sejm X, I, II, III i V kadencji (1989–2001, 2005–2007), senator VII i VIII kadencji (2007–2015), wicemarszałek Senatu VIII kadencji (2011–2015), prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego (od 2019) |
Partia | |
Dzieci |
2 |
Odznaczenia | |
|
Jan Alfons Wyrowiński (ur. 27 sierpnia 1947 w Brusach) – polski polityk i inżynier. Poseł na Sejm w latach 1989–2001 i 2005–2007 (X, I, II, III i V kadencji), w latach 2007–2015 senator VII i VIII kadencji, w latach 2011–2015 wicemarszałek Senatu VIII kadencji, od 2019 prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego.
Życiorys
Od 1965 do 1971 należał do Zrzeszenia Studentów Polskich. Ukończył w 1971 studia w dziedzinie automatyki przemysłowej na Wydziale Elektrycznym Politechniki Gdańskiej. Od tego samego roku był pracownikiem naukowym Resortowego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Automatyki Chemoautomatyka w Toruniu. Od lat 70. działacz Klubu Inteligencji Katolickiej w Toruniu (przez pewien czas kierował jego sekcją turystyczną)[1]. W latach 80. był działaczem jawnej, a następnie podziemnej „Solidarności” i redaktorem regionalnej prasy niezależnej. W czasie stanu wojennego był internowany w Potulicach i Strzebielinku. Organizował lokalny Komitet Obrony Więzionych za Przekonania, pełniąc w nim w latach 1985–1990 funkcję wiceprezesa.
W latach 1989–2001 sprawował mandat posła na Sejm X, I, II i III kadencji, kolejno z ramienia Komitetu Obywatelskiego, Unii Demokratycznej i Unii Wolności[2][3][4][5]. W 2001 nie uzyskał ponownie mandatu (UW nie osiągnęła progu wyborczego).
W latach 1991–1999 był przewodniczącym UD i UW w Toruniu. Objął też stanowisko przewodniczącego rady Fundacji Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Kobiet. Od 2002 do 2005 był stałym ekspertem sejmowej Komisji Skarbu Państwa.
W 2002 wstąpił do Platformy Obywatelskiej i z ramienia komitetu Obywatele Torunia startował na urząd prezydenta miasta Torunia. Zajął drugie miejsce z wynikiem 49% poparcia, przegrywając w drugiej turze z Michałem Zaleskim. W wyniku wyborów parlamentarnych w 2005, z listy PO, ponownie został wybrany na posła z okręgu toruńskiego[6]. 13 stycznia 2006 objął funkcję rzecznika w gabinecie cieni PO odpowiedzialnego za skarb państwa. Był przewodniczącym PO w Toruniu.
Objął funkcję prezesa oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Toruniu, w latach 1994–1998 był prezesem zarządu głównego ZKP w Gdańsku[7].
W wyborach parlamentarnych w 2007 uzyskał mandat senatorski, otrzymując 112 966 głosów[8]. W wyborach w 2011 z powodzeniem ubiegał się o reelekcję, w okręgu nr 11 dostał 47 641 głosów[9]. 9 listopada 2011 został wicemarszałkiem Senatu VIII kadencji[10]. W 2015 nie kandydował w kolejnych wyborach parlamentarnych. W październiku 2016 wystąpił z PO, doszło do tego po postawieniu przez partię postulatu likwidacji Instytutu Pamięci Narodowej[11].
30 listopada 2019 został wybrany na prezesa Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego[7].
Został powołany w skład Rady do Spraw Działaczy Opozycji Antykomunistycznej oraz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych[12].
Odznaczenia i wyróżnienia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2023)[13]
- Krzyż Wolności i Solidarności (2011)[14]
- Medal „Pro Bono Poloniae” (2024)[15]
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (2001)[16][17]
- Odznaka honorowa „Działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych”[12]
- Medal „Unitas Durat Cuiaviano-Pomeraniensis” (2009)[16][17]
Przypisy
- ↑ Michał Białkowski: Oaza na Mostowej. KIK w Toruniu (1957–2007). Toruń-Gdańsk: Oficyna Wydawnicza Finna, 2008.
- ↑ Strona sejmowa posła X kadencji. [dostęp 2021-01-18].
- ↑ Strona sejmowa posła I kadencji. [dostęp 2021-01-18].
- ↑ Strona sejmowa posła II kadencji. [dostęp 2021-01-18].
- ↑ Strona sejmowa posła III kadencji. [dostęp 2021-01-18].
- ↑ Strona sejmowa posła V kadencji. [dostęp 2021-01-18].
- ↑ a b Kaszubi wybrali w Gdańsku: Jan Wyrowiński nowym prezesem ZKP. gdansk.pl, 30 listopada 2019. [dostęp 2019-12-01].
- ↑ Biogram na stronie Senatu (VII kadencja). [dostęp 2021-01-18].
- ↑ Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2015-08-18].
- ↑ Biogram na stronie Senatu (VIII kadencja). [dostęp 2021-01-18].
- ↑ Wyrowiński odchodzi z PO. „Jestem zbulwersowany”. interia.pl, 3 października 2016. [dostęp 2016-10-03].
- ↑ a b Rada do Spraw Działaczy Opozycji Antykomunistycznej oraz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych. kombatanci.gov.pl. [dostęp 2023-11-05].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 lipca 2023 r. nr rej. 345/2023 o nadaniu orderów (M.P. z 2023 r. poz. 986).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 grudnia 2011 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2012 r. poz. 414).
- ↑ Upamiętnienie osadzonych w obozie internowania w Strzebielinku. kombatanci.gov.pl, 19 sierpnia 2024. [dostęp 2024-08-20].
- ↑ a b O senatorze. wyrowinski.pl. [dostęp 2015-08-18].
- ↑ a b Warto pamiętać o Solidarności. kujawsko-pomorskie.pl. [dostęp 2015-08-18].
Bibliografia
- Biogram na stronie Senatu (VII kadencja). [dostęp 2021-01-18].
- Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2015-08-18].
- Absolwenci Politechniki Gdańskiej
- Członkowie Komitetów Obrony Więzionych za Przekonania
- Członkowie podziemnych struktur Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”
- Członkowie Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
- Internowani w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1981–1982
- Kaszubi
- Ludzie urodzeni w Brusach
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Wolności i Solidarności
- Odznaczeni Medalem „Pro Bono Poloniae”
- Odznaczeni odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”
- Odznaczeni odznaką honorową „Działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych”
- Politycy Platformy Obywatelskiej
- Politycy Unii Demokratycznej
- Politycy Unii Wolności
- Polscy inżynierowie automatycy
- Posłowie na Sejm kontraktowy
- Posłowie z okręgu Toruń
- Posłowie z okręgu Toruń (PRL)
- Senatorowie z województwa kujawsko-pomorskiego (od 2001)
- Wicemarszałkowie Senatu III Rzeczypospolitej
- Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej I kadencji (1991–1993)
- Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej II kadencji (1993–1997)
- Urodzeni w 1947